วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 1 ฉบับที่ 2

วารสารเทคโนโลยีีและนวัตกรรมเกษตร ปีีที่่� 1 ฉบัั ที่่� 2 (กรกฎาคม - ธัันวาคม 2566) 43 Correlation of quality characteristics in mango fruit for application in breeding program บทนำ� มะม่วงเป็็นไม้ผลเศรษฐกิจที่�มีความสำ�คัญ นิ มปลููกและบริิโภคมาก ผลมะม่วงรั ระทานทั�งในร องผลอ่อน ดิิ ห่าม และสุก และนำ�มาแ รรููปหรือดัั แ ลงเป็็นผลิตภัณฑ์์ต่าง ๆ เช่น มะม่วง อง มะม่วงในนำ��เช่�อม รรจุุกระป๋๋อง และนำ��มะม่วง เป็็นต้น (นุชนา จิิตโสภา และคณะ, 2547) นอก ากนี�มะม่วงยัังเป็็นผลไม้้ท�มีคุณค่าทางโภชนาการ มีแป้้ง และนำ��ตาลสูง มีปริิมาณวิตามินี สูงในมะม่วงดิิ และวิตามินเอ (แคโรทีน) สูงในมะม่วงสุก (กรมส่งเสริมการเกษตร, 2564) ากการรา งาน องกรมส่งเสริมการเกษตร พบว่่า ในช่วงระ ะ 5 ปีี ที�ผ่านมา มีแนวโน้มการปลููกมะม่วงเพิ�มสูงขึ้�น รวมไ ถึึงราคาที�เกษตรกร า ได้้เฉลี�ยมีีแนวโน้มเพิ�มสูงขึ้�นเช่นกัน สอ คล้องกั ข้้อมูลสถิิติการส่งออกมะม่วง องสำ�นักงาน เศรษฐกิ การเกษตร ในปีี 2564 พบว่่า การส่งออกมะม่วงในช่วง 5 ปีีที�ผ่านมามีแนวโน้มเพิ�มสูงขึ้�นอย่่างต่อเน่�องเช่นกัน โ ตลาดส่่งออก องมะม่วงส องไทยที่�สำ�คัญ ได้้แก่ เกาหลีใต้ มาเลเี จีีน ญี�ปุ่�น และเวี นาม (ศูนย์์เทคโนโลยีี สารสนเทศและการส่�อสาร สำ�นักงานปลัั กระทรวงพาณิชย์์, 2564) แม้้จะมีพันธุ์์มะม่วงเพ่�อการค้าและการส่งออกในรููป ผลไม้สดที่�ดีีอยู่่แล้วนั�น แต่ก็มิอา มองข้้ามสายพัันธุ์์มะม่วงพื�นบ้้าน-ที�มีลักษณะโ เด่่นและมีศัก ภาพสำ�หรับพัั นาเป็็น พันธุ์์ใหม่ เพ่�อเป็็นทางเลือกและเพิ�มช่องทางตลา องและผลิตภัณฑ์์ได้้ในอนาคต กรมวิชาการเกษตรได้้มีการรว รวมพันธุุ และมีฐานพันธุุกรรม องมะม่วงมากกว่า 200 พันธุ์์ ไว้้ท�ศูนย์์วิจััยพืืชสวนศรีสะเกษและศูนย์์วิจััยพืืชสวนสุโขทัั การที� ะ นำ�พันธุ์์เหล่านี� มาใช้้ประโ ชน์และพั นาเป็็นพันธ์ุุใหม่ สิ�งสำ�คัญคือการคั เลือกพันธุ์์�ท�มีศัก ภาพเข้้าสู่กระ วนการ ปรััุ งพันธุ์์ นอก ากลักษณะ ระจำำ�พันธ์ุุ และลักษณะทางการเกษตรแล้ว ลักษณะทางคุณภาพ องผลก็เป็็นลักษณะ ที�สำ�คัญจำำ�เป็็นต้องพิ ารณาเพ่�อ ระกอ การคั เลือกด้้ว มีการศึกษาถึึงความสัมพันธ์์ องค่าลักษณะทางคุณภาพใน มะม่วงพันธุ์์�่าง ๆ เช่นในมะม่วงสายพัันธุ์์�ินเดีี 2 พันธุ์์�คอ Alphonso และ Banganapalli ค่าสี L* มีความสัมพันธ์์ใน ทิศทางเดีี วกัน (r 2 >0.90) กับค่่าสี a* b* และ TSS ณะที�มีความสัมพันธ์์ในทิศตรงกันข้้าม (r 2 >-0.90) กับค่่าเนื�อสัมผัส ค่าสี a* มีความสัมพันธ์์ในทิศทางเดีี วกัน (r 2 >0.90) กับค่่าสี b* และ TSS แต่มีความสัมพันธ์์ในทิศตรงกันข้้าม (r 2 >-0.90) กับค่่าสี L* ค่าความเป็็นกร และค่าเนื�อสัมผัส (Nambi et al., 2015) นอก ากนั�นยัังพบว่่าค่า total carotenoids content (TCC) มีค่าความสัมพันธ์์กับค่่า Brim A (ค่าที�บ่่ง อกถึึงรสชาติ องมะม่วง BrimA = TSS - (k x TA)) มากกว่า TSS/TA และ TA โ Brim A มีความสัมพันธ์์ในทิศทางเดีี วกันกั TCC ถึึง 0.88 และ 0.99 ในมะม่วงแก้วและ หนังกลางวัน (Wongkhot et al ., 2012) นอก ากการศึกษาถึึงความสัมพันธ์์ในลักษณะเป็็นคู่ ๆ แล้วการวิเคราะห องค์ ระกอ องลักษณะทางคุณภาพต่างๆ พร้อมกันหลายลัักษณะ ซึ่่�งมีความั อนและ ากในการพิ ารณา ก็เป็็นวิธีี การหน่�งที�ใช้้ันแพร่หลา ในการปรััุ งพันธุ์์�พช การศึกษานี�จำำ�เป็็นต้องใช้้ิธีีการทางสถิิติมาช่ว ในการวิเคราะห์ข้้อมูล ทีละหลา ๆ ตัวแ ร (multivariate analysis) วิธีีการวิเคราะห์กลุ่ม (cluster analysis) เพ่�อจัั กลุ่มพันธุ์์ตามลักษณะ สัณฐาน เป็็นวิธีีที�ใช้้ท�วไปสำำ�หรับศึึกษาความหลากหลา ทางพันธุุกรรม โ จัั กลุ่มพันธุ์์�ท�มีลักษณะคล้า คลึงกันเข้้า เป็็นกลุ่มเดีี วกัน เป็็น ระโ ชน์ในการเลือกใช้้ันธ์ุุในการปรััุ งพันธุ์์ การวิเคราะห์องค์ ระกอ หลัก (principal component analysis) ใช้เพ่�อลดมิิติ องตัวแ ร โ การรวมตัวแ รที�มีความสัมพันธ์์กันเข้้าเป็็นตัวแ รใหม่ โั งคง ความแ ร รวนรวม องตัวแ รเดิิม และเรี กตัวแ รใหม่ว่าองค์ ระกอ หลัก (กัล า, 2551) วัต ระสงค์์ ศึกษาลักษณะทางคุณภาพในผลมะม่วงเพ่�อคั เลือกพ่อแม่พันธุ์์�ำ�หรั ระยุุกต์ใช้ในงานปรััุ งพันธุ์์ วัสดุ กรณ์ แ ะวิธีีดำ�เนินการ 1. คั เลือกพันธุ์์มะม่วงดั้�งเดิิมที�มีลักษณะดีี นำ��หนักผล 200-500 กรัม ซึ่่�งเป็็น นา ผลที�ผ้�บริิโภคคุ�นเค จำำ�นวน 63 พันธุ์์ ได้้แก่ กระแตลืมรัง แก้ว ศก 007 แก้วขมิ้�น ขุุนทิพย์์พิเศษ เขีี วไข่่กา เขีี วเสว ไข่่มุกแ ง ค้างคาวลืมรัง จัันทร์เจ้้า า ตาล ากกระ อก ตุ�มทอง แตงกวา ทอง าว ทองคำ าว ทองดำำ� เทพทอง นวลจัันทร์ นำ� อกไม้ตาเลี นำ� อกไม้้ีทอง นำ��ตาลจีีน นำ��ตาลทรา หนัก ระมวลวิช พญาก้อม พรวน อ พรามทัณฑ์์ า เมี ฟ้าลั�น มหาชนก มะลิลา มันบ้้านลา มันหวาน ระเด่่น าว ระเด่่นเขีี ว เวี นาม ศรีส าม สามปีี สาวกระทืืบหอ แห้ว อกร่องสกลนคร ออนชอน