แนวคิดและหลักการสำคัญในกระบวนการยุติธรรม

178 เนื่องมาจากการถูกกล่าวหาว่ากระทำผิดกฎหมายอาญาแล้ว ก็ต้องหักวันถูกคุมขังออกจากกำหนด โทษตามคำพิพากษา 302 การพ้นโทษจำคุก ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 21 วรรคสาม บัญญัติว่า “เมื่อผู้ต้องคำ พิพากษาถูกจำคุกครบกำหนดแล้ว ให้ปล่อยตัวในวันถัดจากวันที่ครบกำหนด” 303 การจำคุกกับศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ การลงโทษจำคุกเป็นกระบวนการที่จำกัดสิทธิเสรีภาพที่ส่งผลกระทบต่อชื่อเสียง ชีวิต ความ เป็นอยู่ของผู้กระทำความผิด เป็นการแยกตัวผู้กระทำความผิดออกจากสังคมภายใต้เงื่อนไขและ ระยะเวลาที่กฎหมายกำหนดไว้ ซึ่งจะส่งผลกระทบทางจิตใจและสร้างรอยมลทินทางสังคมให้กับ ผู้กระทำความผิด ด้วยเหตุนี้ นักอาชญาวิทยาจึงมีความเห็นว่าให้การลงโทษจำคุกมีประสิทธิภาพมาก ที่สุดควรกำหนดหลักเกณฑ์บรรทัดฐานตามกรณีแห่งการกระทำความผิดและลักษณะพฤติกรรมของ อาชญากร และไม่ควรใช้วิธีการทรมานปฏิบัติต่อผู้กระทำความผิด แม้ว่ารัฐธรรมนูญจะรองรับศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และการจำคุกบุคคลในระยะเวลา ยาวนานนั้นกระทบต่อบุคลิกภาพของบุคคลอย่างร้ายแรงได้ก็ตาม แต่ก็ไม่เป็นการทำให้เสื่อมศักดิ์ศรี ความเป็นมนุษย์แต่อย่างใด เพราะถือว่าเป็นมาตรการคุ้มครองสังคมให้เกิดความสงบเรียบร้อยเป็น การที่รัฐใช้อำนาจแทรกแซงสิทธิและเสรีภาพและไม่เป็นการทำลายเสื่อมศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ เพราะว่าการแทรกแซงของรัฐจะต้องเป็นไปตามหลักการโดยชอบด้วยกฎหมายและมีข้อกฎหมาย รองรับให้มีอำนาจในการแทรกแซงไว้ โทษจำคุกตลอดชีวิตเป็นโทษสถานหนึ่งที่จะใช้ลงแก่ผู้กระทำ ความผิด ถือเป็นโทษทางเลือกที่ศาลจะใช้ดุลพินิจได้ตามความเหมาะสม ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 51 304 โทษจำคุกตลอดชีวิต ศาลจะลงโทษได้ก็ต่อเมื่อกฎหมายกำหนดโทษจำคุกตลอดชีวิตไว้ ในความผิดฐานนั้น ๆ เท่านั้น เพราะว่ามาตรา 51 ห้ามมิให้เพิ่มโทษเป็นจำคุกตลอดชีวิต ส่วนโทษจำคุกระยะสั้น โดยหลักของการบังคับโทษทั่วไปจะพยายามหลีกเลี่ยงการจำคุก จำเลยระยะสั้น เพราะไม่มีผลต่อจำเลยในเชิงการแก้ไขแต่มีผลเสียมากกว่าผลดี ประกอบกับผู้นั้นได้ 302 ธานี วรภัทร์. (2557). หลักกฎหมายมาตรการบังคับทางอาญา. กรุงเทพ: วิญญูชน. น. 85 303 จิตติ ติงศภัทิย์. กฎหมายอาญา ภาค 1 ตอนที่ 1. พิมพ์ครั้งที่ 7. ตอน 2 หัวข้อ 380 อ้างถึง ใน.คณิต ณ นคร. (2560). กฎหมายอาญาภาคทั่วไป. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพ: โรงพิมพ์เดือนตุลา. น. 485 304 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 51 “ในการเพิ่มโทษ มิให้เพิ่มขึ้นถึงประหารชีวิต จำคุก ตลอดชีวิต หรือจำคุกเกินห้าสิบปี”