แนวคิดและหลักการสำคัญในกระบวนการยุติธรรม

37 2.1.4 ความจริงตามแบบพิธี การค้นหาความจริง (Untersuchungsgrundsatz or Ermittlungsgrundsatz) ในคดีอาญา ต้องสามารถก่อให้เกิดความเชื่อถือของสังคมในการตัดสินคดีได้ ซึ่งอาจแบ่งได้เป็น 2 ประเภทคือ การ ค้นหาความจริงตามแบบพิธี และการค้นหาความจริงในเนื้อหา 85 กล่าวคือ การค้นหาความจริงตามแบบพิธีเป็นการค้นหาความจริงที่จะพิจารณาพยานหลักฐานเพียง เท่าที่ถูกนำเสนอโดยคู่ความเท่านั้น เช่น การพิจารณาคดีของศาลในประเทศอังกฤษที่ใช้การพิจารณา คดีในระบบลูกขุนซึ่งผู้พิพากษาจะพิจารณาความชอบของพยานหลักฐานที่คู่ความเสนอต่อศาล แต่ไม่ สามารถมีคำสั่งให้แสวงหาพยานหลักฐานเพิ่มเติมแต่อย่างใด นอกจากนี้ ผู้พิพากษายังต้องวางตัวเป็น กลางอย่างเคร่งครัด (Passive trier) และทำการวินิจฉัยคดีด้วยพยานหลักฐานเท่าที่ปรากฏหรือที่ คู่ความทั้งสองฝ่ายรับกันในคดีเท่านั้น ความจริงที่ได้ก็ต้องฟังยุติตามนั้น เมื่อเทียบกับความจริงใน เนื้อหาจึงห่างไกลจากความจริงแท้มากกว่า กล่าวคือ การสืบพยานในการตรวจสอบค้นหาความจริงจึง มีลักษณะเช่นเดียวกับคดีในทางแพ่งที่รูปคดีจะถูกกำหนดโดยคู่ความ ทำให้ต่างฝ่ายต่างพยายาม ซักซ้อมพยาน พยายามบิดเบือนพยานหลักฐานของฝ่ายตรงข้าม ความจริงด้านเดียว และการชิงไหว ชิงพริบกันในทางเทคนิค โดยจะเห็นว่า แม้พยานจะทำสิ่งผิดพลาดในการถามค้านทำให้ไม่น่าเชื่อถือ แต่ก็ไม่ได้เป็นเครื่องพิสูจน์ที่จะทำให้สรุปได้ว่าพยานคนดังกล่าวกล่าวคำให้การอันเป็นเท็จเสมอไป 86 หากแต่เป็นการพิสูจน์ความจริงในระดับที่สังคมที่ใช้ระบบนี้ยอมรับได้ กล่าวคือ แม้จะไม่ใกล้เคียง ความจริงแท้ที่เกิดขึ้นเท่ากับระบบตรวจสอบ แต่ยังคงมีหลักประกันของการคุ้มครองสิทธิในการค้นหา ความจริงอย่างเต็มที่ ในกรณีนี้ผู้เขียนเห็นว่า ความจริงตามแบบพิธีมีข้อดีในด้านอื่น ๆ เมื่อเทียบกับการที่รัฐ ค้นหาความจริงในเนื้อหาโดยมีประโยชน์ในด้านของ 1. การถ่วงดุลอำนาจรัฐ 2. ภาระค่าใช้จ่ายในการ ลงทุนเพื่อสร้างบุคลากรผู้พิพากษา และ 3. ความรวดเร็วจากการต่อรองคำรับสารภาพ 1. การถ่วงดุลอำนาจรัฐ การตัดสินโดยคณะลูกขุนซึ่งเป็นประชาชนทั่วไปช่วยลดความ คลางแคลงใจในการใช้อำนาจรัฐ เนื่องจากการชั่งน้ำหนักพยานหลักฐานว่าเมื่อไรจึงเรียกได้ว่า ปรากฏ พยานหลักฐานตามสมควร (Beyond a Reasonable Doubt) ไม่ได้ถูกฝากไว้กับ “ดุลพินิจ” ของรัฐ 85 ณรงค์ ใจหาญ. (2565). หลักกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา เล่ม 1. พิมพ์ครั้งที่ 14 กรุงเทพ: วิญญูชน. น. 37-38 86 อุทัย อาทิเวช. (2557). รวมบทความกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาฝรั่งเศส. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพ: ห้างหุ้นส่วนจำกัด วี.เจ.พริ้นติ้ง. น. 22