เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 9

ทางเลือกเพื่อเพิ่มรายได้ และอนุรั กษ์ป่ าไม้ ไผ่ในภาคเหนือของประเทศไทย
Bamboo Caterpillars: An Alternative Income Generation Resource and Conservation of Bamboo
Forests in Northern Parts of Thailand
รัทนา ทาพา1*
Ratna Thapa 1*
บทคัดย่ อ
หนอนเยื่อไม้ไผ่ Omphisa fuscidentalis หรือ “หนอนรถด่วน” เป็ นตัวอ่อนของผีเสื้ อกลางคื นอาศัยอยู่ใน ต้นไผ่
3 สายพันธุ์ ได้แก่ ไผ่หก (Dendrocalamus hamiltoii) ไผ่ซาง (D. strictus) และ Thysastachys siamensis ซึ่ งปั จจุบันกาลัง
ประสบปั ญหาการลดจานวนลงตามปริมาณป่ าไผ่ และหนอนเยื่อไม้ไผ่ เป็ นรายได้หลักของกลุ่มชาติพันธ์ในเขตภาคเหนือ
ตอนบน การวิจัยครั้ งนี้ เป็ นการถ่ายทอดเทคโนโลยีการเลี้ ยงและเฝ้ าสังเกตการเจริ ญเติบโตของหนอนเยื่อไม้ไผ่ให้แก่
เกษตรกรกลุ่มชาติพันธ์ ที่อยู่ บนดอยตุงและดอยแม่สลอง จานวน 206 คน ครู จานวน 18 คน และเจ้าหน้าที่ สานักงาน
เกษตรกรจังหวัดเชียงราย จานวน 7 คน ผลที่ได้จากการวิจัย ทาให้ ร้อยละ 60 ของเกษตรกรมีรายได้ มากกว่า 5,000 บาท
ร้อยละ 37 มีรายได้ประมาณ 10,000 บาท และร้อยละ 3 มีรายได้มากกว่า 50 ,000 บาทต่อปี ในการขายหนอนเยื่อไม้ไผ่
ผลกระทบจากโครงการทาให้เกษตรกรบนดอยตุงและดอยแม่สลองหยุดขุดหน่ อไม้และไผ่ที่ยังไม่เจริญเติบโตเต็มที่ขาย
อีกทั้ง เกษตรกรบนดอยแม่สลองปลู กต้นไ ผ่เพิ่มจานวน 300 ,000 ต้น เพื่อเลี้ ยงหนอนรถด่วนเพื่อสร้ างรายได้
โดยภาพรวม หนอนเยื่อไม้ไผ่ อาจเป็ นกุญแจสาคัญประการหนึ่ งในการช่วยอนุรักษ์ป่ า ไม้ ไผ่และบรรเทาปั ญหา
ความยากจนในประเทศไทยได้
คาสาคัญ: หนอนเยื่อไม้ไผ่ เทคโนโลยีการเพาะเลี้ ยง การอนุรักษ์ป่ าไผ่ การบรรเทาความยากจน
Abstract
Bamboo caterpillars, Omphisa fuscidentalis, are found in culms of three species of bamboo; Dendrocalamus
hamiltonii, D. strictus and Thysastachys siamensis. The main objective was to transfer bamboo caterpillar rearing
technology to villagers of Doi Tung and Doi Mae Salong to enhance income generation and conservation of forests.
Bamboo caterpillars rearing technology was transferred to 206 villagers including 18 school teachers and 7
agricultural staffs. The results showed that 60% of villagers had more income than 5,000 bahts, 37% around 10,000
bahts and 3% more than 50,000 bahts per year. After pursuing bamboo caterpillar rearing training, villagers stopped
collecting young bamboo shoots and planted more than 300,000 bamboo seedling for rearing bamboo caterpillars. In
conclusion, bamboo caterpillars could play a key role in poverty alleviation and conservation of bamboo forests in
northern Thailand.
Key words : Bamboo caterpillars, rearing technology, bamboo forest conservation, poverty alleviation
1 Dr., School of Science, Mae Fah Luang University, Chiang Rai 57100
* Corresponding author: e-mail:thapa.ratna@yahoo.comTel. 053-916786, 053-916778