วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 1 ฉบับที่ 1

วารสารเทคโนโลยีีและนวัตกรรมเกษตร ปีีที่่� 1 ฉบัั ที่่� 1 (มกราคม - มิถุุนายน 2566) 45 Efficiency of mango breeding by hand pollination on fruit set of mango hybrids. บทนำ� การส่งออกมะม่วงใน ระเทศไท อยู่่ในอันดัั 2 องอาเี น และอยู่่ในอันดัั 7 องโลก แส งให้เห็นถึึงความ นิ ม องผลไม้ไท ในตลา โลก โ ากข้้อมูล อง กรมเ ร าการค้าระหว่าง ระเทศ กระทรวงพาณิชย์์ ระบุุว่า สำ�หรั ในปีี 2564 ไทยมีีมูลค่าการส่งออกมะม่วงส รวม 95 ล้าน อลลาร์สหรัฐฯ ายตััวกว่า 52 % ากปีี 2563 และในช่วง 2 เดืือนแรก องปีี 2565 ไทยมีีมูลค่าการส่งออกมะม่วงส 11 ล้านเหรี ญสหรัฐฯ ายตััว 15% ากช่วงเวลาเดีี วกัน องปีี 2564 มะม่วงที�ปลููกใน ระเทศไทยส่่วนใหญ่เป็็นผลมา ากการ ายพัันธุ์์โ ใช้เมล็ มาตั�งแต่สมัยก่่อน มีการคั เลือกพันธุ์์มาหลายชั่�วอายุุคน จึึงทำ�ให้มะม่วงจำำ�นวนมากใน ณะนี�พันธุ์์�ท �ปลููกเป็็นการค้าเป็็นพันธุ์์�ท �มีอยู่่เดิิมเพี งไม่กี�พันธุ์์ เช่น Nam Dok Mai Sri Thong, Nam Dok Mai 4 และ Mahachanok เป็็นต้น หากต้องการเพิ�มตลาดส่่งออกให้เพิ�ม จึึงมีแนวคิ การปรััุ งพันธ์์ดีีขึ้�นมาใหม่ ให้เหมาะสมเป็็นที�ต้องการ องตลาดต่่าง ระเทศ เช่น ผลมีเปลืือกหนา สีสว เก็ ไว้ได้้นาน ากพันธุ์์�่าง ระเทศมาเป็็นคุณสมบััติเพิ�มเติม ากรสชาติอร่อ องพันธุ์์ไท โครงการวิจััยนี้�จึึงเล็งเห็นความ สำ�คัญในการปรััุ งพันธุ์์มะม่วงโิ ธีีการช่ว ผสมเกสร (Hand pollination) ซึ่่�งเป็็นวิธีีที�นิ มในการปรััุ งพันธุ์์�ท�ว โลก ข้้อดีี องเทคนิคการผสมเกสรด้้วยมืือคือการผสมเกสรสามารถทำำ�ได้้ นต้นแม่ที�ต้องการโดยมีี แหล่ง องละอองเรณู หลากหลายที่�ไม่จำำ�เป็็นต้องอยู่่ในที�เดีี วกัน เทคนิค อง Mukherjee et al (1961) เป็็นเทคนิคในการปรััุ งพันธุ์์�ท�ได้้ รั การ อมรับกัันทั�วโลกโ เป็็นเทคนิคที�ใช้การผสมเกสรด้้วยมืือโ การล ำ�นวน อกต่อช่อลง มีเ อร์เ็ นต์ความสำ�เร็ เท่ากั 1.45 เ อร์เ็ นต์ Singh et al (1980) ได้้ทำ�การปรััุ งวิธีีการผสมเกสรด้้วยมืือโ ไม่คลุมถุุงไว้้ีกครั�งหลัง าก การผสมเกสร ซึ่่�งการคลุมถุุงใหม่ทำ�ให้ อ เกสรตัวเมี และ อ เกสรตัวผ้�ได้้รั ความเสี หา ล เ อร์เ็ นต์การติ ผล แทนที�ขั้�นตอนการคลุมถุุงใหม่ด้้ว การใช้แค ลเ ลาตินเพ่�อปิิ อก ทำ�ให้้ีเ อร์เ็ นต์ความสำ�เร็ เพิ�มขึ้�น 6.0 เ อร์เ็ นต์ Bally et al. (2000) ปััุ บัันเทคนิคนี�ใช้ในโ รแกรมการผสมพันธุ์์มะม่วง องออสเตรเลี ระส ความสำ�เร็ ได้้ลูกผสม พันธุ์์ R2E2 ซึ่่�งเป็็นสายพัันธุ์์�ท�ได้้รั ความนิ มในปััุ บััน ข้้อดีี องเทคนิคการผสมเกสรด้้วยมืือคือการผสมเกสรสามาร ทำ�ได้้ นต้นแม่ที�ต้องการเกสรตัวผ้�หลายพัันธุ์์�บนส านที�เดีี ว พ่อพันธุ์์และแม่พันธุ์์�ของลูกผสมแต่ละตัวที�สร้างขึ้�นโดย ใช้ เทคนิคการช่ว ผสมเกสร ะสามาร ทราบชื่�อพ่อและแม่พันธุ์์ได้้ ากความสำ�เร็ องการปรััุ งพันธุ์์มะม่วง ากทั�งโลก จึึงเป็็นที�มาในการปรััุ งพันธุ์์มะม่วงด้้วยวิิธีีการช่ว ผสมเกสร องแม่พันธุ์์�จำ�นวน 7 พันธุ์์ คือพันธุ์์ Tommy Atkins, Palmer, Keitt, Kent, Yuwen, R2E2 และ Jin Huang พ่อพันธุ์์�จำ�นวน 2 พันธุ์์ คือพันธุ์์ Nam Dok Mai Sri Thong และ Mahachanok เพ่�อให้ได้ ระชากรมะม่วงลูกผสมที�เหมาะในการส่งออกต่อไ โ เพ่�อศึกษาอัตราการผสมติ อง มะม่วงในแต่ละคู่ผสมด้้วยวิิธีีการควบคุุมการช่ว ผสมเกสร เพ่�อศึกษาวิธีีที�เหมาะสมในการปรััุ งพันธุ์์มะม่วงในอนาคต วั ถุ ระสงค์ 1. เพ่�อศึกษาอัตราการผสมติ องมะม่วงในแต่ละคู่ผสมด้้วยวิิธีีการควบคุุมการช่ว ผสมเกสร 2. เพ่�อศึกษาการเจริิญเติ โต อง ระชากรมะม่วงลูกผสม ากการปรััุ งพันธุ์์ด้้วยวิิธีีการควบคุุมการช่ว ผสมเกสร วัสดุ อุุปกรณ์ และวิิธีีดำ�เนินการ วัดสุ อุุปกรณ์ 1. ต้นพ่อพันธุ์์-แม่พันธุ์์ มะม่วงพันธุ์์ไท และพันธุ์์�่าง ระเทศ 2. สารเคมีป้้องกันกำ�จััดศััตรููพช 3. อุ กรณ์ปรััุ งพันธุ์์ เช่น ถุุงรีเมย์์ แหน านแก้ว เวอร์เนียร์์คาลิ เ อร์ 4. ปุ๋�ยอิินทรีย์์ ปุ๋� เคมี 15-15-15 และ 8-24-24 5. อุ กรณ์บัันทึกข้้อมูล