การศึกษาอิสระ - วิทยานิพนธ์ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

บทที่ 1 บทนำ 1.1 ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา ประเทศไทยตั้งอยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้รับอิทธิพลจากมรสุม ลมพายุจร สามารถจำแนกฤดูกาลได้ 3 ฤดู โดยฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงเดือนกันยายน ฤดูหนาวเริ่ม ตั้งแต่เดือนตุลาคมถึงเดือนมกราคม และฤดูร้อนเริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนพฤษภาคม อุณหภูมิ ปริมาณฝนเฉลี่ยผันแปรตามฤดูกาลในแต่ละปีเนื่องจากอยู่ในเขตอิทธิพลของลมมรสุมและ ลมพายุจร สภาพทางด้านอุทกวิทยามีความผันแปรสูง ส่งผลให้ประสบปัญหาอุทกภัยในช่วงน้ำหลาก และปัญหาภัยแล้งในช่วงฤดูแล้งอยู่เสมอ ลักษณะทางอุทกวิทยา แบ่งพื้นที่ลุ่มน้ำออกได้เป็น 25 ลุ่มน้ำหลัก และ 254 ลุ่มน้ำสาขา (ลุ่ม น้ำย่อย) มีปริมาณฝนตกเฉลี่ยทั้งประเทศปีละ 1,588 มิลลิเมตร มีปริมาณน้ำท่าเฉลี่ยรวมปีละ ประมาณ 205,437 ล้านลูกบาศก์เมตร ปริมาณน้ำข้างต้น คิดเป็นน้ำท่าเฉลี่ยต่อจำนวนประชากร 3,125 ลูกบาศก์เมตร/คน/ปี (จำนวนประชากร 65.73 ล้านคน ข้อมูล ณ วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2559) เป็นน้ำท่าในฤดูฝนจำนวน 179,240 ล้านลูกบาศก์เมตร (ร้อยละ 87.25) และในฤดูแล้ง 26,197 ล้าน ลูกบาศก์เมตร (ร้อยละ 12.75) ปัจจุบันมีแหล่งกักเก็บน้ำความจุที่ระดับกักเก็บรวม 75 ,154 ล้าน ลูกบาศก์เมตร หรือร้อยละ 36.58 ของปริมาณน้ำท่าทั้งหมดโดยเป็นแหล่งกักเก็บน้ำขนาดใหญ่ (ความ จุกักเก็บมากกว่า 100 ล้านลูกบาศก์เมตร) ประมาณร้อยละ 94 ของความจุรวมทั้งหมด ส่วนที่เหลือ อีกประมาณร้อยละ 6 เป็นแหล่งกักเก็บน้ำขนาดกลาง และมีปริมาณน้ำใช้การในอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ และขนาดกลางรวม 22,875 ล้านลูกบาศก์เมตร ทั้งนี้ เพื่อเหลือน้ำส่วนหนึ่งไว้สำหรับการรักษาสภาพ เขื่อน (Dead Storage) (กรมชลประทาน, 2559) จากข้อมูลการใช้ที่ดินของสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร ปี พ.ศ. 2562 สรุปได้ว่าเนื้อที่ประเทศ ไทยทั้งหมด 320.70 ล้านไร่ เป็นเนื้อที่การใช้ประโยชน์ทางการเกษตรจำนวน 149.25 ล้านไร่ หรือคิด เป็นประมาณร้อยละ 46.53 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยจากพื้นที่การใช้ประโยชน์ทางการเกษตรนี้ สามารถ จำแนกออกเป็นนาข้าว 68.72 ล้านไร่ (ร้อยละ 46.04 ของพื้นที่ทางการเกษตร) พืชไร่ 30.73 ล้านไร่ (ร้อยละ 20.58 ของพื้นที่ทางการเกษตร) สวนผลไม้ไม้ยืนต้น 36.93 ล้านไร่ (ร้อยละ 24.74 ของพื้นที่ ทางการเกษตร) สวนผัก ไม้ดอก/ไม้ประดับ 1.4 ล้านไร่ (ร้อยละ 0.09 ของพื้นที่ทางการเกษตร) และ เนื้อที่ใช้ประโยชน์ทางการเกษตรอื่น ๆ 11.45 ล้านไร่ (ร้อยละ 0.76 ของพื้นที่ทางการเกษตร) (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2562) ความต้องการใช้น้ำรวมของทั้งประเทศ ในปี พ.ศ. 2562-2563 อยู่ที่ประมาณปีละ 62,457.67 ล้านลูกบาศก์เมตร เป็นความต้องการน้ำเพื่อเกษตรกรรม สูงถึง 51,527.62 ล้านลูกบาศก์เมตร หรือ