เอกสารประชุมวิชาการระดับขาติมหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 28 2561

2079 งานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อสังคมที่มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน (Research and Innovation for Social Stability, Prosperity and Sustainability) Keywords : The Composition of Thai Music บทนา การประพันธ์เพลงเป็นการสร้างสรรค์ขั้นสูงสุดของผู้ที่ปฏิบัติด้านดนตรีไทย มีรูปแบบที่หลากหลายตาม บริบทการใช้งานดนตรี เพลงแต่ละบริบทนี้ต่างมีรูปแบบวิธีการสร้างสรรค์ที่แตกแตกต่างกันออกไปได้แก่ เพลงสาหรับ พิธีกรรม มักใช้สีสันของเสียงที่เน้นความขลังและศักดิ์สิทธิ์ เพลงสาหรับการแสดงมักเน้นทานองให้เกิดการลักเล่นใน กระสวนจังหวะ เพลงสาหรับฟังเพื่อความบันเทิง นั้นมีทั้งเน้นความอ่อนหวานนุ่มนวล ความไพเราะของบทประพันธ์ เช่น เพลงมโหรี และความสนุกสนานครึกครื้นรื่นเริงเช่น เพลงเสภา ปี่พาทย์เสภาเป็นรูปแบบการบรรเลงดนตรีเพื่อความบันเทิงรูปแบบหนึ่งในอดีตนั้นเป็นการบรรเลงรับกับการ ขับเสภา ต่อมาไม่นิยมขับเสภาจึงคงเหลือแต่เพลงร้องที่มาจากบทเสภา กระบวนการบรรเลงปี่พาทย์เสภานั้นเริ่มจาก รัว ประลองเสภา โหมโรง พม่าห้าท่อน จระเข้หางยาว สี่บท บุหลัน เพลงทยอย เพลงเดี่ยว และเพลงลา ตามลาดับ สาหรับการบรรเลงเพลงโหมโรงนั้นถือเป็นส่วนสาคัญนักดนตรีแต่ละวงมักจะประพันธ์เพลงเป็นเพลงโหมโรงประจาวง ของตน ราชบัณฑิตยสถาน (2554 : 116-117) ได้ให้ความหมายคาว่า “ โหมโรง ” ดังนี้ การประโคมดนตรีก่อนมหรสพ ลงโรง หรือเพลงเริ่มต้นของการบรรเลง หรือการแสดงเพื่อบอกให้ทราบว่าพิธีหรืองานนั้นได้เริ่มขึ้นแล้ว แบ่งเป็นหลาย ชนิดตามลักษณะของงานมหรสพที่แสดงและการบรรเลง เช่น โหมโรงเย็น โหมโรงเช้า โหมโรงเทศน์ โหมโรงละคร โหมโรงเสภา ผู้วิจัยจึงคิดประพันธ์เพลงโหมโรงเสภาขึ้น สาหรับเป็นเพลงที่ระลึกถึงมหาวิทยาลัยทักษิณ โดยใช้ สิ่งแวดล้อมโดยรอบที่ตั้งของมหาวิทยาลัยเป็นส่วนจินตภาพการประพันธ์ ใช้เพลงลมพัดชายเขา สองชั้นและเพลงเพลง ฉิ่งช้างประสานงา ชั้นเดียว เป็นเพลงต้นราก ให้ชื่อเพลงว่า “โหมโรงกุญชรคีรี สามชั้น” ( กุญชร มีความถึงช้าง และ คีรี หมายถึง ภูเขา ) กาหนดให้มี 4 ท่อน แต่ละท่อนให้สื่อความหมายดังนี้ ท่อนที่ 1 มีความหมายถึง เจดีย์ทวดช้าง ทวดเลียบ สื่ออารมณ์ความรู้สึก สงบ สันติ ร่มเย็น และ ศักดิ์สิทธิ์ ท่อนที่ 2 มีความหมายถึง ภูมิประเทศต่าง ๆ ของเขารูปช้าง คือ เนินเขาภูเขา โขดหิน ต้นไม้น้อยใหญ่ และสาย ลม ท่อนที่ 3 และ 4 ให้ความหมายถึง เสียงนกร้อง น ้าตก ฝูงปลา และสัตว์ป่านานาชนิด เช่น ลิง ปลา งู ฯลฯ เพลงที่ประพันธ์ขึ้นนี้สามารถบรรเลงได้ในทุกดนตรีไทย ทั้งวงปี่พาทย์เสภา วงปี่พาทย์ไม้นวม วงเครื่องสาย วงมโหรี วิธีดาเนินการวิจัย การประพันธ์เพลงโหมโรงกุญชรคีรี สามชั้น มีวิธีการดาเนินการวิจัยตามลาดับดังนี้ 1. ศึกษาประวัติความเป็นมาของเขารูปช้าง สิ่งแวดล้อมโดยรอบมหาวิทยาลัยทักษิณ ทานองหลักเพลงลมพัด ชายเขา สองชั้น เพลงฉิ่งช้างประสานงาน ชั้นเดียว ทฤษฎีการยืดขยายเพลง 2. ขยายเพลงลมพัดชายเขา สองชั้น ขึ้นเป็นสามชั้นอย่างโกลนเพื่อให้ทราบทิศทางการเคลื่อนที่ของทานอง และยืดขยายเพลงฉิ่งช้างประสานงา ชั้นเดียว ขึ้นเป็นสองชั้น และสามชั้นตามลาดับ 3. ตกแต่ง ประดับประดา ลูกฆ้องที่ได้แต่งเป็นทางโกลนไว้ให้เป็นไปตามกรอบแนวคิดในแต่ละท่อนโดยท่อน ที่ 1 เน้นความศักดิ์สิทธิ์ จึงกาหนดให้ใช้มือฆ้องอย่างเพลงหน้าพาทย์ ท่อนที่ 2 เน้นสภาพภูมิประเทศป่าเขา ต้นไม้