วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

ดะโต๊ะยุติธรรมก็ไม่เห็นชอบด้วยที่จะนำ�ข้อบัญญัตินี้มาประมวลไว้ในร่าง โดยอ้างว่ามติ ของนาวาวีอาจเป็นของมัชฮับอื่นที่มิใช่มัชฮับชาฟีอีย์ ในการยกร่างครั้งนี้ได้รวบรวมข้อความที่กล่าวซ้ำ�ในที่ต่าง ๆ เข้าไว้ในที่เดียวกัน เรียบเรียงเป็นข้อความเบื้องต้นเพื่อใช้ได้ทั้งลักษณะครอบครัวและลักษณะมรดก ทั้งได้ รวบรวมข้อบัญญัติซึ่งกระจัดกระจายอยู่ในกีตาบต่าง ๆ แต่เกี่ยวเนื่องกันเข้ามารวมเป็น มาตราเดียวกัน ฉะนั้นข้อความในมาตรา หนึ่ง ๆ โดยมากจึงมีที่มาจากกีตาบหลายกี ตาบ มากบ้างน้อยบ้าง แล้วแต่กรณี การจัดแบ่งลักษณะ หมวด และมาตรา ตลอดจนการให้นามลักษณะและ นามหมวด รวมทั้งถ้อยคำ�สำ�นวนได้จัดเรียบเรียงขึ้นใหม่ทั้งสิ้น โดยพยายามวางรูปโครง ให้เป็นไปตามรูปแบบกฎหมายในปัจจุบัน ถ้อยคำ�ใดเป็นศัพท์พิเศษใช้เฉพาะในศาสนา อิสลามและหาศัพท์ภาษาไทยที่เหมาะสมแก่ความหมายมิได้ ก็คงรูปศัพท์นั้นไว้ตามเดิม โดยวางบทวิเคราะห์ศัพท์ไว้เพื่อทราบความหมายแต่ละศัพท์ ศัพท์เหล่านี้หากศัพท์ใด มีหมวดบรรยายหลักการก็เรียงศัพท์นั้นไว้เป็นบทนำ�แห่งหมวดนั้น ส่วนศัพท์ใดซึ่งไม่มี หมวดบรรยายหลักการก็เรียงเป็นบทวิเคราะห์ศัพท์ทั่วไปรวมอยู่ในมาตรา 2 โดยเฉพาะ ที่ประชุมลงมติให้แสดงข้อความสำ�คัญไว้ในที่นี้ว่า หลักกฎหมายว่าด้วย ครอบครัวและมรดกนี้ได้รวบรวมขึ้นถูกต้องตรงกับคัมภีร์อัลกุรอานและกีตาบแห่ง ศาสนาอิสลามทุกประการ ฉะนั้นเมื่อคดีพิพาทเกิดขึ้นเกี่ยวแก่เรื่องครอบครัวและมรดก ในศาลจังหวัดปัตตานี ยะลา นราธิวาส และสตูลแล้ว ดะโต๊ะยุติธรรมทั้งหลายจะได้ชี้ขาด บังคับคดีไปตามบทมาตราที่ได้รวบรวมไว้ในหลักกฎหมายนี้ตลอดไป หากมีปัญหาข้อ ใดซึ่งไม่มีข้อความที่ได้รวบรวมไว้นี้จะบังคับได้ ก็จะนำ�บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมาย แพ่งและพาณิชย์และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งซึ่งเป็นกฎหมายของบ้าน เมืองมาใช้บังคับแก่คดีครอบครัวและมรดกของผู้นับถือศาสนาอิสลามเท่าที่ไม่ขัดหรือ แย้งกับหลักกฎหมายนี้ และ ในที่สุดที่ประชุมขอให้ข้าหลวงยุติธรรมภาคใต้นำ�ร่างหลัก กฎหมายว่าด้วยครอบครัวและมรดกนี้เสนอกระทรวงยุติธรรมต่อไป ซึ่งพระนิติการณ์ ประสม ข้าหลวงยุติธรรมภาคใต้ มีหนังสือศาลจังหวัดสงขลา ที่ 330/2484 ลงวันที่ 11 มีนาคม 2484 แจ้งข้อสังเกตต่าง ๆ ถึงปลัดกระทรวงยุติธรรม สรุปได้ดังนี้ วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ ปีที่ 5 ฉบับที่ 7 มกราคม - ธันวาคม 2557 