ศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง

46 บทที่ 6 การทาคาแถลงการณ์และการนั่งพิจารณาคดี 1. บทนา ในการพิจารณาคดีของศาลปกครองนั้น ศาลปกครองจะใช้วิธีพิจารณาคดีแบบถ่วงดุล 3 ฝุาย อันได้แก่ ตุลาการเจ้าของสานวน ตุลาการผู้แถลงคดี และองค์คณะ 13 กล่าวคือ เมื่อตุลาการเจ้าของสานวนได้สรุป สานวนคดีแล้ว เสร็จ ก็จะมีการนั่งพิจารณาคดีเพื่อให้คู่กรณีมีโอกาสยื่นคาแถลงด้วยวาจา รวมทั้ง นาพยานหลักฐานมาสืบประกอบคาแถลงดังกล่าวต่อหน้าตุลาการองค์คณะ และเมื่อมีการนั่งพิจารณาคดี แล้วเสร็จ ก็จะมีการเสนอคาแถลงการณ์ของตุลาการผู้แถลงคดี 2. การทาคาแถลงการณ์ 2.1 การแต่งตั้งตุลาการผู้แถลงคดีและการส่งสานวนคดีให้ตุลาการผู้แถลงคดี 2.1.1 อธิบดีศาลปกครองชั้นต้นหรือประธานศาลปกครองสูงสุดมีอานาจแต่งตั้งผู้แถลงคดี ปกครอง จากตุลาการศาลปกครองคนหนึ่งในศาลนั้น ที่มิใช่ตุลาการในองค์คณะพิจารณาพิพากษาคดีนั้น ตาม มาตรา 58 วรรคสาม แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 2.1.2 เมื่อกาหนดวันสิ้นสุดการแสวงหาข้อเท็จจริงแล้ว ให้ตุลาการหัวหน้าคณะส่งสานวนคดีให้ อธิบดีศาลปกครองชั้นต้นพิจารณา หากอธิบดีศาลปกครองชั้นต้นมิได้สั่งการเป็นอย่างอื่น ให้ส่งสานวนคดีนั้น ให้ตุลาการผู้แถลงคดีเพื่อจัดทาคาแถลงการณ์โดยเร็ว ตามข้อ 63 วรรคหนึ่ง แห่งระเบียบของที่ประชุมใหญ่ ตุลาการในศาลปกครองสูงสุด ว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2543 2.2 การจัดทาคาแถลงการณ์ 2.2.1 ตุลาการผู้แถลงคดีมีอานาจหน้าที่ในการจัดทาสรุปข้อเท็จจริง ข้อกฎหมาย และความเห็น ของตนในการวินิจฉัยคดีนั้นเสนอต่อองค์คณะพิจารณาพิพากษา และให้มาชี้แจงด้วยวาจาต่อองค์คณะ พิจารณาพิพากษาในวันนั่งพิจารณาคดีนั้น และให้มีสิทธิอยู่ร่วมในการพิจารณาและในการประชุมปรึกษาเพื่อ พิพากษาคดีนั้นได้ แต่ไม่มีสิทธิออกเสียงในการวินิจฉัยคดีนั้น ตามมาตรา 58 วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติ จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 2.2.2 คาแถลงการณ์ให้จัดทาเป็นหนังสือ เว้นแต่คดีใดเป็นเรื่องเร่งด่วน เป็นเรื่องที่มีข้อเท็จจริง หรือข้อกฎหมายไม่ยุ่งยาก หรือเป็นคาแถลงการณ์ในคาขอเกี่ยวกับวิธีการชั่วคราวก่อนการพิพากษา ตุลาการ ผู้แถลงคดีจะเสนอคาแถลงการณ์ด้วยวาจาแทนคาแถลงการณ์เป็นหนังสือ หลังจากที่ได้หารือกับอธิบดี ศาลปกครองชั้นต้นและตุลาการหัวหน้าคณะแล้วก็ได้ ในการแถลงการณ์ด้วยวาจา ตุลาการผู้แถลงคดีต้อง จัดทาบันทึกคาแถลงการณ์ดังกล่าวเป็นหนังสือกล่าวถึงข้อสาระสาคัญในคาแถลงการณ์ติดไว้ในสานวนคดีด้วย 13 ชูชัย งามวสุลักษณ์, ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับศาลปกครอง (กรุงเทพมหานคร: สานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย, 2546), หน้า 3.