วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 1 ฉบับที่ 1

Journal of Technology and Agricultural Innovation Vol. 1 No. 1 (January - June 2023) 46 ประสิิทธิิภาพการปรับปรุงพันธุ์�มะม่วงด้้วยวิธีีการช่่วยผ มเก รต่่อการผ มติิ ของมะม่วงลููกผ ม วิธีีดำ�เนินการ การทดลองท่� 1 อัตราการผสมติ ในมะม่วงด้้วยวิิธีีการควบคุุมการช่ว ผสมเกสร (Hand pollination) 1. คั เลือกต้นพ่อพันธุ์์และแม่พันธุ์์�ำ�หรั การผสมข้้ามพันธุ์์เพ่�อสร้าง ลูกผสม โ การ ระเมินเชื�อพันธุ์์�จากงาน วิจัั การรว รวมพันธุ์์ และการผสมข้้ามพันธุ์์เพ่�อสร้างลูกผสม (hybridization) (ขวััญหทั , 2561) เพ่�อทราบศััก ภาพ องแต่ละสายพัันธุ์์ โ ำ�ข้้อมูล ากการศึกษาลักษณะ ระจำำ�พันธุ์์ (Characteristic) บัันทึกลักษณะทางด้้านสัณฐานวิท า จำำ�แนกลักษณะพันธุ์์�จากต่าง ระเทศที�เป็็นสายพัันธุ์์การค้า องต่าง ระเทศ มีสีผิวเป็็นสีแ ง ส้ม ม่วง รสชาติดีี ผล นา ใหญ่ คั เลือกพันธุ์์�ดีเด่่นได้้แม่พันธุ์์�จำ�นวน 7 พันธุ์์ คือพันธุ์์ Tommy Atkins, Palmer, Keitt, Kent, Yuwen, Jin Huang และ R2E2 ซึ่่�งเป็็นมะม่วงที�ปลููกและซื้้�อ า ในต่าง ระเทศส่วนใหญ่เป็็นสายพัันธุ์์�ท�มีต้นกำ�เนิ ในฟลอริ าซึ่่�งมีช่�อเสี งในเร่�อง สีผลสีเข้้มและอายุุการเก็บรัักษาที� าวนานขึ้�น สายพัันธุ์์เช่น ‘Tommy Atkins’, ‘Kent’, ’Palmer’ และ ‘Keitt’ พันธุ์์�ลกผสมใหม่ที�กำ�เนิ มาก ากไต้หวัน เช่น Yuwen, Jin Huang พันธุ์์�ลกผสมมี�มีผลกลม ปริิมาณเนื�อมาก ากออสเตรเลี เช่นพันธุ์์ R2E2 ซึ่่�งเป็็นพันธุ์์การค้าที�ได้้รั การ อมรั ในปััุ บััน พ่อพันธุ์์�จำ�นวน 2 พันธุ์์ คือพันธุ์์ Nam Dok Mai Sri Thong และ Mahachanok โั เลือก ากพันธุ์์การค้าที�เหมาะในการส่งออก องไท มีรสชาติอร่อ 2. การผสมพันธุ์์มะม่วงด้้วยวิิธีีการควบคุุมการช่ว ผสมเกสร (Hand pollination) (Mukherjee et al., 1961) 2.1 เลือกช่อ อกมะม่วง นต้นแม่ที� ะผสมข้้าม ช่อ อกที�เหมาะสำ�หรั การผสมข้้ามคือ อกที�มี อก านน้อยที่�สุ 5 -20 อก พร้อมที� ะ านภา ใน 24 ชั�วโมง และกำ�จัั อกตูมที�ไม่ต้องการออก การกำ�จัั อกตัวผ้� การเลือกและ การเตรี มช่อ อกทำ�ได้้ดีีที�สุ ในช่วงบ่่า เพ่�อล โอกาสที� อกที�เลือก ะ านก่อนที� ะช่ว ผสมเกสรในเช้า วันรุ่งขึ้�น อกที� านอยู่่�ท �งหม ะถููกกำ�จัั ออก ากช่อที�เลือกโ การด้้ว ฟอเ การทำ�เช่นนี� ะเป็็นการป้้องกันการผสม ตัวเองที� านขึ้�นในเช้าวันรุ่งขึ้�น คลุมช่อ อกด้้ว ถุุงผ้า 2.2 ในวันรุ่งขึ้�นเก็ รว รวมเกสรตัวผ้�ในช่วงเช้า ากต้นพ่อพันธุ์์ไว้ใน านแก้วที�วางไว้เป็็นตำ�แหน่งที�อากาศ ถ่่า เท เกสรตัวผ้� ะเปลี่� นสี องอั เรณููจากสีแ งเป็็นสีเทา 2.3 การเตรี มช่อ อกตัวเมียสำำ�หรั การผสมเกสร เปิิ ถุุง นช่อ อกตัวเมี ออก กำ�จัั อกตูม อกเพศผ้� และกำ�จัั เกสรตัวผ้�ออก าก อกสมบููรณ์เพศด้้ว ฟอเ 2.4 ทำ�การผสมเกสร โ ำ�เกสรตัวผ้� ากต้นตัวผ้�มาแตะลง น อ เกสรตัวเมี นต้นตัวเมี แล้วใช้ แค ล เ ลาตินหุ�มป้้องกัน ติ้ ายชื่�อระบุุแม่และพ่อพันธุ์์ 3. จัับคู่่การผสมเกสรแิ (Hand pollination) เก็ ข้้อมูลเ อร์เ็ นต์การติ ผล โ ผสมเกสรจำำ�นวน คู่ผสมละ 20 ช่อ อก ณ ส านีวิจัั ากช่อง ต. ากช่อง อ. ากช่อง .นครราชสีมา โ จัับคู่่ผสมดัังนี� ผสมกั แม่พันธุ์์ จำำ�นวน 7 พันธุ์์ คือพันธุ์์ Tommy Atkins, Palmer, Keitt, Kent, Yuwen, R2E2 และ Jinhung พ่อพันธุ์์�จำ�นวน 2 พันธุ์์ คือพันธุ์์ Nam Dok Mai Sri Thong และ Mahachanok คู่ผสมที�ได้้จำำ�นวน 14 คู่ผสม คือ Palmer x Mahachanok, Palmer x Nam Dok Mai Sri Thong, Keitt x Mahachanok, Keitt x Nam Dok Mai Sri Thong, Kent x Mahachanok, Kent x Nam Dok Mai Sri Thong, Yuwen x Mahachanok, Yuwen x Nam Dok Mai Sri Thong, R2E2 x Mahachanok, R2E2 x Nam Dok Mai Sri Thong, Jin Huang x Mahachanok, Jin Huang x Nam Dok Mai Sri Thong, Tommy Atkin x Mahachanok และ Tommy Atkin x Nam Dok Mai Sri Thong การทดลองท่� 2 การ ระเมินพันธุ์์มะม่วงลูกผสมชั�วที� 1 2.1 การเ าะกล้าเมล็ดลูกผสม เมล็ดลููกผสมที�ได้ ากการผสมเกสรเม่�อผลสุกนำ�มา เพาะในถุุงเพาะกล้าที�มีส่วนผสม องดิินและถ่่านแกล อัตราส่วน 1:1 ในโรงเรือน หลัง ากนั�นนำ�ต้นกล้ามะม่วงอายุุ 1 ปีี มาปลููกในแ ลงท สอบลููกผสม ต้นมะม่วงใช้ท สอ ลูกผสมเหล่านี�ได้้รั การ ฏิิบััติดููแลรักษา โ การพ่นสารกำ�จัั โรคและแมลง ทุก 3 เดืือน กำ�จััดวััชพืช ตั แต่งกิ�ง ใส่ปุ๋� ให้้ำ�� ทำ�การเก็ ข้้อมูล การเจริิญเติ โตทางด้้านลำ�ต้น คือ ความสูง องต้นโั ากโคนต้นเหนือดิิน นถึึง ลา อ