วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 2 ฉบับที่ 1

การควบคุมไส้เดือนฝอยรากปม Meloidogyne incognita โดยสปอร์แขวนลอยของเชื้อรา Trichoderma spp. บทคัดย่อ โรครากปมจัดเป็นสาเหตุโรคที่สำคัญต่อการผลิตพืชอย่างมาก เนื่องจากไส้เดือนฝอยดังกล่าวมีพืชอาศัยที่กว้าง และเพิ่มปริมาณได้อย่างรวดเร็วทำให้การควบคุมเป็นไปได้ยาก การใช้เชื้อรา Trichoderm a spp. ที่แยกได้จากธรรมชาติ จึงเป็นแนวทางหนึ่งที่จะควบคุมโรครากปมเพราะเชื้อรานี้สามารถเจริญเติบโตและเพิ่มปริมาณได้อย่างรวดเร็ว งานวิจัยนี้มี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิภาพสปอร์แขวนลอยของเชื้อรา Trichoderma spp. ต่อการเข้าทำลายไส้เดือนฝอยรากปม ( Meloidogyne sp.) ในระดับห้องปฏิบัติการและเรือนทดลอง โดยสุ่มเก็บตัวอย่างดินจากแหล่งปลูกนาข้าวจังหวัดสุพรรณบุรี จังหวัดนครปฐมและจังหวัดพระนครศรีอยุธยา รวม 50 ไอโซเลท การทดสอบ พบว่ามีเชื้อรา Trichoderma spp. จำนวน 9 ไอโซเลท ได้แก่ Sp1, Sp4, Sp6.3/2, Ay10.1, DR 3.1/1, DR3.2, KU1.1/1, KU1.1/2 และ SPB04 ที่มีประสิทธิภาพในการ เข้าทำลายตัวอ่อนระยะที่ 2 และไข่ของไส้เดือนฝอยรากปมได้ เมื่อศึกษากลไกการเข้าทำลายพบว่าเชื้อราสามารถสร้าง เส้นใยพัดรัดตัวอ่อนระยะที่ 2 และสร้างเส้นใยเจริญคลุมทับกลุ่มไข่ของไส้เดือนฝอยได้ สำหรับการทดสอบในเรือนทดลอง พบว่าเชื้อราทั้ง 9 ไอโซเลท สามารถลดการเข้าทำลายของไส้เดือนฝอยในรากข้าวได้อย่างมีประสิทธิภาพเมื่อเทียบ กับชุดทดลองควบคุม คำสำคัญ: การควบคุมโดยชีววิธี,เชื้อรา Trichoderma spp.,ไส้เดือนฝอยรากปม ( Meloidogyne incognita ) Abstract Root-knot disease is a serious problem that effecting to plant production. The root-knot nematodes are among the most infected nematode with various hosts. Moreover, the behavior of root-knot nematodes live in soil which is difficult to manage. Trichoderma spp., present in natural areas as plant residues and effectively grow, are one of the biological methods used for control. The aim of this research was to evaluate spore suspension of Trichoderma spp. to control root-knot nematodes ( Meloidogyne sp.) in vitro and in vivo . Fifty isolates of Trichoderma spp. were collected from rhizosphere soil of rice planting areas in Suphanburi, Phra Nakhon Si Ayutthaya and Nakhon Pathom Provinces. The finding indicated that 9 isolates; Sp1, Sp4, Sp6.3/2, Ay10.1, DR 3.1/1, DR3.2, KU1.1/1, KU1.1/2 and SPB04 could infect 2 nd stage juvenile (J2) and egg of root-knot nematodes. Trichoderma spp. mode of action was studied and found that fungal mycelium could wrap J2 of root-knot nematodes and developed mycelium cover egg masses. Under greenhouse condition, 9 isolates of Trichoderma spp. could absolutely reduce root-knot nematode infection when compared with control. Keywords: Biological control, Trichoderma sp., root-knot nematode ( Meloidogyne incognita)