งานประชุมวิชาการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร

งานประชุมวิชาการ “เทคโนโลยีและนวัตกรรมการเกษตร” ครั้งที่ 1 ระหว่างวันที่ 1 – 2 สิงหาคม 2567 ณ ทักษิณาคาร มหาวิทยาลัยทักษิณ วิทยาเขตพัทลุง JTAI 2024: The 1 st Conference of Technology and Agricultural Innovation between 1 – 2 August 2024 At Thaksinakhan Thaksin University 63 การเพิ่มเติมธาตุอาหารในดิน เช่น ไนโตรเจน และเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดิน ซึ่งเป็นหนทางลดการใช้ปุ๋ยเคมี วัตถุประสงค์ของงานวิจัย เพื่อศึกษาเทคโนโลยี การผลิตมันสาปะหลังโดยใช้ระบบปลูกพืชและการจัดการปุ๋ย ที่เหมาะสม เพื่อรักษาความอุดมสมบูรณ์ของดิน และรักษาความยั่งยืนในการผลิตมันสาปะหลังระยะยาว วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ (Material and Methodology) วางแผนการทดลองแบบ Split plot จานวน 3 ซ้า ปัจจัยหลัก คือ ระบบปลูกพืช ( Cropping system : C) 3 ระบบปลูก ได้แก่ C1. ระบบปลูกมันสาปะหลังต่อเนื่องทุกปี, C2. ระบบปลูกมันสาปะหลัง หมุนเวียนกับพืชตระกูลถั่ว (ถั่วลิสงตามด้วยถั่วมะแฮะ) ปีเว้นปี และ C3. ระบบปลูกมันสาปะหลังแซมด้วยพืช ตระกูลถั่ว (ถั่วลิสงแซมระหว่างแถวมันสาปะหลัง ) ทุกปี ปัจจัยรอง คือ การจัดการปุ๋ย ( Fertilizer management : F) 6 กรรมวิธี ได้แก่ F1. ไม่ใส่ปุ๋ย F2. ใส่ปุ๋ยเคมี เกรด 15-7-18 อัตรา 100 กิโลกรัมต่อไร่ F3. ใส่ปุ๋ยหมักกากตะกอนหม้อกรอง อัตรา 1 ตันต่อไร่ F4. ใส่ปุ๋ยหมักกากตะกอนหม้อกรอง อัตรา 1 ตันต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี เกรด 15-7-18 อัตรา 100 กิโลกรัมต่อไร่ F5. ใส่ปุ๋ยหมักกากตะกอนหม้อกรอง อัตรา 1 ตันต่อ ไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี เกรด 15-7-18 อัตรา 50 กิโลกรัมต่อไร่ และ F6. ใส่ปุ๋ยหมักกากตะกอนหม้อกรอง อัตรา 0.5 ตันต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี เกรด 15-7-18 อัตรา 50 กิโลกรัมต่อไร่ ดาเนินการทดลองในดินร่วนปนทราย ชุดดินยโสธร ( fine- loamy, siliceous, semiactive, isohyperthermic, Typic Paleustults) แปลงมัน สาปะหลังระยะยาว ตั้งแต่ปี 2551 ณ ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น ขนาดแปลงย่อยขนาด 7 x 8 เมตร (พื้นที่เก็บ เกี่ยว 5 x 6 เมตร) ฤดูปลูก 2565/66 สุ่มเก็บตัวอย่างดินก่อนปลูก ที่ระดับความลึก 0-20 และ 20-50 เซนติเมตร เพื่อวิเคราะห์คุณสมบัติทางกายภาพและทางเคมี เตรียมดินในขณะที่ดินมีความชื้นพอเหมาะ โดยหว่านปุ๋ย อินทรีย์ อัตรา 1 ตันต่อไร่ ทั่วแปลงในกรรมวิธีที่กาหนด จากนั้นไถดะ แล้วตากหน้าดิน 2 สัปดาห์ ไถพรวนดิน ปลูกมันสาปะหลังตามกรรมวิธีที่กาหนด ปลูกมันสาปะหลังพันธุ์ระยอง 86-13 ในระบบปลูกมันสาปะหลัง ต่อเนื่องทุกปี ระบบปลูกมันสาปะหลังหมุนเวียนกับพืชตระกูลถั่ว และระบบปลูกมันสาปะหลังแซมด้วยพืช ตระกูลถั่ว โดยตัดท่อนพันธุ์ยาวประมาณ 25 เซนติเมตร แช่ท่อนพันธุ์ด้วยสารกาจัดแมลง thiamethoxam (Actara 25%WG) อัตรา 4 กรัมต่อน้า 20 ลิตร เป็นเวลา 1 ชั่วโมง ก่อนนาไปปลูก ปักท่อนพันธุ์ลึก 1 ใน 3 ของท่อนพันธุ์ ใช้ระยะปลูก 1x1 เมตร ปลูกถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 9 ในระบบปลูกมันสาปะหลังแซมด้วยพืช ตระกูลถั่ว ปลูกถั่วลิสง 1 แถวระหว่างแถวมันสาปะหลัง ระยะระหว่างต้น 20 เซนติเมตร จานวน 2 ต้นต่อหลุม ทุกระบบปลูกใส่ปุ๋ยเคมีตามกรรมวิธี ที่กาหนด เมื่อมันสาปะหลังอายุ 39 วันหลังปลูก เก็บเกี่ยวลิสงเมื่ออายุ 105 วันหลังปลูก จากนั้นนาเศษซากถั่วลิสงคลุมแปลง และเก็บเกี่ยว มันสาปะหลังที่อายุ 12 เดือนหลังปลูก การบันทึกข้อมูล ผลวิเคราะห์ดินก่อนและหลังดาเนินการทดลอง การเจริญเติบโตทางด้านความสูง ผลผลิต และเปอร์เซ็นต์แป้งของมันสาปะหลัง และผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ ผลและอภิปราย (Result and Discussion) ผลของการระบบปลูกพืชและการจัดการปุ๋ยต่อการเปลี่ยนแปลงคุณภาพดินในพื้นที่ปลูกมัน สาปะหลังต่อเนื่อง ตั้งแต่ฤดูปลูก 2551/52 ถึง ฤดูปลูก 2565/66 พบว่า ระบบปลูกที่ไม่มีผลต่อความเป็นกรด เป็นด่างของดิน แต่การจัดการปุ๋ยมีผลทาให้ความเป็นกรดเป็นด่างของดินต่างกัน จะเห็นได้ว่า กรรมวิธีที่มีการ ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ช่วยลดความเป็นกรดของดิน โดยเฉพาะกรรมวิธีการใส่ปุ๋ยอินทรีย์ อัตรา 1 ตันต่อไร่ (pH 5.8)