full2012.pdf - page 60

šœÎµ
นํ้ าทิ้ งที่ปนเปื้ อนด้ วยสารประกอบไนโตรเจน เป็ นต้นเหตุ สําคัญที่ ทําให้ แหล่ งรองรั บนํ้ าทิ้ งนั้ นๆ เกิ ด
ปรากฏการณ์ยูโทรฟิ เคชัน (Eutrophication) หรื อการที่เกิดพื ชนํ้ าและสาหร่ายเจริ ญเติบโตอย่างมากมาย สาเหตุส่ วนใหญ่
มาจากกิจกรรมต่างๆ ของมนุ ษย์ เช่น ที่อยู่ อาศัยในแหล่งชุ มชน อุตสาหกรรม เกษตรกรรม โดยเฉพาะการเพาะเลี้ ยงสัตว์
นํ้ าชายฝั่ ง ซึ่ งเป็ นกิ จกรรมที่ สร้ างมลพิ ษแก่แหล่ งนํ้ าธรรมชาติ เนื่ องจากมีการปล่ อยนํ้ าทิ้ งที่ มีการปนเปื้ อนด้วย
สารประกอบไนโตรเจน ส่ งผลกระทบต่ อคุณภาพแหล่ งนํ้ าธรรมชาติ จึ งมีความจําเป็ นที่ต้องอาศั ยวิ ธี การบําบั ด
สารประกอบไนโตรเจนที่ เหมาะสม โดยทั่วไปการบําบัดสารประกอบไนโตรเจนที่ ใช้ในระบบการเพาะเลี้ ยงสัตว์นํ้ าใช้
วิธี การบําบัดทางชีวภาพ เป็ นวิธี ที่ได้รับความสนใจ เนื่ องจากมี ต้นทุนตํ่า และมี ประสิ ทธิภาพสู ง ซึ่ งปั จจุบันได้มีการ
พัฒนารูปแบบของระบบบําบัดนํ้ าทิ้งที่มีประสิ ทธิ ภาพ คือ ระบบการเพาะเลี้ ยงสัตว์นํ้ าแบบนํ้ าหมุ นเวียน (Recirculation
aquaculture system; RAS)
งานวิจัยที่ ผ่านมา นุ กูล อินทระสั งขา (2553) ได้รายงานปัญหาที่ พบได้บ่อยจากการศึกษาระบบการเพาะเลี้ ยง
สั ตว์นํ้ าแบบหมุ นเวียน พบว่ า การสะสมปริ มาณไนเตรทเพิ่มขึ้ นในระบบเนื่องจาก มี ปั จจัยบางประการทาง
สภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อการเจริ ญเติบโตและคงสภาพของแบคทีเรียดี ไนตริ ไฟอิง ดังนั้ นจึ งมี ความจําเป็ นต้องศึกษา
สภาวะที่เหมาะสมในการบําบัดไนเตรทในระบบการเพาะเลี้ ยงสัตว์นํ้ าแบบนํ้าหมุ นเวียน Akhbari et al. (2001) ศึกษาการ
บําบัดของคาร์บอน ไนโตรเจน และฟอสฟอรั ส ในนํ้ าเสี ยสังเคราะห์ ของระบบบําบัดนํ้ าเสียแบบแผ่ นจานหมุนชี วภาพ
(Rotating Biological Contactor, RBC) ด้วยวิธี RSM และ วางแผนการทดลองแบบ CCD โดยกําหนดให้ตัวแปรอิสระ
คือ ค่าระยะเวลากักเก็บ ปริ มาณออกซิ เจนทั้งหมด (COD) ค่าอัตราการหมุนเวียนภายใน (R) และความเร็วรอบในการ
กวน พบว่า สภาวะที่เหมาะสม คือ ระยะเวลากักเก็บ (HRT) เท่ ากับ 18, 18.7 ชั่วโมง ความเร็วรอบของการกวน 5, 15
รอบต่อนาที อัตราส่ วนของ COD : N : P เท่ากับ 1000: 80:30 และค่า R เท่ากับ 2.5 สุ รี รัตน์ และคณะ (2551) ศึกษาผล
ของอัตราส่ วนอาหารต่อจุลิ นทรี ย์ (F/M ratio) ระยะเวลากักเก็บ (HRT) และอัตราภาระบรรทุกสารอิ นทรี ย์ต่อ
ประสิ ทธิภาพการบําบัดนํ้ าเสี ยจากกระบวนการผลิ ตนํ้ ายางข้นด้วยระบบตะกอนเร่ง ด้วยวิธี RSM พบว่า ระบบสามารถ
กําจัด COD BOD5 ปริ มาณไนโตรเจน และปริมาณของแข็ งแขวนลอย ได้ดี ที่ในสภาวะ F/M ratio 0.4 Day-1 HRT 3 วัน
และ OLR 0.5 kg BOD5/(m3.day)
งานวิ จั ยนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่ อศึกษาความสั มพันธ์ ระหว่างปั จจัยของ ค่าพี เอชเริ่ มต้น ความเข้มข้ นของ
กรดอะซี ติก ความเข้มข้นของ Yeast Extract และค่าความเร็ วรอบของการกวน ต่อค่าตอบสนองของเชื้ อแบคที เรี ยที่
เกี่ยวข้องกับการบําบัดไนเตรทหรื อประสิ ทธิภาพของการบําบัดไนเตรท โดยใช้วิธี Response Surface Methodology
(RSM) หรื อการออกแบบพื้นผิวตอบสนอง เป็ นเทคนิคทางสถิติในการตรวจสอบความพันธ์ของตัวแปรที่สนใจ สามารถ
หาจุดที่เหมาะสม จากความสัมพันธ์เหล่านั้ นได้ ซึ่ งตัวแปรประกอบด้วย ตัวแปรต้นหรื อปัจจั ยเชิงปริ มาณ เช่น อุณหภูมิ
ความดัน ส่วนตัวแปรตามหรื อค่าผลตอบสนอง คือ ค่าคุณภาพของผลิตภัณฑ์ที่ ต้องการ ความสําคัญของเทคนิ ค RSM
สามารถอธิ บายความสัมพันธ์ระหว่าง ตัวแปรต้น กับค่าตอบสนอง สามารถแสดงให้เห็ นแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของ
ผลตอบสนอง เมื่อระดับของปัจจัยเชิ งปริ มาณเปลี่ยนแปลง (อิ ศรพงษ์ พงษ์ศิ ริ กุล. 2550) ผลการศึ กษาที่ได้ จะนําไปใช้ใน
การพัฒนาสูตรอาหารเลี้ ยงเชื้ อของการเพาะเลี้ยงแบคทีเรี ยดี ไนตริ ไฟอิ ง เพื่อการนํากล้าเชื้ อไปใช้ในการเติมกับระบบ
RAS ที่มีการเพาะเลี้ ยงปลานิลแดง ซึ่ งจะดําเนินการวิ จัยในอนาคตเพื่อเป็ นการแก้ปั ญหาในเรื่ องของปริมาณไนเตรท
สะสมต่อไป
60
การประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิ ทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ประจำปี 2555