วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 1 ฉบับที่ 1

วารสารเทคโนโลยีีและนวัตกรรมเกษตร ปีีที่่� 1 ฉบัั ที่่� 1 (มกราคม - มิถุุนายน 2566) 3 Effect of humic acid and NAA concentrations in cutting-ball on root induction and transferring... บทนำ� สั ะร ( Ananas comosus (L.) Merr.) พันธุ์์ LP 1 (หอมเ ลางค์ LP1) เป็็นสั ะรดพัันธุ์์�ลกผสมระหว่างพันธุ์์ ภูเก็ต (พันธุ์์�่อ) กับพัันธุ์์�ปัตตาเวี (พันธุ์์แม่) และเป็็นต้นที�ได้ ากการเพาะเมล็ พันธุ์์�น�มีลักษณะเด่่น คือ ใบมีีหนามไม่มาก ผล นา านกลาง รสชาติหวาน หอม อร่อ เจริิญเติ โตและปรัับตััวได้้ดีีในสภาพแวดล้้อม ทนแล้ง สามาร ผลิตนอก ฤดููได้้ และตอ สนองต่อการใช้้ถ่านแก๊สเร่งการออก อกได้้ดีี (กรมวิชาการเกษตร, 2563) ปััุ บัันได้้มีการ ายพัันธุ์์ด้้ว เทคนิคการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อเพ่�อผลิตต้นกล้าเป็็นจำำ�นวนมาก ซึ่่�งขั้�นตอนการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อเพ่�อชักนำ�ให้เกิ ราก อง อ ในอาหารเพาะเลี� งนั�น ต้องมีการเติม าตุอาหารและสารควบคุุมการเจริิญเติ โต (Plant Growth Regulators; PGRs) ให้ได้้ต้นกล้าที�สมบููรณ์ แล้วจึึงทำ�การย้้า ออกปลููก (อภิชาติ ชิุ รี, 2561) โ ได้้มีการใช้กร ฮิิวมิค (Humi acid; HBC) เป็็นสาร ระกอบที่�เกิ การย่่อ สลา และเปลี่� นร อง ากพืช ากสัตว์และชีวมวลโุ ลินทรีย์์ในดิิน (Trevisan et al., 2010) มี ท าทสำ�คัญอย่่างยิ่�งการส่งเสริมการเจริิญเติ โตและพั นา องพืช มีส่วน ระกอ อง าตุอาหารหลักที�สำ�คัญ ได้้แก่ ไนโตรเ น ฟอสฟอรัส และั ลเฟอร์ และต้องการใช้ในปริิมาณมากเพ่�อเพิ�มผลผลิตในการเกษตร (Nunes et al., 2019) มีรา งาน อง รัชชากรณ์ ว่องไววิริยกิิ และคณะ (2555) พบว่่า การเพาะเมล็ มะเขืือเ าะ นอาหาร ¼ Murashige and Skoog mediumue (MS) เติมฮิิวมิค 25 มก./ล. สามารถชัักนำ�ให้เจริิญ องต้นและรากดีีที�สุ นอก ากนี�มีการใช้ สารเอ็นเอเอ (1-Naphthalene acetic acid, NAA) เป็็นสารควบคุุมการเจริิญเติ โตพืชที�ส่งเสริมและชักนำ�ให้เกิ ราก องพืช (บุุญยืืน กิจวิิ ารณ์, 2547) โ ในรา งาน องปิิ ะวดีี เจริิญวั นะ (2550) พบว่่า การเกิ รากสามารถพัั นาได้้ดีี ในอาหารสูตร MS ที�เติม NAA 2.00 มก./ล. นอก ากนี�ยัังมีรา งานวิจััยที่�ศึกษาวิธีีการชักนำ�ให้เกิ รากภา นอก ว อง ชิ�นส่วน ลา อดที่�ได้ าการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อ หรือในสภาพที�ไม่ ลอ เชื�อด้้ว ผลิตภัณฑ์์ที�เรี กว่า ลูก อลปัักชำ� (Cutting-ball) ซึ่่�งมีหลักการเช่นเดีี วกั การทำ�เมล็ เที ม (artificial seeds) (ณิชารีย์์ เผ่าพงศ์นา และอภิชาติ ชิุ รี, 2561) ดัังนั�นงานวิจััยนี้�จึึงมีวัตถุุ ระสงค์เพ่�อหาความเข้้มข้้นที�เหมาะสม อง HBC ร่วมกั NAA ในลูก อลปัักชำ�เพ่�อการ ชักนำ�ให้เกิ รากและการย้้า ออกปลููก อง อดสัั ะรดพัันธุ์์ LP1 ที�ได้ ากการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อ วัสดุ อุุปกรณ์และวิธีีดำ�เนินการ การเตรี ม อดพัันธุ์์�ั ะร LP1 ากการเพาะลี� งเน่�อเยื่�อ นำ�ชิ�นส่วน ลา อ ากหน่อ องสั ะร สายพัันธุ์์ LP1 เป็็นสายพัันธุ์์�ท �ได้้ทะเบีี นพันธุ์์โ ส าบัันวิจัั - เทคโนโลยีีเกษตร มหาวิท าลั เทคโนโลยีีราชมงคลล้านนา อำ�เภอเมือง จัังหวัดลำำ าง ทำ�การฟอกฆ่่าเชื�อและเพาะเลี� ง เนื�อเยื่�อ า เพิ�มจำำ�นวน นอาหารสูตร MS(1962) ที�เติม BA 2 มก./ล. เป็็นระ ะเวลา 4 สั าห์ หลัง ากนั�นก่อนทำ�การ ท ลองนำ�ไ า เลี� ง นอาหารสูตร MS(1962) ที�ไม่มีสารควบคุุมการเจริิญเติ โต ระ ะเวลา 4 สั าห์ การเตรี มลูก อลปัักชำ�ที�มีสาร HBC ร่วมกั NAA ทำ�การเตรี ม sodium alginate 3% และเติมสาร HBC (0.20 0.60 และ 1.80 มล./ล.) ร่วมกั NAA (0.25 0.50 และ 1.00 มก./ล.) ปรัับค่่า pH องสาร ระกอบที่�ได้้เป็็น 5.7 แล้วนำ�ไ ห ลงในสารละลา แคลเี มคลอไรด์์ (CaCl) (0.1 N) สาร ระกอ ะขึ้�นรููปเป็็นทรงกลมคล้ายลููก อล ตั�งทิ�งไว้้ประมาณ 5-7 ชั�วโมง เพ่�อให้้ลก อลแข็็งตัว แล้ว นำ�ไปลููก อลที�ได้้มาทำ�การน่�งฆ่่าเชื�อด้้ว หม้อน่�งความดัันไอนำ��ด้้วยที่�อุณหภููิ 121 องศาเ ลเี ส และความดััน 15 อนด์์ ต่อตารางเมตร เป็็นเวลา 15 นาที หลัง ากนั�นให้้ำ�ไ เก็ ไว้ในสภาพอุณหภููิห้อง การศึกษาผล องสาร HBC ร่วมกั NAA ในลูก อลปัักชำ�ต่อการเกิ รากและการย้้า ออกปลููก อง อดสัั ะรดพัันธุ์์ LP 1 ทำ�การท ลองสาร HBC ร่วมกั NAA ที�มีระดัั ความเข้้มข้้นแตกต่างกันในลูก อลปัักชำ�เปรีี เทีั บที่�ไม่ เติมสารทั�งสอง (ชุ ควบคุุม) (รููปภาพที� 1ก) โ วางแผนการท ลองแั จััยร่่วมสุ่มสมบููรณ์ (factorial in completely randomized design, CRD) จำำ�นวนทั�งหม 10 กรรมวิธีี ๆ ละ 10 ซ้ำำ�� (ซ้ำำ�� ๆ ละ 1 ต้น) โ ำ�ชิ�นส่วน อ องสั ะร พันธุ์์ LP1 ที�ได้ ากการเพาะเลี� งเนื�อเยื่�อ นา 1.5x3 ม. มีจำำ�นวนใ ระมาณ 3-4 ใ (รููปภาพที� 1 ) นำ�ส่วนโคนมา