แนวคิดและหลักการสำคัญในกระบวนการยุติธรรม

137 ความอาญา มาตรา 122 ที่กำหนดข้อยกเว้นไว้ เช่น เมื่อผู้เสียหายฟ้องคดีเองโดยมิได้มาร้องทุกข์ ผู้เสียหายขอความช่วยเหลือแต่ไม่ได้ร้องทุกข์ กรณีความผิดต่อส่วนตัว เป็นต้น มิได้มีอำนาจใช้ดุลพินิจ ที่จะไม่ทำการสอบสวนด้วยตนเอง การสอบสวน ดำเนินการด้วย 2 สิ่งหลักคือ การรวบรวมพยานหลักฐาน และการใช้มาตรการ บังคับ โดยพนักงานสอบสวนผู้มีอำนาจจะต้องรวบรวมพยานหลักฐานทุกชนิดเท่าที่จะทำได้ เพื่อจะ ทราบข้อเท็จจริงและพฤติการณ์ต่าง ๆ อันเกี่ยวกับความผิด เพื่อจะรู้ตัวผู้กระทำความผิดและพิสูจน์ให้ เห็นความผิดหรือความบริสุทธิ์ของผู้ต้องหา ตามกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 131 และ มาตรา 138 จะสังเกตได้ว่าการที่พนักงานสอบสวนมีอำนาจออกหมายเรียกผู้เสียหายหรือบุคคลใดซึ่ง มีเหตุอันควรเชื่อว่าถ้อยคำของเขาอาจเป็นประโยชน์แก่คดีให้มาตามเวลาและสถานที่ในหมายเพื่อ ถามปากคำบุคคลนั้น ก็เพื่อเหตุผลในการรวบรวมพยานหลักฐาน อันเป็นการค้นหาความจริงในชั้นเจ้า พนักงาน วิธีการทางกฎหมายในหลักเกณฑ์และวิธีการการตรวจสอบค้นหาความจริงของการ ดำเนินคดีอาญาในระบบกล่าวหาของกลุ่มประเทศที่ใช้ระบบประมวลกฎหมาย (Civil Law) ในกรณีที่ เป็นการดำเนินคดีอาญาโดยรัฐในปัจจุบันจึง เป็นระบบที่มีการตรวจสอบค้นหาความจริง 2 ชั้นด้วยกัน ผ่านการแยกอำนาจการสอบสวนฟ้องร้อง (การดำเนินคดีในชั้นเจ้าพนักงาน) ออกจากการพิจารณา พิพากษา (การดำเนินคดีในชั้นศาล)