งานประชุมวิชาการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร

งานประชุมวิชาการ “เทคโนโลยีและนวัตกรรมการเกษตร” ครั้งที่ 1 ระหว่างวันที่ 1 – 2 สิงหาคม 2567 ณ ทักษิณาคาร มหาวิทยาลัยทักษิณ วิทยาเขตพัทลุง JTAI 2024: The 1 st Conference of Technology and Agricultural Innovation between 1 – 2 August 2024 At Thaksinakhan Thaksin University 95 Abstract This study is aimed to examine the sapodilla ( Manilkara zapota (L.) P.Royen) insect pests and diseases in Songkhla Province. A survey was conducted from October 2021 to December 2023, in Mueang, Bangklam District, to evaluate the incidence of sapodilla pests in Songkhla. Leaf spot caused by Pestalotiopsis sp. Cephaleuros sp. and sooty mold were observed. The occurrence and severity of insect pests outbreak in Mueang area was higher than Bangklam area. These were viz. Phidotricha nr. Erigens Ragonot, Bactrocera dorsalis ( Hendel) , Anarsia sp. , Banisia sp. , Orgyia postica Walker, Lepidoptera pests, Mealy bug, Scale insects, Hypomeces squamosus Fabricius. It was found during the study that between May and June were the best period for the growth of Bactrocera dorsalis ( Hendel) due to less rainfall. In addition, the occurrence and prevalence of sapodilla pests vary from season to season, depending on the presence of insect pests, environmental conditions and management of farmers. Keywords : Sapodilla diseases, Insect pests of sapodilla บทนา (Introduction) ละมุด มีชื่อวิทยาศาสตร์ Manilkara sapota (L.) P. Royen จัดอยู่ในวงศ์ Sapotaceae ละมุด มีชื่อท้องถิ่นอื่นว่า ละมุดฝรั่ง ชวานิลอ (ปัตตานี มลายู ยะลา) และสวา เป็นต้น ละมุดจัดเป็นไม้ผลขนาดกลาง มีเส้นผ่าศูนย์กลางพุ่ม อยู่ระหว่าง 4-8 เมตร ไม่ผลัดใบ ความสูงของต้นจะแตกต่างกันไปตามพันธุ์ อยู่ ระหว่าง 9-15 เมตร กิ่งเหนียวไม่หักง่าย ออกดอกติดผลตลอดทั้งปี แหล่งปลูกละมุดที่สาคัญ คือ จังหวัดสุโขทัย รองลงมา คือ จังหวัดราชบุรี ในพื้นที่ภาคใต้ จังหวัดสงขลาจัดเป็นแหล่งปลูกละมุดที่สาคัญ มีพื้นที่ปลูก 560 ไร่ (กรมส่งเสริมการเกษตร, 2562) โดยแหล่งปลูกละมุดที่สาคัญของจังหวัดสงขลามี 2 แหล่ง คือ ตาบลเกาะยอ อาเภอเมือง (พื้นที่ปลูก จานวน 94.62 ไร่) และตาบลบางกล่า อาเภอบางกล่า (พื้นที่ปลูก จานวน 34 ไร่) แหล่ง ปลูกละมุดทั้ง 2 แหล่งถือเป็นแหล่งปลูกละมุดที่มีเอกลักษณ์เฉพาะพื้นที่ โดยละมุดจากตาบลเกาะยอมีจุดเด่น คือ รสชาติหวานเข้ม เนื้อแน่น เนื่องจากตาบลเกาะยอเป็นพื้นที่ที่มีน้าเค็มล้อมรอบ จึงทาให้ละมุดมีรสชาติที่ หวานเข้มแตกต่างจากแหล่งปลูกอื่น และตาบลบางกล่ามีพื้นที่ติดกับทะเลสาบสงขลา เป็นแหล่งปลูกละมุดที่มี การปลูกมาอย่างยาวนาน โดยมีการปลูกละมุดมาแล้วมากกว่า 100 ปี จนมีการเรียกขานละมุดบางกล่าว่า “สวาลือนาม สวา 100 ปี บางกล่า” จัดเป็นของดีของอาเภอบางกล่า นอกจากรสชาติที่เข้มหอมหวานของละมุด แล้ว ยังมีรายงานว่าละมุดเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ทั้งคาร์โบไฮเดรต ไขมัน และโปรตีน นอกจากนี้ ยังมีแร่ธาตุและวิตามินที่จาเป็นต่อร่างกายหลายชนิด เช่น แคลเซียม เหล็ก แมกนีเซียม ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม โซเดียม สังกะสี วิตามินเอ บี และซี นอกจากนี้ละมุดยังมีสรรพคุณทางยา โดยเปลือกของลาต้น ละมุดนามาต้มเป็นยาแก้บิด และยางของละมุดนามาใช้เป็นยาถ่ายพยาธิได้อีกด้วย (https://medthai.com) ด้วยคุณสมบัติอันโดดเด่นทั้งทางด้านโภชนาการและคุณสมบัติทางยา ประกอบกับคุณลักษณะรสชาติที่โดดเด่น ในพื้นที่ จึงทาให้ละมุดเป็นพืชที่มีศักยภาพในการพัฒนาไปสู่การผลิตให้เป็นพืชอัตลักษณ์พื้นถิ่นของจังหวัด สงขลาได้ การปลูกละมุดในจังหวัดสงขลาเป็นการปลูกตามวิถีวัฒนธรรมการเกษตรของเกษตรกรในพื้นที่ ซึ่งพบ ปัญหาการเข้าทาลายของศัตรูละมุด ทั้งปัญหาด้านโรค และแมลงศัตรูละมุด ส่งผลต่อปริมาณและคุณภาพของ ผลผลิต ปัจจุบันข้อมูลรายงานการศึกษาศัตรูละมุดในพื้นที่มีน้อยมาก จึงจาเป็นต้องมีการศึกษาสารวจชนิดของ