แนวคิดและหลักการสำคัญในกระบวนการยุติธรรม

118 ทราบรายละเอียดแห่งความผิด โดยสิ่งที่ต้องการจากการสืบสวนคดีอาญาคือ ข้อเท็จจริง (พยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริง) ที่มีทั้งข้อเท็จจริงจากพยานหลักฐานก่อนเกิดเหตุเพื่อการรักษา ความสงบเรียบร้อย และข้อเท็จจริงจากพยานหลักฐานหลังเกิดเหตุ เพื่อทราบรายละเอียดแห่ง ความผิดอันเป็นวัตถุประสงค์เพื่อรองรับการ “สอบสวน” 216 ซึ่งเป็นการรวบรวมพยานหลักฐาน รวมถึงการดำเนินการทั้งหลาย เพื่อจะทราบข้อเท็จจริงหรือพิสูจน์ความจริงของเรื่องที่เกิดขึ้น เพื่อ พิสูจน์ความผิดหรือบริสุทธิ์ของจำเลย แล้วพิจารณาพยานหลักฐานว่ามีมูลความจริงประการใดอันเป็น การค้นหาความจริง 217 โดยมีลักษณะเป็นรายงานที่เรียบเรียงข้อเท็จจริงที่เป็นขั้นตอน พร้อมทั้งมีการ อ้างอิงพยานหลักฐาน เช่น พยานบุคคล พยานเอกสาร และพยานวัตถุ เป็นต้น เพื่อเสนอความเห็น พร้อมทั้งเหตุผลให้แก่พนักงานอัยการใช้เป็นแนวทางพิจารณาสั่งคดีต่อไป นอกจากนี้ เมื่อพิจารณาการดำเนินคดีในชั้นศาลจะพบว่ากฎหมายวางหลักให้พนักงาน อัยการทำหน้าที่นำพยานหลักฐานเข้าสืบ ซึ่งรวมถึงพยานบุคคลที่รู้เห็นเหตุการณ์ด้วยหรืออาจเป็น พยานเอกสาร พยานวัตถุ หรือพยานผู้ชำนาญการ เข้ามาเพื่อการนำสืบข้อเท็จจริงในศาลนี้ พนักงาน อัยการ หรือผู้เสียหายซึ่งเป็นโจทก์จะต้องนำหลักฐานมาสืบจนเป็นที่พอใจว่าจำเลยเป็นผู้กระทำผิด ส่วนจำเลยก็มีสิทธิในฐานะประธานในคดีที่จะนำพยานหลักฐานต่าง ๆ มาพิสูจน์ให้ศาลเห็นว่าการ กระทำของตนไม่เป็นความผิดตามที่โจทก์กล่าวหา อีกทั้งศาลยังมีอำนาจในการค้นหาความจริงโดย การแสวงหาพยานหลักฐานด้วยตนเอง สืบพยานด้วยตนเอง ด้วยในการดำเนินคดีอาญาโดยรัฐ “ความ จริงในคดีอาญาสำคัญกว่าความเป็นกลางของศาล” จึงเป็นการร่วมมือกันของทุกฝ่ายเพื่อการ ตรวจสอบค้นหาความจริงภายใต้ขอบเขตของวัตถุแห่งคดี 8.5 ความจริงของเรื่องราวของผู้ถูกกล่าวหาและการกระทำที่ถูกกล่าวหา คดีอาญาส่วนใหญ่ที่มิใช่คดีอาญาที่ผู้ต้องหารับสารภาพในความผิดฐานที่เบากว่าที่กฎหมาย กำหนดอัตราโทษอย่างต่ำไว้ตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไป ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 176 หรือ มีพยานหลักฐานเพียงพออยู่แล้ว เจ้าพนักงานจึงจำเป็นต้องมีเครื่องมือในการดำเนินคดี คือ “พยานหลักฐาน” (Evidence) ในการจะพิสูจน์ทราบเพื่อตรวจสอบความจริง และ “มาตรการ บังคับ” (Compulsory measures) ในการจะค้นหาความจริง คำถามที่ว่า การดำเนินคดีต้องการทราบความจริงเกี่ยวกับเรื่องใด เมื่อพิจารณากระบวนการ ยุติธรรมทั้งระบบผ่านกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาซึ่งเป็นกฎหมายที่กำหนดวิธีการได้มาซึ่งความ จริงแท้ ด้วยการกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการในการตรวจสอบค้นหาความจริง จะพบว่า นอกจากเพื่อ 216 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 2 (10) 217 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 2 (11)