วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

มีตัวแทนเพื่อหาลูกค้า หรือเป็นตัวกลางระหว่างลูกค้ากับนิติบุคคลนั้นแต่ไม่มี อ�ำนาจท�ำสัญญาในนามของนิติบุคคล ศาลในประเทศดังกล่าวย่อมไม่มี เขตอ�ำนาจเหนือนิติบุคคลนั้น 18 2. ค�ำพิพากษานั้นจะต้องถึงที่สุดและสามารถบังคับได้ในประเทศที่ได้ ท�ำค�ำพิพากษา กล่าวคือ นอกจากเงื่อนไขในเรื่องเขตอ�ำนาจศาลแล้ว อนุสัญญา แห่งกรุงเฮกว่าด้วยการรับรองและบังคับตามค�ำพิพากษาของศาลต่างประเทศ ค.ศ. 1971 ยังได้ก�ำหนดเงื่อนไขที่ค�ำพิพากษาของศาลต่างประเทศจะได้รับ การรับรองและบังคับให้ไว้อีกประการหนึ่งคือ ค�ำพิพากษานั้นจะต้องถึงที่สุด ( res judicata ) และสามารถบังคับได้ในรัฐที่ได้ท�ำค�ำพิพากษา 19 จากเงื่อนไขดังกล่าว ก่อให้เกิดปัญหาที่น่าสนใจว่า “เมื่อใดจึงจะถือว่า ค�ำพิพากษานั้นถึงที่สุด?” ส�ำหรับปัญหานี้มีความเห็นที่แตกต่างกันระหว่างระบบ ซีวิลลอว์กับระบบคอมมอนลอว์ 20 โดยในระบบซีวิลลอว์เห็นว่า ค�ำพิพากษา ศาลต่างประเทศจะถึงที่สุดก็ต่อเมื่อ ค�ำพิพากษานั้นไม่สามารถถูกเปลี่ยนแปลง แก้ไขจากศาลที่มีล�ำดับชั้นสูงกว่าได้ เช่น ศาลฎีกาได้มีค�ำวินิจฉัยแล้ว หรือ สิ้นสุดระยะเวลาในการอุทธรณ์หรือฎีกาแล้ว เป็นต้น แต่ในทัศนะของระบบ คอมมอนลอว์นั้น เห็นว่า ค�ำพิพากษาของศาลต่างประเทศถึงที่สุดก็ต่อเมื่อ ได้มีการพิจารณาพิพากษาคดีจากศาลแล้ว โดยไม่ค�ำนึงว่าค�ำพิพากษานั้นจะยัง สามารถถูกโต้แย้งได้อยู่หรือไม่ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือถึงที่สุดเฉพาะในศาลที่ได้ มีการพิจารณาพิพากษาคดีนั้นเท่านั้น แต่อย่างไรก็ตาม ศาลในระบบคอมมอนลอว์ ก็อาจทุเลาการบังคับคดีไว้จนกว่าค�ำพิพากษานั้นจะถึงที่สุด (จริง ๆ) ก็ได้ มีข้อที่น่าสังเกตประการณ์หนึ่งว่าในร่างอนุสัญญาฉบับนี้ เดิมได้มีการ ก�ำหนดให้รัฐภาคีสามารถท�ำความตกลงกันได้ว่า ”อย่างไรจึงจะถือว่าค�ำพิพากษา ถึงที่สุด” ( res judicata ) 21 แต่หลักการดังกล่าวก็ไม่ได้รับการยอมรับ 18 คดี Volgel v. R. and A. Kohnstamm Ltd. (1973) Q.B. 133, (1971) 2 All E.R. 1428. 19 Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments in Civil and Commercial Matters 1971, Article 4 (2). 20 ประสิทธิ ปิวาวัฒนพานิช, อ้างแล้ว เชิงอรรถที่ 2, น. 310-311. 21 R.H. Graveson, supra note 5, p. 576. วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ ปีที่ 6 ฉบับที่ 8 กรกฎาคม 2560 - มิถุนายน 2561 13