แนวคิดและหลักการสำคัญในกระบวนการยุติธรรม

111 ความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวยังส่งผลต่อกฎหมายเกี่ยวกับการสอบสวนโดยเฉพาะตอนท้ายของ มาตรา 131 ซึ่งเป็นเจตนารมณ์ของบทบัญญัติที่ต้องการให้พนักงานสอบสวนเปลี่ยนแปลงบทบาทใน การสอบสวนและรวบรวมพยานหลักฐานจากฝ่ายผู้ต้องหาด้วย การบัญญัติถ้อยคำที่ว่า “เพื่อทราบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับความผิด” นั้นจะต้องทราบด้วยว่า มี การกระทำความผิดหรือไม่ ผู้กระทำความผิดเป็นใคร และใครเป็นผู้รู้เห็นเหตุการณ์บ้าง ส่วนถ้อยคำ ที่ว่า “พฤติการณ์ต่าง ๆ อันเกี่ยวกับความผิด” นั้น เป็นต้นว่า เหตุที่ผู้กระทำความผิดได้กระทำลงไป เช่น การมีความโกรธแค้นส่วนตัวมาก่อน เป็นการกระทำประสงค์จะเอาทรัพย์ เป็นต้น และถ้อยคำ ที่ว่า “เพื่อพิสูจน์ให้เห็นความผิด หรือความบริสุทธิ์ของผู้ต้องหา” นั้นทำให้เจ้าพนักงานต้องนำ พยานหลักฐานที่รวบรวมไว้ทั้งสองด้านจากพยานหลักฐานจากทางฝ่ายผู้เสียหาย และพยานหลักฐาน ฝ่ายผู้ต้องหามาพิสูจน์ให้ทราบถึง โดยที่เจ้าพนักงานจะต้องฟังข้อเท็จจริงทั้งจากฝ่ายผู้กล่าวหา และ ฝ่ายผู้ถูกกล่าวหาเสมอ ซึ่งแตกต่างอย่างมากกับการรับฟังเฉพาะฝ่ายผู้กล่าวหาหรือตามข้อกล่าวหาที่ ได้มีผู้มาแจ้งไว้แล้วทำการซักฟอกเอาความผิดจากผู้ถูกกล่าวหาเพียงด้านเดียว โดยไม่คำนึงถึงข้อแก้ ตัวของผู้ถูกกล่าวหา การสอบสวนจึงต้องทำให้ครบถ้วนตามหลักเสมอ เพื่อให้เป็นไปตามหลักของการ ฟังความทุกฝ่าย (audiatur et alterapars) อันเป็นหลักที่ประกันสิทธิของผู้ถูกกล่าวหาให้มีโอกาส ต่อสู้คดีได้อย่างเต็มที่ที่ประกอบกับการแจ้งสิทธิให้ทราบโดยเจ้าพนักงานจึงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญใน การตรวจสอบค้นหาความจริงแท้ให้ปรากฏคดี 8.1 ความหมายของการตรวจสอบค้นหาความจริง ดังคำกล่าวที่ว่า “เมื่อข้อเท็จจริงไม่สว่าง กฎหมายก็มืดมัว” ชี้ให้เห็นถึง การชี้ขาดคดีอันเป็น การตัดสินว่าบุคคลนั้นมีความผิดหรือบริสุทธิ์ และการกำหนดโทษที่เหมาะสมกับผู้กระทำความผิดใน คดีอาญาล้วนเป็นเรื่องที่ต้องอาศัยการทำความจริงให้ปรากฏขึ้นแก่คดี ดังนั้น หลักการตรวจสอบ ค้นหาความจริง (Examination principle) ที่มีประสิทธิภาพ ที่จะนำมาซึ่งข้อเท็จจริงอันเป็นวัตถุแห่ง คดีที่ถูกต้อง และครบถ้วนสมบูรณ์ การตรวจสอบค้นหาความจริงจึงเป็นดั่งหัวใจสำคัญของ กระบวนการยุติธรรมทางอาญา 197 คำว่า “ความจริง” (True) ตามความหมายจาก Black's Law Dictionary หมายถึง สิ่งที่ สอดคล้องตามความจริง สิ่งที่ถูกต้อง สิ่งแน่นอน ที่เกิดขึ้นจริง แท้ ซื่อสัตย์ ในอีกแง่มุมอาจหมายถึง เป็นความจริงของสิ่งเกิดขึ้นจริง ในทางตรงข้ามกับการแถลงที่ไม่เป็นความจริง ที่ไม่ได้แสดงให้ตรง 197 ธานี วรภัทร์. (2558). การตรวจสอบค้นหาความจริงแท้และเมื่อผู้หญิงกระทำความผิด วารสารกำลังใจ. ปีที่ 3 ฉบับที่ 2. (เมษา-มิถุนายน). น. 38-40