Proceeding2562

1573 การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 29 ประจ�ำปี 2562 วิจัยและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน บทนา คนพิการถือเป็นทรัพยากรส่วนหนึ่งของประเทศ ซึ่งทุกคนมีศักดิ์ศรีเท่าเทียมกันและควรมีโอกาสได้รับการพัฒนา ศักยภาพที่เท่าเทียมกันด้วย โดยในเบื้องต้นควรเน้นให้คนพิการสามารถเข้าถึงละใช้ประโยชน์จากสิทธิต่างๆได้จริงตาม ความจาเป็น การส่งเสริมความเข้มแข็งขององค์กรด้านคนพิการและเครือข่ายจะช่วยให้มีการพัฒนาแบบเชิงระบบ ที่จะช่วยเพิ่ม การเข้าถึงบริการได้มากขึ้น อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) เป็นภาคประชาชน ที่เป็นคนในชุมชน มีส่วนร่วมโดยทาหน้าที่ช่วยการส่งเสริมสุขภาพ ประชาชน มีความเข้าใจบริบททั้งเชิงภูมิศาสตร์ สังคม และวัฒนธรรมของพื้นที่ จึงเป็นส่วนสาคัญในการจัดการระบบดูแล สุขภาพของคนในชุมชน จึงสมควรได้รับการพัฒนาอย่างเป็นระบบ ให้ขึ้นเป็นกลไกที่ดูแลสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ เพื่อ นาไปสู่การพึ่งตนเองทางสุขภาพอย่างยั่งยืนได้ ดังนั้นเพื่อเป็นการส่งเสริมและและสนับสนุนให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการ ดูแลคนพิการ การสร้างและพัฒนาหลักสูตรการเป็นผู้จัดการรายกรณีเพื่อพัฒนา อสม.ให้มีศักยภาพในการดูแลคนพิการสูงอายุ ในชุมชนจึงเป็นสิ่งที่ท้าทาย เนื่องจากการจัดการผู้ปุวยรายกรณี (case management) เป็นกระบวนการดูแลที่มุ่งเน้นผู้ปุวย เป็นศูนย์กลาง เพื่อตอบสนองความต้องการด้านสุขภาพของผู้ปุวยแต่ละรายอย่างครอบคลุมและต่อเนื่อง อาศัยความร่วมมือกับ บุคลากรทีมสุขภาพ ในการประเมิน วางแผนดาเนินการปฏิบัติ การประสานงาน ติดตาม และประเมินผลการดูแล ตลอด ระยะเวลาที่รับไว้ในความดูแล โดยมีผู้จัดการผู้ปุวย (case manager) เป็นผู้ติดต่อ สื่อสาร ประสานงาน และกากับการดูแล เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ เปูาหมายตามที่วางไว้ และภายในระยะเวลาที่กาหนดโดยใช้แผนการดูแลผู้ปุวยที่วางไว้ล่วงหน้าเป็นเครื่องมือ ในการกากับการปฏิบัติกิจกรรมการดูแลรักษาต่างๆ การส่งเสริมให้มีผู้จัดการรายกรณีในการดูแลคนพิการสูงอายุ ทาได้โดยการ เพิ่มพูนขีดความสามารถของ อสม.ให้ดูแลคนพิการสูงอายุได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถเป็นหัวหน้าทีม ติดตามดูแลผู้พิการ สามารถประเมินสถานการณ์และสภาวะของคนพิการสูงอายุและครอบครัว สามารถวางแผน ประสานงาน ประสานเชื่อมโยง ทรัพยากร ระบบส่งต่อ รวมทั้งมีความสามารถในการจัดการงานให้ลุล่วงได้ตามเปูาหมาย ทั้งนี้โดยมีญาติและคนในชุมชนมีส่วน ร่วมด้วย วัตถุประสงค์การวิจัย เพื่อสร้างและพัฒนาหลักสูตรการเป็นผู้จัดการรายกรณีของ อสม.ในการดูแลคนพิการสูงอายุในชุมชน กรอบแนวคิดการวิจัย ผู้วิจัยได้นาแนวคิดการจัดการผู้ปุวยรายกรณี บทบาทและสมรรถนะของ อสม.มาเป็นกรอบแนวคิดในการพัฒนา หลักสูตรการเป็นผู้จัดการรายกรณีของ อสม.ในการดูแลคนพิการสูงอายุในชุมชน โดยมีขั้นตอน 4 ขั้นตอนคือ 1) ศึกษาความ ต้องการจาเป็นและแนวทางการพัฒนาหลักสูตรการจัดการรายกรณีคนพิการสูงอายุตามบริบทวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น 2) สร้างหลักสูตรการเป็นผู้จัดการรายกรณีในการดูแลคนพิการสูงอายุในชุมชน 3) ทดลองใช้หลักสูตรและศึกษาผลการใช้หลักสูตร ผู้จัดการรายกรณีในการดูแลคนพิการสูงอายุกับ อสม. 4) ประเมินผลและปรับปรุงหลักสูตร วิธีดาเนินการ การวิจัยครั้งนี้ใช้รูปแบบของกระบวนการวิจัยเชิงพัฒนา (Developmental Research) กลุ่มตัวอย่างเป็น อสม. จานวน 36 คน คนพิการสูงอายุ จานวน 50 คน ผู้ดูแลคนพิการ จานวน 20 คน โดยเลือกแบบเฉพาะเจาะจง ขั้นตอนการดาเนินงาน การวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยกาหนดขั้นตอนในการดาเนินงาน 4 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาความต้องการจาเป็นและแนวทางการพัฒนาหลักสูตรการจัดการรายกรณีคนพิการสูงอายุตามบริบท วัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น