วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 2 ฉบับที่ 2

9 การสำ รวจพืชสมุนไพรท้องถิ่นภาคใต้ตอนบนเพื่อการใช้ประโยชน์ทางยา Journal of Technology and Agricultural Innovation Vol. 2 No. 2 ( July - December 2024 ) 2. คัดเลือกพืชสมุนไพร จำ นวน 21 ชนิด เพื่อตรวจสอบสารสำ คัญและสารพันธุกรรม (ระยะการวิจัย ที่ 1) เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐาน โดยมีวิธีการตรวจวิเคราะห์ ดังนี้ 2.1 สารสำ คัญ ได้แก่ ตรวจกลุ่มเคอร์คูมินอยด์ สารแอนโดรกราโฟไลด์ ด้วยวิธี High performance liquid chromatography (HPLC) ตรวจ total glucan ด้วยวิธี Mushroom and yeast beta-glucan assay ตรวจองค์ประกอบของสารหอมระเหย ด้วยวิธี GC-MS และ UV-visible spectrophotometer, ตรวจฤทธิ์ ต้านอนุมูลอิสระและกลุ่มแลคโตน ด้วยวิธี Colorimetric เป็นต้น โดยนักวิจัยของคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย 2.2 สารพันธุกรรม ด้วยการสกัดดีเอ็นเอ (อรุโณทัย และคณะ, 2552) ทดสอบความเหมาะสมของ ไพรเมอร์บาร์โค้ดสากล (Cheng et al., 2016) เพิ่มปริมาณดีเอ็นเอด้วยวิธีพีซีอาร์ ตรวจสอบแถบดีเอ็นเอ ทำ ชิ้นส่วนพีซีอร์ให้บริสุทธิ์ และวิเคราะห์ลำ ดับนิวคลีโอไทด์ โดยนักวิจัยของสำ นักวิจัยพัฒนา ชีวภาพ กรมวิชาการเกษตร 3. รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติ ค่าสถิติที่ใช้ คือ ร้อยละ ตรวจสอบแถบดีเอ็นเอ ด้วยวิธีเจลอิ เล็กโทรโฟรีซีส (gel electrophoresis) และตรวจสอบลำ ดับนิวคลีโอไทด์บริเวณยีน ด้วยโปรแกรม สำ เร็จรูป clustalW2 และ multiple sequence alignment 4. สรุปและรายงานผล เทคโนโลยี ผลและอภิปราย (Result and Discussion) พืชสมุนไพรท้องถิ่นในเขตพื้นที่ภาคใต้ตอนบนมีการผลิตและนำ มาใช้ประโยชน์ จำ นวน 52 ชนิด โดยแบ่งเป็นสมุนไพรที่มีคุณสมบัติในการรักษาและบำ บัดสุขภาพภายใน จำ นวน 40 ชนิด ภายนอก จำ นวน 1 ชนิด และทั้งภายในภายนอก จำ นวน 11 ชนิด รายละเอียดชนิดและสรรพคุณทางยาดังตาราง ที่ 1 ซึ่งสารสำ คัญที่ตรวจพบ เป็นสารสำ คัญชนิด total triterpenoids, total flavonoids, total phenolics, andrographolide, total curcuminoid, -sitosterol, myristicin, terpinene-4-ol, total glucan, -glucan และ -glucan (ตารางที่ 2) และสำ หรับความคิดเห็นถึงศักยภาพของพืชสมุนไพร จากผู้ใช้ประโยชน์ เชื่อว่าพืชสมุนไพรสามารถใช้เพื่อการชะลอโรค ได้ร้อยละ 82.93 และสามารถใช้ร่วมกับยาแผนปัจจุบัน ได้ (78.86%) (ตารางที่ 3) แต่ในการผลิตและการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรยังมีข้อจำ กัดหลายประเด็น ดังนี้ 1.วัตถุดิบหายาก ผลิตได้น้อย 2.ความสะอาดและการปนเปื้อนของวัตถุดิบ 3.ไม่มีข้อมูลการตกค้าง β β α 6.ออกฤทธิ์ช้า 7.ราคาผลิตภัณฑ์ต่อหน่วยสูง 8.อายุเก็บรักษาสั้น 9.การถ่ายทอดภูมิปัญญามีน้อย 10. วิธี การปรุงยุ่งยาก 11. มีตลาดจำ หน่ายน้อย ราคาถูก 12. ต้องใช้สมุนไพรหลายชนิดในการปรุงสูตรยา และ 13.ขาดเงินทุนในการผลิตและแปรรูป (ตารางที่ 4) ดังนั้นกลุ่มผู้ผลิต ผู้ใช้ประโยชน์ และผู้ให้บริการ จึงมี ข้อเสนอแนะให้เพิ่มการศึกษา และประชาสัมพันธ์เพื่อยืนยันข้อมูลทางการแพทย์ เพิ่มช่องทางการตลาด และตลาดรับซื้อประจำ ให้มีแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้ได้ง่าย และเก็บรักษาง่ายให้รณรงค์เผยแพร่ความรู้ เรื่องพืชสมุนไพร การใช้ประโยชน์ และสร้างกลุ่มอนุรักษ์พืชสมุนไพรเพิ่มขึ้น ส่งเสริมการผลิตการ มูลค่า เพิ่มเพื่อการใช้ประโยชน์ สร้างรายได้ให้กับชุมชน และพัฒนาสู่เชิงพาณิชย์ ให้เร่งสนับสนุน ตรวจสอบ และควบคุมข้อมูลเกี่ยวกับพืชสมุนไพรที่ถูกต้องเข้าสู่ระบบออนไลน์เพิ่มขึ้น ให้ยกระดับหมอ พื้นบ้านให้ได้รับการยอมรับที่ได้มาตรฐาน และพัฒนาเครื่องแปรรูปอย่างง่ายให้กับชุมชน (ตารางที่ 4) . และผลข้างเคียงต่อร่างกาย 4.ไม่มีแหล่งความรู้เกี่ยวกับสรรพคุณที่น่าเชื่อถือ 5. บริโภค/อุปโภคได้ยาก สร้าง และสำ หรับลักษณะลำ ดับนิวคลีโอไทด์ของพืชสมุนไพรท้องถิ่นสามารถตรวจสอบได้ด้วยการใช้ไพรเมอร์ 2 ชนิด คือ ITS และ RpoC1 ดังภาพที่ 1