การศึกษาอิสระ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

68 ดังนั้นการพิสูจน์สัญชาติไทยจึงหมายถึง การที่บุคคลอ้างว่าตนเป็นผู้มีสัญชาติไทย ถูกโต้แย้งสิทธิในการเป็นบุคคลผู้มีสัญชาติไทย และเมื่อถูกโต้แย้งสิทธิแล้ว บุคคลดังกล่าวก็ต้องพิสูจน์ สิทธิที่ได้รับตามกฎหมายสัญชาติ โดยการพิสูจน์สิทธินั้นอาจกระทำโดยอาศัยช่องทางของมาตรา 57 แห่งพระราชบัญญัติคนเข้าเมือง พ.ศ. 2522 หรือเป็นการพิสูจน์สิทธิโดยอาศัยช่องทางกฎหมายตาม มาตรา 55 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ชุมพร ปัจจุสานนท์, 2549) การร้องขอพิสูจน์สัญชาติไทยของคนเข้าเมืองตามกฎหมายคนเข้าเมืองจะเกิดขึ้นเมื่อบุคคล เดินทางเข้ามาในราชอาณาจักร ได้ผ่านการตรวจลงตรา ณ ด่านตรวจคนเข้าเมืองและมีการอ้างพร้อม เสนอพยานหลักฐานความเป็นคนไทยต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ในเบื้องต้นแล้ว แต่ถูกโต้แย้งจากพนักงาน เจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองว่าไม่มีหลักฐานแสดงความเป็นไทย หรือหากมีหลักฐานก็เป็นเอกสารแสดง ความเป็นต่างด้าว หรือมีพยานหลักฐานไม่พอที่จะเชื่อได้ว่ามีสัญชาติไทย บุคคลนั้นจึงต้องมาร้องขอ พิสูจน์สัญชาติไทยตามวิธีการและขั้นตอนที่กำหนดไว้ในกฎหมายเพื่อให้ศาลเป็นผู้ชี้ชาดตาม พระราชบัญญัติคนเข้าเมือง พ.ศ. 2522 มาตรา 27 วรรคสองและวรรคสามต่อไป ซึ่งขั้นตอนนี้เป็น ขั้นตอนถัดจากการตรวจสอบและการทำความเห็นของพนักงานเจ้าหน้าที่ มิใช่ว่าบุคคลที่ถูกพนักงาน เจ้าหน้าที่โต้แย้ง จะมายื่นคำร้องขอพิสูจน์สัญชาติไทยตามกฎหมายคนเข้าเมืองได้ทุกคน กฎหมาย ให้สิทธิแก่บุคคลที่เดินทางเข้ามาในราชอาณาจักรหรือคนเข้าเมืองเท่านั้น บุคคลที่เกิดและอยู่ใน ราชอาณาจักรมาโดยตลอด ไม่เคยเดินทางออกไปนอกราชอาณาจักรไม่สามารถร้องขอพิสูจน์ได้ จะต้องไปใช้สิทธิทางศาลตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 ดังได้กล่าว การร้องขอพิสูจน์สัญชาติไทยของบุคคลที่เดินทางเข้ามาในราชอาณาจักร ตามมาตรา 57 แห่งพระราชบัญญัติคนเข้าเมือง พ.ศ. 2522 มีสาระสำคัญ ดังนี้ 1) จะต้องเป็นบุคคลที่เดินทางเข้ามาในราชอาณาจักร มิใช่บุคคลที่อาศัยอยู่ใน ราชอาณาจักรและไม่เคยเดินทางเข้ามาในราชอาณาจักร 2) มีการกล่าวอ้างว่ามีสัญชาติไทย แต่บุคคลนั้นถือเอกสารการเดินทางของต่างประเทศ (มิใช่เอกสารการเดินทางที่ออกโดยประเทศไทย) 3) บุคคลดังกล่าวถูกโต้แย้งจากพนักงานเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองว่าไม่มีหลักฐาน อันเพียงพอที่จะเชื่อว่ามีสัญชาติไทย 4) บุคคลนั้นจะได้รับการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นคนต่างด้าว และได้รับอนุญาตให้เข้ามา ในราชอาณาจักรในฐานะคนต่างด้าว แล้วให้มาดำเนินการยื่นคำร้อง (ตม. 10) ขอพิสูจน์สัญชาติไทย ต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ต่อไป 5) จากข้อ 4) – 5) ข้างต้น แสดงว่าบุคคลนั้นจะต้องมีการเดินทางผ่านด่านตรวจคนเข้า เมือง มิใช่การหลบหนีเข้าเมือง (สามารถ อยู่เจริญ, 2547)