วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

ส่วนกีตาบฉบับที่ดะโต๊ะยุติธรรมจังหวัดสตูลนำ�มารวบรวมเรียบเรียงปรากฏ ตามบันทึกคำ�แปลเป็นภาษายาวี (มลายู) รวม 7 กีตาบ คือ (1) มะรออะตุฏเฏาะลับ (2) กัสฟุลลิษาม (3) ฟัรอุลมะซาอิล (4) มุตตะอัลเล็ม (5) มัฏละอิลบัดเรน (6) อีฎอฮุลบาบ และ (จ) ฟะตาวา เกาะดะฮี ฟี อะห์กามุนนิกาห กีตาบเหล่านี้เป็นสมุดตีพิมพ์ขนาด 8 หน้ายก บางกีตาบมีเพียงเล่มเดียว บางกีตาบก็มีมากกว่า 1 เล่ม รวมเป็นหนังสือนับร้อยยกขึ้นไป กีตาบทุกกีตาบไม่มี เลขกำ�กับหัวข้อ ไม่มีข้อความเบื้องต้น หรือบทเบ็ดเสร็จทั่วไป โดยมากนิยมกล่าว ข้อความอย่างเดียวกันซ้ำ�แล้วซ้ำ�อีกในที่ต่าง ๆ การยกบทขึ้นปรับคดีใช้วิธีอ้างชื่อกีตาบ หน้า และคราว หรือปีที่ตีพิมพ์ สำ�หรับมัชฮับที่สำ�คัญในหลักศาสนาอิสลามพอจำ�แนกออกเป็น 4 มัชฮับ คือ (1) ซาฟีอีย์ (2) หะนะฟีย์ (3) ฮัมบาลีย์ และ (4) มาลิกีย์ ในมัชฮับทั้งสี่นี้ มีหลักปฏิบัติผิดแผกแตกต่างกันมากบ้างน้อยบ้าง มัชฮับหนึ่ง ก็มีกีตาบสำ�หรับมัชฮับนั้นโดยเฉพาะ อิสลามิกชนผู้ศรัทธาเลื่อมใสนับถือมัชฮับใด ก็ปฏิบัติตามข้อบัญญัติในกีตาบ สำ�หรับมัชฮับนั้น ประเทศไทยและสหพันรัฐมาเลเซีย ในขณะนั้นนิยมนับถือมัชฮับชาฟีอีย์ ฉะนั้นกีตาบที่ดะโต๊ะยุติธรรมทุกศาลใช้เป็น บทบังคับคดีและอาศัยเป็นต้นฉบับในการเรียบเรียงและยกร่างจึงเป็นบัญญัติของมัชฮับ ชาฟีอีย์ทั้งสิ้น ข้อบัญญัติบางประการซึ่งสมควรอย่างยิ่งที่น่าจะมีอยู่ในร่างนี้ หากแต่ไม่มี บัญญัติไว้ในกีตาบของมัชฮับชาฟีอีย์ แม้จะมีบัญญัติไว้ในที่อื่น ดะโต๊ะยุติธรรมก็ไม่ เห็นชอบด้วยในการที่จะประมวลไว้ในร่าง เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างสามีภริยา กีตาบ ของมัชฮับชาฟีอีย์บัญญัติให้สามีอุปการะภริยาด้วยอาหาร เครื่องนุ่งห่ม และเคหสถาน แต่มิได้บัญญัติให้สามีจ่ายค่ายาหรือค่าป่วยการแพทย์รักษาภริยาในขณะภริยาคลอด บุตรหรือป่วยไข้ ส่วนตำ�หรับของนาวาวี (ฉบับภาษาอังกฤษ) ซึ่งกระทรวงยุติธรรมจัดหา ให้ไว้สำ�หรับศาลที่มีดะโต๊ะยุติธรรม บัญญัติให้สามีจ่ายค่ายาค่าป่วยการแพทย์ไว้ชัดแจ้ง วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ ปีที่ 5 ฉบับที่ 7 มกราคม - ธันวาคม 2557 