วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 1 ฉบับที่ 2

วารสารเทคโนโลยีีและนวัตกรรมเกษตร ปีีที่่� 1 ฉบัั ที่่� 2 (กรกฎาคม - ธัันวาคม 2566) 3 Appropriate Fertilizer Rate for Passion Fruit Production in Buriram Province บทนำ� เสาวรส (Passion fruit) เป็็นไม้ผลเศรษฐกิจที่�มีความสำ�คัญชนิ หน่�ง โ เฉพาะในระดัับท้้องถิ่�น ถููกนำ�เข้้ามา ปลููกใน ระเทศไทยตั้�งแต่ ปีี พ.ศ. 2498 (ส าบัันวิจัั และพั นาพื�นที�สูง, 2555) นิ มบริิโภคทั�งลักษณะผลส และ ผลิตภัณฑ์์แ รรููป เช่น นำ��เสาวรส แ มเสาวรส เป็็นต้น เพราะนอก ากมีกลิ�นหอมและรสชาติที�ถููก ากแล้ว ยัังมีคุณค่า ทางอาหารหลา ระการ พบว่่าในนำ��เสาวรส 100 กรัม ให้พลังงาน 51-60 กิโลแคลอรี� โ รตีน 0.39-0.67 กรัม คาร์โ ไฮเ รต 13.60-14.45 กรัม มีวิตามินเอสูงถึึง 717-2,410 I.U วิตามินี 18.2-29.8 มิลลิกรัม (USDA Food Composition Databases, 2018) ทั�งยัังมีสรรพคุณช่ว ล ระดัั ไขมัันในเส้นเลือ และล แนวโน้มการเกิ โรคกระเพาะปััสสาวะอักเส ได้้ เสาวรสที�ปลููกเป็็นโดยทั่่�วไปมีี 2 ชนิ คือ ชนิ ผลสีม่วง (Passiflora edulis Forma edulis Sims.) และชนิ ผลสีเหลือง (Passiflora edulis Forma flavicarpa Degener) เกษตรกรในจัังหวัุ รีรัมย์์นิ มปลููกชนิ ผลสีเหลือง เน่�อง ากเป็็น พันธุ์์�ท�เหมาะสำ�หรั กในเ ตร้อนมากกว่าเ ตอากาศหนาวเย็็น สามาร เจริิญเติ โตได้้ดีีในพื�นที�ที�มีความสูง ากระดัั นำ��ทะเลไม่เกิน 800 เมตร (สรัสวดีี เผือกสกนธ์์, 2531) ปััุ บัันมีเกษตรกรเริ�มนำ�พันธุ์์�ีม่วงมาปลููกในพื�นที� ทำ�ให้เกิ การ ผสมข้้าม กลา เป็็นลูกผสมที�มีทั�งผลสีม่วงและผลสีเหลือง โ ะมี นาดลููกใหญ่และมีผิวเป็็นสีม่วง ากข้้อมูลกรมส่งเสริมการเกษตร (2563) รา งานว่า ระเทศไทยมีีพื�นที�ปลููกเสาวรส ระมาณ 10,527 ไร่ จัังหวัุ รีรัมย์์มีพื�นที�ปลููก ระมาณ 1,210 ไร่ คิ เป็็น 11% องพื�นที�ปลููกเสาวรสทั�ง ระเทศ พื�นที�ปลููกส่วนใหญ่อยู่่ใน อำ�เภอโนนดิินแ ง มีผลผลิตเฉลี� ระมาณ 790 กิโลกรัมต่อไร่ การปลููกเสาวรสในพื�นที�จัังหวัุ รีรัมย์์ให้ผลผลิตเฉลี� ต่อไร่ตำ�� ณรงค์ชั พิพัฒน์์ นวงศ์ (2550) รา งานว่าเสาวรสชนิ ผลสีเหลืองสามาร ให้ผลผลิตได้้สูงถึึง 3.2-4.0 ตันต่อไร่ ทั�งนี� การที�เสาวรสให้ผลผลิตตำ��อาจมีีสาเหตุมา ากหลาั จัั โ เฉพาะอย่่างยิ่�งโรคไวรัส และการใส่ปุ๋� ไม่เพี งพอ (Rodrigo et al , 2016) รวมถึึงดิินที�ปลููกควรมีปริิมาณอินทรียวััตถุุมากพอต่อการเจริิญเติ โต (Agri farming, 2022) โ เฉพาะ าตุไนโตรเ นเป็็น าตุที�พืชทุกชนิดต้้องการในปริิมาณมากเพ่�อนำ�ไ ใช้ในการเจริิญเติ โตและสร้างผลผลิต ซึ่่�งใน รร า าตุอาหารต่างๆ าตุไนโตรเ นและโพแทสเี ม เป็็น าตุอาหารที�เสาวรสมีการดู มได้้มากที�สุ ไนโตรเ น มีหน้าที�ทางโครงสร้างในพืช โ เป็็นพื�นฐานสำ�หรั การเจริิญเติ โตและการผลิตพืช กระตุ�นการพั นา อง อกและ ตาที�ออกผล ดัังนั�นเม่�อ า การเจริิญเติ โตจึึงช้า นาดจึึงล ลง โ ะมีกิ�งก้าน างและมีจำำ�นวนน้อ ลง ส่วนโพแทสเี ม ทำ�หน้าที�เป็็นตัวกระตุ�นเอนไ์ และมีส่วนร่วมในกระ วนการต่างๆ การ า โพแทสเี ม ะส่งผลให้้ำ��หนัก องต้นและ กระ วนการผลิตล ลง ซึ่่�ง ะส่งผลต่อคุณภาพ องผลเสาวรส ส่วนฟอสฟอรัสเป็็น าตุอาหารที�สำ�คัญในกระ วนการ กักเก็ และถ่่า เทพลังงาน การ า ฟอสฟอรัส ะทำ�ให้เสาวรสสีเหลืองมีการเจริิญเติ โตตำ�� เส้นผ่านศูนย์์กลางลำ�ต้นเล็ก มีการผลั ใบก่่อนกำ�หน และผล ะมีสีเหลืองไม่สมำ��เสมอ (Miyake et al ., 2019) ากการศึกษา อง Menzel et al . (1991) พบว่่าจำำ�นวน อก องเสาวรส ะเพิ�มขึ้�นเม่�อปริิมาณไนโตรเ นในใ เสาวรสเพิ�มขึ้�น ซึ่่�งเม่�อ อกเสาวรสเพิ�มขึ้�น โอกาสที�เสาวรส ะติดลููกก็ ะมีมากขึ้�น สอ คล้องกั การศึกษา อง Kondo et al . (2020) ที�รา งานว่าจำำ�นวน อก อง เสาวรสเพิ�มขึ้�นเม่�อความเข้้มข้้น องไนโตรเ นเพิ�มขึ้�น ส่วนปริิมาณกรดที่�ไตเตรตได้้ (Titratable Acidity: TA) ะล ลง เม่�อความเข้้มข้้น องไนโตรเ นเพิ�มขึ้�น แต่ปริิมาณ องแข็็งที�ละลายน้ำ��ได้้ทั�งหม (Total Soluble Solid: TSS) ไม่ได้้รั ผลกระท เม่�อได้้รัิ มาณไนโตรเ นเพิ�มขึ้�น การผลิตเสาวรส องเกษตรกรในพื�นที�จัังหวัดบุ รีรัมย์์ ะใส่ปุ๋� อย่่างไม่มีทิศทาง มีความแตกต่างกันไ ในเกษตรกร แต่ละรา ทั�งเกรดปุ๋๋� อัตราปุ๋� และช่วงเวลาที�ใส่ปุ๋� ไม่มีคำ�แนะนำ�การใช้้ปุ� และอัตราปุ๋�ยที่�ถููกต้องเหมาะสม ใส่ปุ๋� าก คำ�แนะนำ องร้านจำำ�หน่ายปุ๋๋�ยทั่�วไ ากการสัมภาษณ์เกษตรกรผ้�ปลููกเสาวรสในพื�นที�อำ�เภอโนนดิินแ ง จัังหวัุ รีรัมย์์ พบว่่าเกษตรกรโดยทั่่�วไ ะใส่ปุ๋� เกร 15-15-15 เฉลี� ระมาณ 30 กก./ไร่ และ 13-13-21 เฉลี� ระมาณ 20 กก./ไร่ ซึ่่�ง ะเห็นได้้ว่าเกษตรกร า หลักการในการจัั การปุ๋�ยที่�เหมาะสม ซึ่่�งการใส่ปุ๋� แบบ ไม่มีข้้อมูลอ้างอิงอาจส่่งผลถึึงการ ออก อก ติ ผล องเสาวรส ส่งผลให้ผลผลิตตำ��ได้้ การ ระเมินอัตราปุ๋�ยที่�เหมาะสมต่อการผลิตเสาวรส สามารถนำำ�ไ ใช้ เป็็นแนวทางการกำ�หนดอััตราปุ๋�ยที่�เหมาะสม สำ�หรับส่่งเสริมการปลููกเสาวรสในพื�นที�เป้้าหมา ดัังนั�นการศึกษานี�จึึงมี วัตถุุ ระสงค์เพ่�อ ระเมินอัตราปุ๋�ยที่�เหมาะสมต่อการผลิตเสาวรสในพื�นที�จัังหวัุ รีรัมย์์ เพ่�อช่ว กระดัั ผลผลิตเสาวรส ให้้สงขึ้�น ซึ่่�ง ะนำ�ไปสู่่ความมั�นคงทางอาชีพและรา ได้ องเกษตรกรในพื�นที�ได้้