วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 2 ฉบับที่ 1

การใช้ผลิตภัณฑ์ชีวภาพจุลินทรีย์ร่วมกับชีวมวลในการผลิตกระเจี๊ยบเขียวตาม GAP ในดินเหนียว-ร่วนเหนียว … ที่เพียงพอต่อการเจริญเติบโตแตกต่างกันตามชนิดของพืช ส่วนของพืช และระยะการเจริญเติบโต แต่โดยทั่วไปจะอยู่ระหว่าง 1-2 เปอร์เซ็นต์ของน้ำหนักแห้ง (Agribot, 2004) นอกจากนี้การใส่มูลวัวยังช่วยเพิ่มผลผลิตกระเจี๊ยบเขียวได้ ซึ่ง Premsekhar and Rajashree (2009) รายงานว่า ปริมาณผลผลิตกระเจี๊ยบเขียวที่เพิ่มขึ้นเป็นผลมาจากการใส่ปุ๋ยอินทรีย์ เนื่องจากปุ๋ยอินทรีย์ช่วยปรับปรุงสมบัติทางกายภาพและชีวภาพของดินจึงทำให้ธาตุอาหารเป็นประโยชน์ต่อพืชมากขึ้น ประกอบกับการใช้ผลิตภัณฑ์ชีวภาพจากจุลินทรีย์ที่ประกอบด้วยจุลินทรีย์ที่ทำให้ธาตุอาหารเป็นประโยชน์กับพืชมากขึ้น เช่น ปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต ที่ช่วยละลายธาตุฟอสฟอรัสที่ถูกตรึงอยู่กับธาตุแคลเซียมในดินด่างให้อยู่ในรูปที่พืช นำไปใช้ประโยชน์ได้มากขึ้น และปุ๋ยชีวภาพอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซาที่ช่วยเพิ่มศักยภาพในการดูดใช้ธาตุอาหารให้แก่พืช โดยการสร้างเส้นใยเข้าไปในรากและเส้นใยบางส่วนจะเจริญอยู่ในดินบริเวณรอบรากพืช ช่วยดูดธาตุอาหารต่าง ๆ และละลาย ฟอสฟอรัสที่ถูกตรึงอยู่ในดิน ส่งผ่านธาตุอาหารไปทางเส้นใยราเข้าสู่รากพืช จึงสามารถลดการใช้ปุ๋ยฟอสเฟตลงได้ 25 เปอร์เซ็นต์ (กลุ่มงานวิจัยจุลินทรีย์ดิน, 2564) 5. ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ จากการศึกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกิจของการผลิตกระเจี๊ยบเขียว พบว่า การใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน (18-4-6 กิโลกรัม N-P 2 O 5 -K 2 O ต่อไร่) มีค่าใช้จ่ายปุ๋ยน้อยที่สุดคือ 1,603 บาทต่อไร่ ในขณะที่การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 18-4-6 กิโลกรัม N- N-P 2 O 5 -K 2 Oต่อไร่+มูลวัวอัตรา 1 ตันต่อไร่+จุลินทรีย์ละลายฟอสเฟตอัตรา 3 กรัมต่อต้น+อาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซา อัตรา 3 กรัมต่อต้น มีค่าใช้จ่ายปุ๋ยมากที่สุดคือ 5,619 บาทต่อไร่ แต่การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 18-4-6 กิโลกรัม N-P 2 O 5 -K 2 O ต่อไร่+มูลวัวอัตรา 1 ตันต่อไร่+จุลินทรีย์ละลายฟอสเฟตอัตรา 3 กรัมต่อต้น+อาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซาอัตรา 3 กรัมต่อต้น ให้กำไรสูงสุด 6,706.00 บาทต่อไร่ โดยมีค่า VCR เท่ากับ 2.19 ซึ่งมีความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ (ตารางที่ 5) ตารางที่ 5 ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจจากการใช้ผลิตภัณฑ์ชีวภาพจุลินทรีย์ร่วมกับชีวมวลในการผลิตกระเจี๊ยบเขียวตาม GAP ในดินเหนียว-ร่วนเหนียว จังหวัดสุพรรณบุรี หมายเหตุ : ปุ๋ยเคมี 46-0-0 ราคากิโลกรัมละ 25.5 บาท ปุ๋ยเคมี 18-46-0 ราคากิโลกรัมละ 35 บาท ปุ๋ยเคมี 0-0-60 ราคากิโลกรัมละ 37 บาท มูลวัว ราคากิโลกรัมละ 2 บาท ปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต ราคากิโลกรัมละ 90 บาท ปุ๋ยชีวภาพอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซา ราคากิโลกรัมละ 120 บาท กระเจี๊ยบเขียวราคากิโลกรัมละ 25 บาท สรุปผลการวิจัย การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 18-4-6 กิโลกรัม N-P 2 O 5 -K 2 O ต่อไร่+มูลวัวอัตรา 1 ตันต่อไร่+จุลินทรีย์ละลายฟอสเฟตอัตรา 3 กรัมต่อต้น+อาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซาอัตรา 3 กรัมต่อต้น ให้ผลผลิตของกระเจี๊ยบเขียวสูงที่สุด เท่ากับ 1,303.75 กิโลกรัมต่อไร่ ไม่แตกต่างกับการใส่การใส่ปุ๋ยเคมี 13.5-3-4.5 กิโลกรัม N-P 2 O 5 -K 2 O ต่อไร่+มูลวัวอัตรา 1 ตันต่อไร่+จุลินทรีย์ละลายฟอสเฟต อัตรา 3 กรัมต่อต้น+อาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซาอัตรา 3 กรัมต่อต้น ทั้งนี้การใส่ชีวมวลและผลิตภัณฑ์ชีวภาพจุลินทรีย์สามารถ ลดการใช้ปุ๋ยเคมีลงได้ถึง 25 เปอร์เซ็นต์ กรรมวิธี ผลผลิตกระเจี๊ยบเขียว ผลผลิต (กก./ไร่) ผลผลิตเพิ่ม (กก./ไร่) มูลค่าผลผลิ ต (บาท/ไร่) ต้นทุนปุ๋ย (บาท/ไร่) กำไร (บาท/ไร่) VCR 1. Control 656.25 - - - - - 2. RDF 897.00 240.75 6,018.75 1,603.00 4,415.75 3.75 3. RDF+CM 960.75 304.50 7,612.50 3,603.00 4,009.50 2.11 4. RDF+CM+PSB+AMF 1,149.25 493.00 12,325.00 5,619.00 6,706.00 2.19 5. 75% of RDF+CM 995.25 339.00 8,475.00 3,202.25 5,272.75 2.65 6. 75% of RDF CM+PSB+AMF 1,032.50 376.25 9,406.25 5,218.25 4,188.00 1.80 7. CM+PSB+AMF 745.50 89.25 2,231.25 4,016.00 -1,784.75 0.56