การศึกษาอิสระ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

41 ที่เกี่ยวข้องสนับสนุนในการแก้ข้อกล่าวหาของตน และมีศาลพิจารณาพยานหลักฐานเป็นไปตาม กฎหมายวิธีพิจารณาความและพิพากษาคดี (จารุณี มณีรัตน์, 2555, น. 112) 2.3.4 ข้อพิพาทที่สามารถไกล่เกลี่ยได้ตามกฎหมาย 1) ข้อพิพาททางแพ่งและทางอาญา ตามพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562 มีเหตุผลในการประกาศใช้ คือ เป็นการนำกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่งซึ่งมีทุนทรัพย์ ไม่มากและข้อพิพาททางอาญาบางประเภทตามที่กฎหมายกำหนด เพื่อให้หน่วยงานของรัฐใช้เป็น ทางเลือกในการยุติหรือระงับข้อพิพาท โดยคำนึงถึงความยินยอมของคู่กรณีเป็นสำคัญ ทำให้เกิดความ สมานฉันท์และความสงบสุขของคนในสังคม กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่ง ตามมาตรา 20 แห่งพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ย ข้อพิพาท พ.ศ. 2562 ได้กำหนดข้อยกเว้นไว้ว่า ถ้าเป็นเรื่องเกี่ยวกับสิทธิแห่งสภาพบุคคล สิทธิใน ครอบครัว หรือกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์ ไม่สามารถไกล่เกลี่ยได้ ส่วนการบังคับตามข้อตกลงระงับ ข้อพิพาท เมื่อคู่กรณีฝ่ายหนึ่งเรียกร้องให้คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งปฏิบัติตามข้อตกลงระงับข้อพิพาทแล้ว แต่คู่กรณีฝ่ายที่ถูกเรียกร้องนั้นไม่ปฏิบัติตามข้อตกลงระงับข้อพิพาท คู่กรณีฝ่ายที่เรียกร้อง อาจยื่นคำร้องขอต่อศาลเพื่อให้บังคับตามข้อตกลงระงับข้อพิพาทได้ ตามมาตรา 32 แห่ง พระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562 ส่วนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา ตามมาตรา 35 แห่งพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ย ข้อพิพาท พ.ศ. 2562 กำหนดให้เป็นความผิดอันยอมความได้ และความผิดลหุโทษตามมาตรา 390 มาตรา 391 มาตรา 392 มาตรา 393 มาตรา 394 มาตรา 395 และมาตรา 397 แห่งประมวล กฎหมายอาญา และความผิดลหุโทษอื่นที่ไม่กระทบต่อส่วนรวมตามที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา สามารถไกล่เกลี่ยได้ และเมื่อคู่กรณีทำข้อตกลงระงับข้อพิพาททางอาญากันแล้ว ให้ถือว่า สิทธินำคดีอาญามาฟ้องระงับเฉพาะคู่กรณีซึ่งทำข้อตกลงดังกล่าว 2) ข้อพิพาททางปกครอง ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดี ปกครอง (ฉบับที่ 12) พ.ศ. 2562 ได้กำหนดให้ศาลปกครองมีอำนาจไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีที่ เกี่ยวกับเจ้าหน้าที่ของรัฐละเลยต่อหน้าที่หรือปฏิบัติหน้าที่ล่าช้ากว่าที่กฎหมายกำหนด คดีละเมิด เจ้าหน้าที่หรือความรับผิดอย่างอื่น สัญญาทางปกครอง และคดีพิพาทอื่นตามระเบียบที่ประชุมใหญ่ ตุลาการศาลปกครองสูงสุดกำหนด ตัวอย่างคดีที่สามารถไกล่เกลี่ยได้ เช่น คำพิพากษาศาลปกครอง สูงสุดที่ อ. 627/2561 เจ้าพนักงานท้องถิ่นได้ดำเนินการแก้ไขความเดือดร้อนตามที่ผู้ฟ้องคดีได้