การศึกษาอิสระ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

10 ใช้อำนาจละเมิดสิทธิประชาชนเกินกว่าสิทธิที่ได้รับมอบหมายแล้วประชาชนก็มีสิทธิที่จะล้มล้าง รัฐบาลและจัดตั้งรัฐบาลใหม่ได้ สำหรับเรื่องแนวคิดในการจำกัดอำนาจรัฐได้รับการพัฒนาต่อมาโดยมองเตสกิเออ (Montesquieu) แนวคิดของมองเตสกิเออคือ พยายามค้นหาวิธีการที่จะจัดวางอำนาจของรัฐบาลให้ ได้ดุลยภาพ ซึ่งเขาอธิบายไว้ใน L”Esprits des lois (1748) ว่า ภารกิจของรัฐแบ่งได้ 3 ประการ ได้แก่ ภารกิจทางนิติบัญญัติ ภารกิจทางการบริหาร ภารกิจทางตุลาการ ทั้งสามภารกิจนี้เกี่ยวข้องกับ กฎหมาย ตั้งแต่ ตรากฎหมาย ใช้กฎหมาย และชี้ขาดข้อพิพาทอันเกิดจากการใช้กฎหมาย ความคิด ของมองเตสกิเออแพร่หลายไปมาก วรรณกรรมทางการเมืองในยุคนั้นต่างก็อธิบายตามแนวทางนี้ โดยเรียกว่า “หลักการแบ่งแยกอำนาจ” การแบ่งแยกอำนาจตามความคิดของ Montesquieu จึงไม่ใช่การแบ่งแยกอำนาจแบบเคร่งครัดหรือการแบ่งแยกแบบเด็ดขาด แต่เป็นการสร้างระบบ ตรวจสอบถ่วงดุลการใช้อำนาจต่างๆ หรือดุลยภาพแห่งอำนาจนั่นเอง (Balance des pouvoirs) แนวความคิดเรื่องการแบ่งแยกอำนาจของมองเตสกิเออมีอิทธิพลต่อนักปฏิวัติฝรั่งเศส ดังจะเห็นได้ จากหลักการแบ่งแยกอำนาจถูกนำไปบัญญัติไว้ในคำประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมือง ค.ศ. 1789 ข้อ 16 ที่ว่า “สังคมใดไม่มีการประกันสิทธิ และไม่มีการแบ่งแยกอำนาจ สังคมนั้นไม่มีรัฐธรรมนูญ” (ปิยบุตร แสงกนกกุล, 2560) แนวความคิดของนักนิติศาสตร์ชาวอังกฤษ ที่มีความเกี่ยวพันกับแนวความคิดขอ ง John Lock คือ Sir Edward Coke โดย Coke เห็นว่าสิทธิดังกล่าวเป็นสิทธิที่ติดตัวมนุษย์ ซึ่งได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย Common Law แนวความคิดดังกล่าวข้างต้นได้รับการพัฒนา ต่อมาโดยนักปรัชญา เช่น Benedict de Spinoza Hugo Grotius เป็นต้น จาก Bill of Right ในปี ค.ศ. 1689 ในประเทศอังกฤษ ส่งต่อไปยังประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งประกาศแยกตัวออกจากการเป็นอาณานิคมของประเทศอังกฤษในปี ค.ศ. 1776 โดยในคำประกาศ อิสรภาพ (The Declaration of Independent) ยึดหลักการแห่งสิทธิตามกฎธรรมชาติ มีข้อสำคัญ คือ “เราถือข้อเท็จจริงอันที่ประจักษ์ในตัวเองแล้วว่า มนุษย์ทุกคนถูกสร้างสรรค์โดยพระผู้เป็นเจ้า อย่างเท่าเทียมกัน พระองค์ได้ประทานสิทธิบางประการที่มิอาจถูกพรากไปได้ ได้แก่ สิทธิในชีวิต เสรีภาพและการแสวงหาความสุข เพื่อที่จะปกป้องและคุ้มครองสิทธิเหล่านั้น จึงจัดตั้งรัฐบาล ที่ชอบธรรมโดยความยินยอมของผู้ถูกปกครอง เมื่อใดก็ตามที่รัฐบาลเป็นผู้ทำลายจุดมุ่งหมายเหล่านี้ ประชาชนย่อมมีสิทธิโดยชอบที่จะเปลี่ยนแปลงหรือล้มเลิกรัฐบาลนั้นเสียได้และสถาปนารัฐบาล ขึ้นใหม่ เพื่อให้ดำเนินตามหลักการและมีอำนาจสร้างสรรค์ความปลอดภัยและความผาสุกให้เกิดขึ้น ได้” สาระสำคัญของคำประกาศนี้คือการรับรองและคุ้มครองสิทธิของประชาชนอเมริกันในการก่อตั้ง และนับถือศาสนา การป้องกันตนเองและการได้รับการคุ้มครองป้องกันการคุกคามจากภายนอก โดยกองกำลังทหาร สิทธิในร่างกาย เสรีภาพ และทรัพย์สิน สิทธิในกระบวนการพิจารณาคดี