การศึกษาอิสระ - วิทยานิพนธ์ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

99 ปัจจุบันกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้แต่งตั้งคณะกรรมการจัดซื้อตามคำสั่งกระทรวงเกษตร และสหกรณ์ที่ 323/2565 โดยให้มีอำนาจหน้าที่จัดซื้อและกำหนดค่าทดแทนทรัพย์สินที่ถูกเขตงาน ก่อสร้างโครงการชลประทาน ตามนัยพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนและการได้มาซึ่ง อสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2562 ประกอบกับกฎกระทรวงกำหนดราคาเบื้องต้นสำหรับที่ดินที่เวนคืน พ.ศ. 2564 ซึ่งจากการดำเนินการของกรมชลประทานนั้น สะท้อนให้เห็นว่าการใช้อำนาจหน้าที่ของฝ่าย ปกครองต้องไม่กระทบสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ซึ่งรัฐและเจ้าหน้าที่ของรัฐมีอำนาจ และต้อง ใช้อำนาจตามที่กฎหมายให้ไว้ภายใต้หลักนิติธรรมและหลักนิติรัฐเท่านั้น แม้กรมชลประทานจะมี อำนาจเหนือกว่าเอกชนในการดำเนินการจัดทำบริการสาธารณะ แต่กรมชลประทานก็จะถูกจำกัด อำนาจไว้โดยกฎหมาย ทำให้ไม่มีอำนาจหน้าที่ในการกำหนดเพิ่มเงินค่าทดแทนอีกร้อยละสองของ ราคาอสังหาริมทรัพย์ให้กับเจ้าของที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ จากการจัดซื้อตามคำสั่งกระทรวงเกษตร และสหกรณ์ 323/2565 กรมชลประทานเป็นผู้กำหนดราคาค่าทดแทนตามนัยมาตรา 20 แห่ง พระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนและการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2562 แต่ฝ่ายเดียว ซึ่ง เจ้าของที่ดินไม่มีเสรีภาพในการเจรจาต่อรองกำหนดข้อสัญญาได้อย่างแท้จริง ทำให้เสียเปรียบและ ได้รับค่าทดแทนอย่างไม่เป็นธรรม การจัดซื้อและกำหนดค่าทดแทนทรัพย์สินที่ถูกเขตงานก่อสร้าง โครงการชลประทาน เป็นการให้ได้มาซึ่งที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ กรมชลประทานจะต้องคำนึงถึง หลักความศักดิ์สิทธิ์แห่งการแสดงเจตนา กล่าวคือ บุคคลมีอำนาจต่อรองที่เท่าเทียมกันตามกฎหมาย สามารถเข้าใจความได้เปรียบหรือเสียเปรียบของตนเองในการเข้าทำสัญญา กฎหมายจึงถือว่าคู่สัญญา มีฐานะในการรับรู้และต่อรองเท่าเทียมกัน ผลการสัมภาษณ์ หน่วยงานภาครัฐและเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานภาคสนาม มีความคิดเห็นใน แนวทางเดียวกันว่า การได้มาซึ่งที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ของกรมชลประทานควรจัดให้มีเงินเพิ่มค่า ทดแทนร้อยละสองของราคาอสังหาริมทรัพย์ เพื่อให้ประชาชนผู้ถูกเวนคืนที่ดินได้รับเงินเพิ่มที่ นอกเหนือจากราคาการซื้อขายที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์นั้นๆ และเป็นการจูงใจให้ชาวบ้านสละที่ดิน และที่อยู่อาศัยให้กับส่วนราชการของรัฐนำไปใช้ประโยชน์ที่เป็นสาธารณะแก่ประเทศ ดังนั้นเพื่อให้เจ้าของที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ได้รับเงินเพิ่มค่าทดแทนอีกร้อยละสองของราคา อสังหาริมทรัพย์ จึงเห็นสมควรปรับปรุงและแก้ไขเพิ่มเติมการจัดซื้อและกำหนดราคาค่าทดแทน ทรัพย์สินที่ถูกเขตงานก่อสร้างโครงการชลประทานตามคำสั่งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ที่ 323/2565 โดยเพิ่มเติม “ข้อ 1.จัดซื้อและการกำหนดราคาค่าทดแทนทรัพย์สินที่ถูกเขตงานก่อสร้าง โครงการชลประทานตามนัยมาตรา 20 และมาตรา 26 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการ เวนคืนและการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2562 ประกอบกับกฎกระทรวงกำหนดราคาเบื้องต้น สำหรับที่ดินที่เวนคืน พ.ศ.2564 และกฎกระทรวงกำหนดเงินค่าทดแทนอื่นนอกจากค่าที่ดิน พ.ศ. 2564” เพื่อกำหนดให้เจ้าของอสังหาริมทรัพย์ได้รับเงินเพิ่มค่าทดแทนอีกร้อยละสองของราคา