แนวคิดและหลักการสำคัญในกระบวนการยุติธรรม

138 บทที่ 11 บทบาทหน้าที่ของพนักงานสอบสวน การป้องกันปราบปราม และการจับกุมตัวผู้กระทำความผิดมาดำเนินคดี ถือเป็นหน้าที่หลัก ของหน่วยงานที่มีชื่อว่าตำรวจ คำว่า ตำรวจ (Police) ในความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิต สถาน พ.ศ. 2554 นั้น หมายถึง “เจ้าหน้าที่ของรัฐ มีหน้าที่ตรวจตรารักษาความสงบ จับกุม และ ปราบปรามผู้กระทำผิดกฎหมาย…” ตามประมวลระเบียบการตำรวจ ภาคที่ 1 ระเบียบการตำรวจ เกี่ยวกับคดี เล่มที่ 1 นั้น หมายถึง “เจ้าพนักงานซึ่งกฎหมายให้มีอำนาจหน้าที่ตรวจตรารักษาความ สงบเรียบร้อยของประชาชน” โดยที่อำนาจของตำรวจนั้นมาจากการที่ประชาชนยอมมอบอำนาจให้ ด้วยความจำเป็นในการรักษาความสงบเรียบร้อยในสังคม นำมาซึ่งหน้าที่ในการป้องกันอาชญากรรม จับกุมผู้กระทำความผิด ติดตามทรัพย์ที่สูญหาย ปราบปรามอาชญากรรม สืบสวนสอบสวน บริการ ประชาชน เป็นต้น ตำรวจจึงเป็นหน่วยงานผู้ที่มีหน้าที่และความรับผิดชอบอย่างกว้าง ๆ ในการดูแล คุ้มครองให้เกิดความสงบสุข และการบังคับใช้กฎหมาย รูปแบบตำรวจของไทยในแบบที่เป็นอยู่ในปัจจุบันเป็นการรับเอาแบบอย่างมาจากทาง ตะวันตก โดยเฉพาะประเทศอังกฤษ (ประเทศอังกฤษ สหรัฐอเมริกา มีที่มาจากองค์กรส่วนท้องถิ่น เช่น ในสหรัฐอเมริกาตำรวจจะมาจากเทศบาลและขึ้นตรงต่อนายกเทศมนตรี) แต่ด้วยวิวัฒนาการที่ เกี่ยวข้องกับงานทางด้านการทหารตำรวจของไทยจึงปรากฏให้เห็นได้ในลักษณะที่ต่างออกไป เช่น การมีชั้นยศ และลักษณะของโครงสร้างในการบังคับบัญชาแบบทหาร โดยที่ปัจจุบันสำนักงานตำรวจ แห่งชาติของไทยจะขึ้นตรงต่อนายกรัฐมนตรี จึงทำงานภายใต้การบังคับบัญชาของรัฐบาลซึ่งเป็นฝ่าย บริหารโดยตรง ในลักษณะของกลไกของรัฐบาลในฝ่ายปฏิบัติเพื่อการรักษากฎเกณฑ์และความสงบ เรียบร้อย เช่น การค้นหาและนำตัวที่ผู้ซึ่งกระทำความผิดมาดำเนินคดีตามกฎหมาย ซึ่งเป็นอำนาจ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา 245 ในกรณีนี้ผู้เขียนเห็นว่า โครงสร้างองค์กรตำรวจมีลักษณะเป็นพีระมิดที่ขึ้นตรงต่อฝ่าย บริหารโดยตรง ผ่านทางผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติในระบบอำนาจรวมศูนย์ (Centralization) ของ องค์กรระดับใหญ่ซึ่งการตัดสินใจการวินิจฉัยสั่งการใด ๆ ในการบริหารงานเป็นอำนาจของส่วนกลาง 245 อุทัย อาทิเวช. (2557). ชุดวิชา 41717 กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาและพยานชั้นสูง Advanced Criminal Procedural and Evidence Laws หลักสูตรนิติศาสตรมหาบัณฑิตวิชาเอก กฎหมายอาญาและกระบวนการยุติธรรม สาขาวิชานิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. หน่วย 3-6. น. 3-7