การประชุมวิชาการและผลงานวิจัย มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 17 2550 - page 151

3
คํานํา
มนุ ษยจําเปนตองใชน้ําปริมาณมากเพื่อการอุปโภค และบริ โภครวมถึงการใชในอุ ตสาหกรรมจึงกอให เกิดน้ํา
เสี ยขึ้น หากปล อยน้ําเสี ยสูธรรมชาติไมวาจะเปนแหลงน้ําหรือพื้นดินโดยไมผานการบําบั ดยอมกอให เกิดผลกระทบตอ
สิ่ งแวดลอมในทางลบได การบําบั ดน้ําเสียมีวัตถุประสงค เพื่ อกําจัดสารอาหารในน้ําเสียใหอยู ในระดับที่ธรรมชาติ
ฟอกตั วได หากในน้ําเสี ยมีธาตุอาหารมากสิ่งที่ สังเกตไดคือ การเกิด Algal bloom และการบําบัดน้ํ าเสียยังมี
วัตถุ ประสงคเพื่ อกําจั ดเชื้ อโรค ซึ่งโดยปกติสามารถตรวจสอบไดโดยทางออม คื อการใช แบคทีเรี ยบ งชี้เพื่ อตรวจ
วิเคราะห ถึงการปนเป อนของอุจจาระซึ่งอาจเป นแหลงของจุลินทรียกอโรคที่ปนมากับน้ําได ถาตรวจพบก็แสดงวา
แหลงน้ํานั้นอาจจะไมปลอดภัย สงผลตอปญหาโรคระบบทางเดินอาหารของมนุ ษย และสัตวเลี้ ยงได สาเหตุของ
อุจจาระรวงเฉี ยบพลัน โคลิ ฟอรมจึงถูกนํ ามาใชเปนดัชนี บงชี้ เชื้อโรคในน้ํา โคลิฟอรมหมายถึงแบคที เรี ยกลุมหนึ่งที่
ประกอบดวย 4 จีนั สในตระกูล Enterobacteriaceaeได แก Citrobacter, Enterobacter,Escherichia และ Klebsiella โดย
อีโคไล ถูกใชเปนดรรชนีบงชี้การปนเปอนของอุ จจาระเนื่องจากมีโอกาสพบไดสู งและพบเสมอในอุจจาระ ฟคัลโคลิ
ฟอรมคือโคลิฟอรมที่มีแหลงที่มาจากอุจจาระ การทดสอบฟคัลโคลิฟอรมมุงที่จะทดสอบอีโคไลเปนสําคัญดวยเหตุ ผล
ที่ กลาวมาแล ว (สุมณฑา, 2545) จากการติดตามการระบาดของโรคพบวาโรคอุ จจาระรวงจัดอยู ในอันดั บแรก และมี
รายงานของกองระบาดวิ ทยาและควบคุมโรค สํานักงานสาธารณะสุขจังหวัดสงขลาในชวงป 2549 พบวาโรคอุจจาระ
รวงยังคงเปนอั นดับ 1 โดยพบจํ านวนผูปวย 26,462 คน ซึ่งก อใหเกิดการสูญเสี ยทางเศรษฐกิจทั้งตอตั วบุคคลและ
ภาครัฐดวย
ดังนั้นการบําบัดน้ําเสียใหอยูในเกณฑ มาตรฐานคุณภาพน้ํ าทิ้ง จึงเปนสิ่งจําเปนกอนระบายออกสูสิ่ งแวดลอม
เทศบาลนครหาดใหญ เปนศู นยกลางความเจริ ญทางดานสังคม เศรษฐกิ จของภาคใตมีประชากรสูงถึง 355,633 คน
ความหนาแนนของประชากร 465 คน/ตร.กม.(ศูนย สารสนเทศเพื่อการบริหารและพัฒนางานปกครอง, 2549) มีระบบ
บํ าบัดน้ําเสียรวม แบบบอปรับเสถี ยร (Stabilization Pond) รวมกั บการใชบึงประดิษฐ (Constructed Wetland) ระบบนี้
เปนที่นิยมใชกันมากเพราะไมตองพึ่งพาเทคโนโลยีขั้นสูง ไมสิ้นเปลืองพลังงาน และเสียค าใชจายในการบําบัดน้ําเสีย
ต่ําโดยอาศัยหลักการทํ างานของธรรมชาติชวยในการบําบัดสภาพน้ําเสียให มีคุณภาพดีขึ้น น้ําเสียจากเทศบาลนคร
หาดใหญเมื่ อบําบัดแลวจะปลอยลงสูทะเลสาบสงขลาซึ่งเปนแหลงทรัพยากรน้ํ าที่สําคัญ ดั้ งนั้นการติดตามตรวจสอบ
คุณภาพน้ําทางจุลชี ววิทยาโดยติดตามแบคทีเรี ยบงชี้ ในระบบบําบั ดน้ําเสียจนถึงจุดที่ปลอยทิ้งลงสูแหลงน้ําธรรมชาติ
จึงเป นเรื่องที่จําเปน ซึ่งข อมูลจากการศึ กษาจะทําใหทราบถึงประสิทธิภาพของระบบบําบั ดน้ําเสียในการฆาเชื้ อโรค
และการติ ดตามปจจั ยที่มีผลในการฆาเชื้ อโรคไดแก ความเขมแสง อุณหภูมิ พี เอช และปริมาณออกซิเจนละลายน้ําใน
แตละบ อของระบบบํ าบั ดซึ่ งตางก็ เปนป จจัยร วมที่ มี ผลตอกลไกการฆ าเชื้อโรคในระบบบํ าบั ด ส วนปริมาณ
คลอโรฟลล เอ ชวยในการอธิบายปริมาณออกซิ เจนละลายน้ํา และคาพี เอช (Mara et al., 1992) ผลที่ได จากการศึกษา
สามารถนําไปสูการจัดการที่เหมาะสม และเปนการสร างความมั่นใจใหกับชุมชน ดั งนั้นวัตถุประสงคการศึกษานี้เพื่อ
ประเมิ นประสิทธิภาพในการบําบั ดน้ําเสียของเทศบาลนครหาดใหญ โดยใชปริมาณแบคทีเรี ยบงชี้ฟคัลโคลิฟอรม และ
ป จจัยที่มีผลตอปริมาณของฟคัลโคลิ ฟอรม