วารสารเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร ปีที่ 2 ฉบับที่ 2

บทนำ (Introduction) 20 ความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมของมะม่วงพันธุ์ไทย พันธุ์ต่างประเทศ และพันธุ์ลูกผสม ในศูนย์วิจัยพืชสวนศรีสะเกษ Journal of Technology and Agricultural Innovation Vol. 2 No. 2 ( July - December 2024 ) มะม่วงจัดเป็นไม้ผลเศรษฐกิจที่สำ คัญอีกชนิดหนึ่ง เนื่องจากปลูกง่าย โตเร็ว รับประทานได้ ทั้งผลสุกและผลดิบ สำ หรับมะม่วงในประเทศไทย มีรายงานไว้ถึง 250 พันธุ์ บางพันธุ์มีลักษณะคล้าย บางพันธุ์มีลักษณะแตกต่างกัน บางพันธุ์อาจจะมีชื่อเรียกหลายชื่อแตกต่างกันตามสภาพภูมิประเทศที่ วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ (Material and Methodology) เก็บตัวอย่างใบมะม่วงสายพันธุ์ไทยและพันธุ์ต่างประเทศ จำ นวน 17 พันธุ์ ได้แก่ น้ำ ดอกไม้ indiaเล็ก indiaใหญ่ Salamกลม Salamยาว Kent Aroomanis น้ำ ดอกไม้สีทอง ออนซอน ออสเตรเลีย Keitte KensingtonSensation Lippen R2E2 อกร่องตาเปรื่อง และน้ำ ดอกไม้ตาเลี๊ยบ มะม่วงลูกผสมใน กลุ่มน้ำ ดอกไม้ จำ นวน 7 สาย พันธุ์ ได้แก่ ศก.0072 ศก.0080 ศก.0082 ศก.0083 ศก.0095 ศก.0005A และ ศก.0005B นำ มาสกัดดีเอ็นด้วยวิธี CTAB วัดปริมาณและคุณภาพดีเอ็นเอ หลังจากนั้นเพิ่มปริมาณ ดีเอ็นเอโดยใช้ไพรเมอร์ Microsatellite จำ นวน 50 ไพรเมอร์ (Begun et al., 2012) ด้วยเครื่อง PCR ตามวิธีการของ Willams et al. (1990) ในองค์ประกอบพีซีอาร์ ปริมาตร 25 ไมโครลิตร ประกอบด้วย ดีเอ็นเอ 50 นาโนกรัม 1X PCR buffer MgCl 2 มิลลิโมลาร์ dNTP 0.1 มิลลิโมลาร์ primer 0.2 ไมโคร โมลาร์ และ Taq DNA polymerase (Promega) 0.5 ยูนิต ใช้อุณหภูมิในการทำ ปฏิกิริยา พีซีอาร์ดังนี้ Pre-denaturation ที่อุณหภูมิ 94 องศาเซลเซียส นาน 5 นาที ตามด้วย Denaturation ที่อุณหภูมิ 94 องศา เซลเซียส นาน 1 นาที Annealing ที่อุณหภูมิที่เหมาะสมของแต่ละไพรเมอร์ (ตารางที่ 1) นาน 1 นาที และ Extension ที่อุณหภูมิ 72 องศาเซลเซียส นาน 2 นาที ทำ ปฏิกิริยาจำ นวน 40 รอบ และ Final extension ที่อุณหภูมิ 72 องศาเซลเซียส นาน 5 นาที หลังจากนั้นนำ ผลผลิตพีซีอาร์ที่ได้ (PCR product) มาทำ การแยกขนาดดีเอ็นเอ ตรวจสอบผลการปรากฎของแถบดีเอ็นเอ ด้วยเทคนิคโพลีอะคริลาไมด์เจล อิเล็กโตรโฟเรซีส ที่ความเข้มข้น 4.5% ย้อมเจลด้วยซิลเวอร์ไนเตรท (AgNO ) แล้วนำ ไปวิเคราะห์แถบ ดีเอ็นเอที่ปรากฏบนแผ่นเจลภายใต้แสงยูวี เปรียบเทียบขนาดของแถบดีเอ็นเอที่ได้กับดีเอ็นเอมาตรฐาน วิเคราะห์ลักษณะลายพิมพ์ดีเอ็นเอของมะม่วงสายพันธุ์ต่าง ๆ โดยบันทึกการปรากฎหรือไม่ปรากฎของ ดีเอ็นเอ โดยบันทึกการปรากฎของแถบดีเอ็นเอเท่ากับ 1 หรือการไม่ปรากฎของแถบดีเอ็นเอเท่ากับ 0 วิเคราะห์ข้อมูลโดยโปรแกรม NTSYS pc2.1 วิเคราะห์ค่าสัมประสิทธิ์ความเหมือน จัดกลุ่มด้วยวิธี Unweighted pair group arithmetic average (UPGMA) และศึกษาโครงสร้างภายในของ ลายพิมพ์ดีเอ็นเอของมะม่วงพันธุ์ต่างๆ ด้วยโปรแกรม Structure v.2.3 กัน เป็น (สำ นักคุ้มครองพันธุ์พืชแห่งชาติ, 2544) การศึกษาลักษณะประจำ พันธุ์ตามหลักเกณฑ์ของ IPGRI ของมะม่วงที่รวบรวมไว้ และ การวิเคราะห์ลักษณะภายนอก พบว่ามีบางลักษณะที่คล้ายคลึงกัน จึงได้จัดแบ่งกลุ่มมะม่วงพันธุ์ต่างๆ โดยศึกษาจากลักษณะทรงพุ่มต้น ใบ ช่อดอก และผล โดยใช้ลักษณะใบและทรงผลเป็นหลัก และ ลักษณะอื่นๆ เป็นองค์ประกอบ ซึ่งสามารถจำ แนกกลุ่มได้เป็น 8 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มแก้ว กลุ่มเขียวเสวย กลุ่มน้ำ ดอกไม้ กลุ่มหนังกลางวัน กลุ่มอกร่อง กลุ่มพราหมณ์ กลุ่มผลกลม และกลุ่มเบ็ดเตล็ด (สำ นักคุ้มครองพันธุ์พืชแห่งชาติ, 2544) ซึ่งการศึกษาลักษณะประจำ พันธุ์โดยใช้ ลักษณะสัณฐานวิทยา แหล่งปลูก จากการที่มีชื่อเรียกแตกต่างกัน ก็เป็นสาเหตุให้เกิดความสับสนในการจำ แนกพันธุ์ได้ง่าย ไม่แตกต่างกัน ลักษณะบางลักษณะอาจเกิดจากสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน ดังนั้น การทราบข้อมูล ความแตกต่างในระดับดีเอ็นเอ เพื่อใช้สนับสนุนลักษณะทางสัณฐานวิทยา จะทำ ให้การจำ แนกพันธุ์ รวดเร็วและถูกต้องมากขึ้นการทราบความใกล้ชิดทางพันธุกรรมจะเป็นประโยชน์ต่อการปรับปรุง มะม่วง โดยเฉพาะการสร้างมะม่วงพันธุ์ใหม่จากพันธุ์ลูกผสม ซึ่งต้องการพ่อแม่ที่มีความแตกต่างกัน ทางพันธุกรรมมาก (เพียงอย่างเดียว อาจเกิดความผิดพลาดได้ง่าย เนื่องจากลักษณะบางลักษณะแยกจากกันได้ยากหรือ พันธุ์ 2 3 (Similarity coefficient)