วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

ดะโต๊ะยุติธรรมบางนายรวมทั้งพระยาสมันตรัฐบุรินทร์เสนอว่า ในโอกาส ที่ได้ทำ�หลักกฎหมายอิสลามขึ้น ควรสนับสนุนขอให้รัฐบาลออกฎหมายบังคับการ จดทะเบียนสมรสและการหย่าของ อิสลามิกชนซึ่งอยู่ในบริเวณนี้ด้วย เพื่อให้การสมรส และการหย่าได้เป็นหลักฐานมั่นคง ทั้งสะดวกในการไปติดต่อกับต่างประเทศซึ่งมีการ จดทะเบียนกัน เช่น ในสหรัฐมลายู เป็นต้น พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ให้ความเห็นว่า แม้กีตาบจะไม่ได้บัญญัติไว้ในเรื่องนี้ แต่ก็มิได้ขัดกับทางบ้านเมือง ศาสนากับบ้านเมือง ต้องอาศัยซึ่งกันและกัน ศาสนาจะดำ�รงอยู่ได้ก็โดยความคุ้มครองบ้านเมือง แต่มีดะโต๊ะ ยุติธรรมอีกฝ่ายหนึ่งเห็นว่า การที่จะออกกฎหมายบังคับเช่นนั้น เกรงว่าจะขัดกับ ศาสนา เพราะตามศาสนาอิสลามการสมรสและการหย่าขาดกันย่อมทำ�ได้โดยไม่ต้อง จดทะเบียน ในที่สุดที่ประชุมดะโต๊ะยุติธรรมตกลงขอให้เสนอรัฐบาลออกกฎหมาย บังคับให้จดทะเบียนการสมรสและการหย่า ในส่วนความเห็นของพระนิติการณ์ประสมเห็นว่า การบังคับให้มีการ จดทะเบียนน่าจะมีผลดี เพราะนอกจากจะให้การสมรสและการหย่าของบุคคลเหล่านี้ มีหลักฐานยิ่งขึ้นแล้ว พระราชบัญญัติการจดทะเบียนสมรสจะได้ใช้ไปทั่วทุกจังหวัด รวมทั้งจังหวัดปัตตานี นราธิวาส ยะลา และสตูล จึงควรให้มีการจดทะเบียนขึ้น เพื่อให้เป็นระเบียบทั่วกัน การที่จะให้จดทะเบียน หากคู่สมรสไม่ปฏิบัติตามจะใช้วิธี บังคับ (sanction) ประการใดนั้น ควรดำ�เนินตามพระราชบัญญัติการจดทะเบียนสมรส ซึ่งออกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ กล่าวคือ ถ้าไม่จดทะเบียนการสมรส และการหย่านั้นก็ไม่สมบูรณ์ แต่ดะโต๊ะยุติธรรมหลายนายเห็นว่า การบังคับในรูปนั้น เกรงว่าจะขัดกับศาสนา เพราะตามกฎหมายอิสลาม การสมรสและการหย่าไม่จำ�ต้อง จดทะเบียน จึงขอให้บังคับอย่างแบบกฎหมายของสหรัฐมลายู คือ ถ้าคู่สมรสใดไม่จด ทะเบียนการสมรสหรือการหย่าต้องมีโทษทางอาญา (ปรับไม่เกิน 25 เหรียญ) หรือ จำ�ไถ่โทษ 1 เดือน) ตามที่ดะโต๊ะยุติธรรมเสนอ ดังนี้ พระนิติการณ์ประสมยังไม่เห็น พ้องด้วย เพราะการสมรสก็ดี การหย่าก็ดี เป็นกรณีแพ่งควรให้มีการบังคับ (sanction) ในทางแพ่ง ตามหลักกฎหมายไทยที่ดำ�เนินอยู่ โดยถ้าเกรงว่าจะขัดกับศาสนาอิสลาม ก็อาจบัญญัติขึ้นว่า การสมรสและการหย่าจะสมบูรณ์ต่อเมื่อได้ปฏิบัติตามศาสนา อิสลามและจดทะเบียนตามกฎหมายแล้วทั้ง 2 ประการ ดังนี้ ไม่เห็นว่าจะขัดกับ ศาสนาอย่างใด ส่วนเจ้าหน้าที่ในการรับจดทะเบียนนั้น ชั้นแรกที่ประชุมดะโต๊ะยุติธรรม วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ ปีที่ 5 ฉบับที่ 7 มกราคม - ธันวาคม 2557 