แนวคิดและหลักการสำคัญในกระบวนการยุติธรรม

113 การค้นหาความจริงในคดีอาญานั้นมิได้มีหลักเกณฑ์ที่กำหนดไว้อย่างตายตัวในเรื่องของ น้ำหนักพยานหลักฐาน 200 เพียงแต่มีการแบ่งอย่างคร่าว ๆ ได้เป็น 3 ระดับ คือ ระดับมีเหตุจะลงโทษ หรือการพิสูจน์จนสิ้นความสงสัยตามสมควร ระดับมีเหตุอันควรเชื่อหรือคดีมีมูล และระดับมีเหตุอัน ควรสงสัยหรือที่น่าจะเป็น ก . มี เหตุจะลง โทษ หรือการพิสูจน์จนสิ้นความสงสัยตามสมควร (Beyond a Reasonable Doubt) การมีน้ำหนักของพยานหลักฐานพอที่จะมีเหตุลงโทษหรือการพิสูจน์จนสิ้นความสงสัยตาม สมควรเป็นระดับของการพิจารณาพิพากษาของศาล กล่าวคือ หลักการสันนิษฐานเอาไว้ก่อน ว่า จำเลยเป็นผู้บริสุทธิ์ จนกว่าโจทก์จะหาพยานหลักฐานมาพิสูจน์ได้ถึงความผิดของจำเลย โดยภาระใน การพิสูจน์ (Burden of Proof) เป็นของโจทก์ ซึ่งหากโจทก์หาพยานหลักฐานมาพิสูจน์ความผิดของ จำเลยไม่ได้เพียงพอในระดับนี้ จำเลยก็จะพ้นข้อกล่าวหา ซึ่งศาลจะต้องสั่งยกฟ้องเพราะ พยานหลักฐาน 201 อย่างไรก็ตาม ระดับการพิสูจน์จนสิ้นสงสัยนั้นแตกต่างกันไปตามความคิดของแต่ละ บุคคลคน ด้วยเหตุนี้ คำว่า พิสูจน์จนสิ้นสงสัย หรือ Reasonable Doubt 202 ซึ่งถอดความได้ว่าตาม สมควร 203 ซึ่งหมายความว่า โจทก์จะต้องหาพยานหลักฐานมายืนยันให้สิ้นสงสัย ว่าจำเลยกระทำผิด เพียงตามสมควรที่จะทำให้ความคิดเห็นของ “วิญญูชน” ทั่วไปเห็นได้ว่าเป็นเช่นนั้น โดยไม่ต้องถึงขั้น สิ้นสงสัยอย่าง “สมบูรณ์แบบ” ก็ได้ เนื่องจากเป็นเรื่องยากมากที่จะทำอย่างนั้น และถ้าต้องทำเช่นนั้น ทุกกรณี ย่อมเป็นไปได้ว่าจะไม่อาจหาตัวคนผิดมาลงโทษได้เลย 204 200 จักรพงษ์ วิวัฒน์วานิช. (2556). หลักและทฤษฎีการสอบสวน. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพ: ห้างหุ้นส่วนจำกัดพิมพ์อักษร. น. 6 201 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 227 และมาตรา 227/1 202 Black's Law Dictionary. 1 Fair, proper, or moderate under the circumstances 2 According to reason <your argument is reasonable but not convincing>.“It is extremely difficult to state what lawyers mean when they speak of ‘reasonableness.’ In part the expression refers to ordinary ideas of natural law or natural justice, in part to logical thought, working upon the basis of the rules of law 203 คำว่า “Reasonable” ก็มีความหมายโดยนัยของการแปลความว่า “ตามสมควร” เช่นกัน 204 จักรพงษ์ วิวัฒน์วานิช. (2556). หลักและทฤษฎีการสอบสวน. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพ: ห้างหุ้นส่วนจำกัดพิมพ์อักษร. น. 9-10