วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 1 ฉบับที่ 1

วารสารเทคโนโลยีีและนวัตกรรมเกษตร ปีีที่่� 1 ฉบัั ที่่� 1 (มกราคม - มิถุุนายน 2566) 11 Effect of CO 2 on growth and development of Anubias barteri var. Barteri in the temporary ... บทนำ� พรรณไม้้ำ��เป็็นพืชเศรษฐกิจที่�มีมูลค่าการส่งออกเพิ�มสูงขึ้�น ทำ�ให้้ธุรกิ พรรณไม้้ำ��มีความต้องการที�เพิ�มมากขึ้�น างชนิดมีีการเก็ รว รวม ากแหล่ง รรมชาติส่งผลให้ใกล้้สญพันธ์์ นอก ากนี�ยัังมีการนำ�เข้้าสายพัันธุ์์�่างถิ่�นเข้้ามา ใช้ใน ระเทศอีกด้้ว ปััจจุ บัันการผลิตพรรณไม้้ำ��เพ่�อการส่งออกยัังมีปริิมาณไม่พอเพี งกั ความต้องการ องลูกค้า (อรุณี รอ ลอ , 2563) โดย พรรณไม้้ำ��สกุลอนูเบีี ส ( Anubias spp.) เป็็นชนิ หน่�งที�มีความสว งามและมีความต้องการ เป็็นจำำ�นวนมาก มักใช้้ประดัั ระกอ ในการจััดตู้� ลา ซึ่่�งปัั จัั หน่�ง องการผลิตที�สำ�คัญในธุุรกิ พรรณไม้้ำ�� คือ ต้นพันธุ์์ (ปณิิ าน ทองแกมแก้ว และจัักรกฤษณ์ พ นศิลป์์, 2559) เน่�อง ากพรรณไม้้ำ��อนูเบีี สที� ายพัันธุ์์โิ ธีี กติด้้ว วิธีีการแตกหน่อทำ�ได้้ค่อนข้้าง าก (กาญ นรี พงษ์ฉวี, 2547) จึึงได้้มีการใช้้ิธีีการ ายพัันธุ์์เพ่�อให้ใด้้ปริิมาณมากด้้ว เทคนิคการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อ ากรา งาน อง อรุณี รอ ลอ (2563) พบว่่า ในระ การเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อ อง พรรณไม้้ำ��ชนิ Anubias spp. มีต้นทุนคงที� 68,332.95 าท/ปีี ต้นทุนผันแ ร 454,909.81 าท/ปีี รวมต้นทุน ทั�งหม 523,242.76 าท/ปีี คิ เป็็นต้นทุนต่อต้น 2.18 าท/ต้น โ ราคาผลผลิตที�จํําหน่า ได้้ 5 าท/ต้น ากปริิมาณ ผลผลิต 240,000 ต้น/ปีี ทำ�ให้เกิ รา ได้้รวม 1,200,000 าท/ปีี ได้้กําไรสุทธิิ 676,241.22 าท/ปีี และมีผลตอ แทน ต่อการลงทุนร้อ ละ 142.20 มีรา งานวิจััยที่� ระส ความสำ�เร็ ในการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�ออนูเบีี สได้้ เช่น กาญ นรี พงษ์ฉวี (2547) ทำ�การเพาะเลี� งชิ�นส่วน อ นอาหารก่�งแข็็งสูตร MS (Murashige and Skoog, 1962) ที�เติม BA (benzyaminopurine) 2 มก./ล. และรา งาน อง Huang et al. (1994) ที�เลี� ง นอาหารสูตร MS ที�เติม 0.01 มก./ล TDZ (thidiazuron) ร่วมกั BA 0.3 มก./ล. และ NAA (1-naphtalene acetic acid) 0.1 มก./ล. ส่วน Rittirat et al. (2021) ได้้รา งานการเพาะเลี� ง นอาหารสูตร MS ที�เติม BA 3 มก./ล. ร่วมกั NAA 1 มก./ล. เช่นเดีี วกั ชานนท์ กล่องกำ�แหง และคณะ (2562) ที�เพาะเลี� งชิ�นส่วนตา อ อนูเบีี สคอนเ นิ ส ( A. congensis ) นอาหารสูตร MS ที�เติม TDZ 2 มก./ล. แต่ ากรา งานดัังกล่าวยัังพบว่่าการ า เพิ�มจำำ�นวนยัังทำ�ได้้ในปริิมาณที�น้อ โี ค่าเฉลี� 3-6 อดต่่อชิ�นส่วน ด้้ว เหตุผลดัังกล่าวจึึงได้้มีการพั นาใช้เทคโนโลยีีไ โอรีแอคเตอร์ระ มชั�วคราว (temporary immersion bioreactor, TIB) มาช่ว ในการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อพืชเพ่�อการ ายพัันธุ์์�ท�สามาร ผลิตได้้ในเชิงอุตสาหกรรม (พรศักดิ์� บุุญมณี, 2550) โี หลักการแบบกึ่่�งอัตโนมัติที�มีสองภาชนะที�แ กระหว่างอาหารเหลวกับชิ้�นส่วนเนื�อเยื่�อพืช มีใช้ระ การไหลเวี น องอาหารเหลวไั งชิ�นส่วนเนื�อเยื่�อพืชเป็็นช่วงระ ะเวลา ทำ�ให้อาหารท่วมชิ�นส่วนเป็็นระ ะและทำ�งานตลอ เวลา (Berthouly & Etienne, 2002) สามารถช่่วยทำำ�ให้้ข า เพิ�มจำำ�นวนต้นได้้เป็็นจำำ�นวนมาก และลดต้้นทุน องการจ้้าง แรงงาน ทำ�ให้้ตนทุน องการผลิตล ลงได้้ร้อ ละ 40-60 (นพมณี โทปุุญญานนท์, 2549) ากการศึกษา องณิชารีย์์ เธีี รชาติสกุล และคณะ (2562) พบว่่า การเพาะเลี� งเนื�อเยื่�ออนูเบีี สเทอรี� รอดลีีฟ ( Anubias barteri ‘Broad leaf’) ในระ ไ โอรีแอคเตอร์แ มชั�วคราวสามาร เพิ�มจำำ�นวนต้นอ่อนได้้เป็็น 2.48 เท่าเม่�อเปรีี เทีั บที่�เลี� ง นอาหาร ก่�งแข็็ง อย่่างไรก็ตาม เน่�อง ากการเจริิญเติ โต องพืชเพ่�อการสร้างอาหารจำำ�เป็็นที�ต้องใช้คาร์ อนไ ออกไ์ ใน กระ วนการสังเคราะห์แสง (photosynthesis) โิ มาณคาร์ อนไ ออกไ์ ที�สูงขึ้�นมีผลทำ�ให้้ัตราการสังเคราะห์ แสงเพิ�มขึ้�น เช่นรา งาน อง Gouk et al. (1999) ศึกษาต้นกล้ากล้ว ไม้มอคคาราเหลือง (Mokara Yellow orchid: Mokara species ) ที�ให้คาร์ อนไ ออกไ์ (CO 2 ) ปริิมาณ 10,000 พีพีเอ็ม พบว่่า มีนำ��หนักแห้งและรากใหม่เพิ�มขึ้�น นอก ากนี� Li et al. (2002) ยัังพบว่่า ต้นกล้ากล้ว ไม้้ท�ให้คาร์ อนไ ออกไ์ ปริิมาณ 380 และ 760 พีพีเอ็ม เป็็น ระ ะเวลา 2 เดืือน มีอัตราการเจริิญเติ โตมากกว่าร้อ ละ 25 และมีความสูงต้นกล้ามากกว่าร้อ ละ 31 ดัังนั�นผ้�วิจัั จึึงมีความสนใจวิิธีีการเร่งการเจริิญและพั นา องพืชด้้ว การให้คาร์ อนไ ออกไ์ ในการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อพืชในระ ไ โอรีแอคเตอร์เพ่�อเพิ�มปริิมาณการผลิตต้นพันธุ์์ โ ได้้ทำ�การศึกษาและพั นาชุ ไ โอรีแอคเตอร์ มชั�วคราวแ เติม คาร์ อนไ ออกไ์ ในการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�ออนูเบีี ส าร์เทอรี ( A. barteri var. Barteri) ในสภาพ ลอ เชื�อ