วารสาร วิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

สันนิษฐานว่า กฎมนเทียรบาลคงมีมาแต่สมัยอยุธยาตอนต้น เป็นกฎหมาย ที่แสดงให้เห็นถึงรากฐานขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรมไทยที่สร้างสม สืบต่อกันมายาวนาน 3 1.2 การท�ำหน้าที่ของราชเสวกหรือข้าราชการ ราชเสวกคือผู้รับใช้พระเจ้าแผ่นดิน เป็นค�ำเรียกข้าราชการพลเรือนใน ราชส�ำนักในสมัยก่อน ดังปรากฏในกฎหมายตราสามดวงที่กล่าวถึงข้าราชส�ำนัก ต่าง ๆ ว่า “พร้อมด้วยหมู่มุกขมนตรีกระวีชาติราชเสวกากรมาตยามหาราช ครูบโรหิตบัณฑิตยาจารย” ทั้งนี้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรง พระราชนิพนธ์บทเสภาสามัคคีเสวก มีเนื้อหากล่าวถึงหน้าที่และความส�ำคัญของ ราชเสวกหรือข้าราชบริพารในราชส�ำนักว่า “ถือเอาความภักดีพีโรดม ในบรมบุรุษ รัตน์ขัตติยา” 4 วรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้มีการกล่าวถึงหน้าที่ของราชเสวกไว้ หลายประการ เช่น ต้องมีความจงรักภักดี ยามมีศึกสงครามก็แสดงความกล้าหาญ หรืออาสาเจ้าจนตัวตาย ให้มีความขยันหมั่นเพียร มีความซื่อสัตย์ ไม่ตีตนเสมอนาย มีความสงบเสงี่ยม สุภาพเรียบร้อยเมื่ออยู่ต่อหน้าพระพักตร์ ไม่ลักลอบคบหา ผู้หญิงของพระราชา เป็นต้น ดังปรากฏในเรื่องโลกนิติสุภาษิตที่สอนเรื่อง การเข้าเฝ้าพระราชาที่เน้นความส�ำรวมเป็นที่ตั้ง ดังนี้ เป็นข้าท้าวพึงบัญญัติ จะกินนอนอย่าครื้นเครง อย่าเยี่ยงอย่างนักเลง ขอมหอมทัดบุดมาลัย อากัปกิริยา อันนุ่งห่มทุกสิ่งไป เครื่องประดับแห่งตนไซร้ อย่าเทียมด้วยท้าวพญา เป็นราชเสวก จงตั้งจิตให้ตรงนา ว่าท้าวแลพญา มิได้เป็นสหายตน ดูดีให้ปรีชา ว่าอาตมาเป็นข้าคน ไม่รู้ว่าตัวตน ไม่สมควรจะลวนลาม 3 สารานุกรมไทยส�ำหรับเยาวชน.บทบัญญัติต่าง ๆ ในกฎหมายตราสามดวง, (สืบค้นจาก http:// kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=30&chap=4&page=t30-4-infodetail05. html, วันที่ค้นข้อมูล : 2562, กุมภาพันธ์ 28). 4 ส�ำนักงานราชบัณฑิตยสภา, ราชเสวก, (สืบค้นจาก http://www.royin.go.th/?knowledges, วันที่ ค้นข้อมูล : 2562, กุมภาพันธ์ 28). วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ ปีที่ 7 ฉบับที่ 9 กรกฎาคม 2561 - มิถุนายน 2562 7