เอกสารประชุมวิชาการระดับขาติมหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 28 2561

2055 งานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อสังคมที่มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน (Research and Innovation for Social Stability, Prosperity and Sustainability) บทนา ดนตรีเป็นภาษานานาชาติ เป็นสื่อกลางสาหรับความสัมพันธ์ โลกของดนตรีเป็นโลกแห่งความสันติ ศิลปะการดนตรี เป็นส่วนสาคัญอย่างยิ่งต่อความเป็นอยู่ของอารยชน ดนตรีเป็นเรื่องของความรู้ ความบันเทิงอันสูงค่า เป็นขนบธรรมเนียมที่สร้าง ขึ้น เป็นการวางรากฐานแทนความเจริญและเป็นสิ่งแสดงถึงศิลปวัçนธรรม ถือเป็นสมบัติล้าค่าของแต่ละชาติ ด้วยเหตุนี้ดนตรี ไทยจึงมีความสาคัญต่องานศิลปกรรมที่สะท้อนให้เห็นคุณค่า ความงาม ความประณีต โดยมีดนตรีเป็นภาษาสื่อให้บุคคลเกิด การรับรู้ถึงความงาม อารมณ์ การสร้างสรรค์ และสุนทรียรส มีองค์ประกอบอื่นėที่เกี่ยวข้องกับดนตรี เช่น นักประพันธ์เพลง นักดนตรี เครื่องดนตรี เป็นต้น ที่เป็นเครื่องดนตรีบ่งชี้ถึงวิวัçนาการและความเจริญงอกงามในศิลปวัçนธรรมของไทย จากวัãจักรทางวัçนธรรมอันส่งผลให้เกิดการวิวัçน์และคลี่คลายทางวัçนธรรมดนตรีจึงเป็นปŦจจัยและอิทธิพลสาคัญทาให้ เกิดผลผลิตเชิงวัçนธรรมทางดนตรีไทยในลักษณะต่างėที่มีนัยยะและวัตถุประสงค์ในการบรรเลงต่างกันออกไป ตามสถานะ หน้าที่และโอกาส ซึ้งสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่ช่วยยืนยันและสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปŦญญาชั้นสูง ความมีอัจฉริยภาพ ปรีชาญาณของคีต กวีของไทยในอดีตที่ได้ประดิษฐ์ คิดค้นและสร้างสรรค์ผลงานเอาไว้ อันเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึง ความเจริญงอกงามทางศิลปะ ดนตรีไทย ที่จัดอยู่ในขั้นวิจิตศิลปş (fing arts ) อย่างเต็มขั้นที่สามารถถ่ายความเป็นจิตวิญญาณของความเป็นชาติไทยได้อย่าง สมบูรณ์ และผลงานทางดนตรีไทยลักษณะหนึ่งที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นผลผลิตทางวัçนธรรมดนตรีที่สามารถถ่ายทอดและ เสนอความสามารถ ทั้งในเชิงความคิด ภูมิปŦญญาเชิงประสบการณ์ และทักษะฝŘมือเห็นจะหนีไม่พ้นผลงานการประพันธ์ใน ลักษณะที่เรียกวา เพลงเดี่ยว หรือ การบรรเลงเดี่ยว นั้นเอง การเดี่ยว (solo) เป็นลักษณะการบรรเลงดนตรีไทยในลักษณะหนึ่งที่ต้องอาศัยเทคนิคในการบรรเลงของผู้บรรเลงใน ระดับสูง โดยเทคนิคการบรรเลงในรับสูงนี้จะต้องประกอบไปด้วยความสามารถขั้นสูงในด้านต่างė ไม่ว่าจะเป็น ทักษะฝŘมือ พละกาลัง ความแม่นยาทั้งในบททานองและจังหวะ ปäิภาณไหวพริบ รวมไปถึงความรู้ความเข้าใจบทเพลงและอารมณ์เพลง ĄลĄ บกพร่อง ฉะนั้นและจะส่งผลให้ผลงานในการบรรเลงเดี่ยวที่แสดงออกมาไม่เต็มความภาคภูมิ ขาดคุณภาพ และไม่สามารถ สร้างความสาเริงอารมณ์ (delight) ให้กับผู้ôŦงได้ (ชัยวัçน์พึ่งทองคา 2549 36– 38) บุญธรรมตราโมท ได้อธิบายความหมายลักษณะของการบรรเลงเดี่ยวไว้ในหนังสือคาบรรยายวิชาดุริยางคศาสตร์ ว่า เป็นวิธีการบรรเลงอย่างหนึ่งที่ใช้เครื่องดนตรีจาพวกดาเนินทานอง เช่น ระนาด Û้องวง จระเข้ ซอ บรรเลงแต่อย่างเดียว การบรรเลงเครื่องดาเนินทานองเพียงดนตรีเดียวที่เรียกว่า “ เดี่ยว ” นี้อาจมีเครื่องประกอบจังหวะ เช่น ฉิ่ง ฉาบ โหม่ง โทน รามะนา สองหน้า หรือกลองแขก บรรเลงไปด้วยก็ได้ การบรรเลงอาจบรรเลงตลอดทั้งเพลง หรือแทรกอยู่ในเพลงใดเพลง หนึ่งเป็นบางตอนก็ได้ การบรรเลงเดี่ยวมีความประสงค์อยู่ 3 ประการ คือ 1.เพื่ออวดทาง คือ วีธีดาเนินทานองที่มีความพลิกแพลง มีวิธีการโลดโผนตามความสมควรแก่เครื่องดนตรีนั้นė 2.เพื่ออวดความแม่นยา คือ จะต้องแม่นยาในการจดจาทานองและวิธีการบรรเลงทุกอย่างได้โดยไม่ผิดพลาด 3.เพื่ออวดฝŘมือ คือ มีวิธีการบรรเลงต่างėไม่ว่าจะโลดโผนหรือยากเพียงไร ก็สามารถบรรเลงได้อย่างชัดเจน ถูกต้อง ทุกวรรคทุกตอน