วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

ได้พิมพ์แจกจ่ายให้แก่ศาลที่ต้องใช้ทุกศาลและให้ถือฉบับนั้นเป็นหลัก ให้ดะโต๊ะยุติธรรม และผู้ร่วมการประชุมลงนามไว้ว่า เมื่อมีคดีเกิดขึ้นดะโต๊ะยุติธรรมจะชี้ขาดบังคับคดี ตามหลักกฎหมายอิสลามที่รวบรวมไว้นี้ตลอดไป หากมีปัญหาใดซึ่งไม่มีกล่าวไว้ใน หลักกฎหมายนี้จะบังคับได้ก็ให้นำ�บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์และ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาใช้บังคับเท่าที่ไม่ขัดแย้งกับหลักกฎหมายนี้ ทั้งนี้ ตามความในข้อความเบื้องต้น มาตรา 1 ที่มีความว่า “เมื่อไม่มีบทบัญญัติแห่งหลัก กฎหมายนี้ที่จะใช้บังคับ ให้นำ�บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณามาใช้บังคับเท่าที่ไม่ขัดกับหลักกฎหมายนี้” และเมื่อดะโต๊ะยุติธรรมเข้ารับหน้าที่ใหม่ ก็ถือเป็นระเบียบว่าจะต้องให้ผู้ที่ได้รับแต่งตั้งใหม่ รับรองคำ�แปลหลักกฎหมายอิสลามดังกล่าวนี้ไว้เป็นหลักฐานว่าจะใช้คำ�แปล หลักกฎหมายนั้นเป็นหลักวินิจฉัยข้อพิพาทในคดีอันเกี่ยวด้วยครอบครัวและมรดก จะไม่นำ�ตำ�ราอื่นมาใช้บังคับแก่คดีดังกล่าวเป็นอันขาด แม้ “หลักกฎหมายอิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดก” ดังกล่าว ตรวจชำ�ระ และจัดพิมพ์เสร็จ แต่เนื่องจากในปี พ.ศ. 2486 มีประกาศพระราชกำ�หนดแก้ไข เพิ่มเติมพระราชบัญญัติให้ใช้พระราชบัญญัติ บรรพ 5 และบรรพ 6 ซึ่งเป็นผลให้ ยกเลิกการใช้กฎหมายอิสลามอันเกี่ยวกับครอบครัวและมรดกใน 4 จังหวัดภาคใต้ ฉะนั้นความจำ�เป็นที่จะต้องมีกฎหมายอิสลามจึงเป็นอันระงับ จนกระทั่ง พ.ศ. 2489 ได้มีประกาศพระราชบัญญัติว่าด้วยการใช้กฎหมายอิสลามในเขตจังหวัดปัตตานี นราธิวาส ยะลา และสตูล พ.ศ. 2489 แล้วจึงมีคำ�สั่งกระทรวงยุติธรรมให้ถือกฎหมาย อิสลามฉบับ “หลักกฎหมายอิสลาม ว่าด้วยครอบครัวและมรดก” นั้น เป็นหลักบังคับ คดีอิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดกต่อมาจนบัดนี้ ซึ่งถือเป็นคู่มือหลักกฎหมาย อิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดกฉบับแรกของประเทศไทย 3. การใช้กฎหมายอิสลามในยุคปัจจุบัน ประเทศไทยประกาศใช้กฎหมายแพ่งพาณิชย์ บรรพ 5 และบรรพ 6 ใน พ.ศ. 2478 แต่รัฐมีนโยบายชัดเจนที่จะให้ประชาชนใน 4 จังหวัดภาคใต้ปฏิบัติศาสนกิจ ให้เป็นไปตามลัทธิศาสนาอิสลาม จึงยกเว้นไม่ให้นำ�ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 และบรรพ 6 มาใช้บังคับใน 4 จังหวัดภาคใต้ ตามพระราชบัญญัติให้ใช้ บทบัญญัติ บรรพ 5 มาตรา 6 และพระราชบัญญัติให้ใช้บทบัญญัติ บรรพ 6 มาตรา 4 วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ ปีที่ 5 ฉบับที่ 7 มกราคม - ธันวาคม 2557 