การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัยทักษิณ 2559 - page 53

52
บทน้า
สื บเนื่องจากปั ญหาคุณภาพน้าในอ่ างเก็บน้าที่ เสื่อมโทรมลง และตื้นเขิน ส่งผลต่ อคุณภาพชีวิตของประชากรที่
ใช้น้าในอ่างเก็ บน้า ของ หมู่บ้านพุสวรรค์ ตาบลพุสวรรค์ อาเภอแก่ งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี จึ งได้ทาการวิ จัยนี้ขึ้ นเพื่อ
แก้ไขปัญหาดังกล่าว โดยทั่วไปนั้นพื้นที่ บริเวณรอบๆของอ่างเก็ บน้าพุสวรรค์ จะเป็นเขตป่าอนุ รักษ์และป่ าชุมชน แต่ใน
ปัจจุบันนั้นได้มีการบุกรุกพื้นที่ป่าดังกล่าวเพื่อใช้ประโยชน์ที่ดินในการทาการเกษตร เช่นไร่สับปะรดและไร่ข้ าวโพด เป็นต้น
แต่รูปแบบในการทาการเกษตรนั้นไม่ถูกวิธีและไม่มีมาตรการในการอนุ รักษ์ดินและน้าให้ถู กต้องและเหมาะสม และปัญหา
ใหญ่ที่ ตามมาก็คือเมื่อเกิ ดการชะล้างพังทลายของดิ นขึ้น ปริมาณตะกอนดิ น และสิ่งปนเปื้อนจากผลิ ตภัณฑ์ เคมีทาง
การเกษตร เช่น ปุ๋ยเคมี และสารกาจัดศัตรูพืช ก็จะปนเปื้อนมากับอนุภาคของดินที่ถู กพัดพามา ลงไปในอ่างเก็บน้าพุสวรรค์
ส่งผลต่อคุณภาพของน้าในอ่างเก็บน้า และอ่างเก็บน้าตื้นเขินจากตะกอนดิน ดังนั้น จึงควรให้ความสาคัญต่อดินเช่นเดี ยวกับ
น้า และอากาศ ซึ่งต่างจะส่งผลต่อปริมาณและคุณภาพของผลผลิตให้เพียงพอต่อความต้ องการ แต่การทาการเกษตรนั้นจะ
ไม่สามารถที่จะหลีกเลี่ยงการทาลายหน้าดินได้ ดังนั้น การชะล้างพังทลายของดินจึงเกิ ดเร็วและรุนแรงยิ่งขึ้น โดยเมื่ อมีการ
เปิดหน้ าดินโครงสร้างของดินจะถูกทาลายหรือแตกออกจากกันไม่สามารถที่จะยึดเกาะกันเป็นแผ่นได้ เมื่อมี ปัจจัยมี กระตุ้น
เช่น การกัดเซาะของน้าจากฝนที่ตก จึงทาให้การพั งทลายของดินที่เกิดขึ้ นเร็วและรุนแรง ดังนั้น ก่อนทาการเกษตรหรือ
เพาะปลูกจึงควรคานึงถึงวิธีการและมาตรการในการอนุรั กษ์ดินเพื่อเก็บดินไว้ไม่ให้สู ญเสียออกไปจากพื้ นที่ [1, 3, 6, 7, 8]
การไหลบ่าหน้าดิ นเป็นปัจจั ยที่สาคัญที่สุดสาหรับการชะล้างพังทลายของดิ นโดยจะเกิดการเคลื่ อนย้ายดิน
ออกไปจากพื้นที่จากกระบวนการนี้ และจะเกิดรุนแรงเมื่ อผนวกกับน้าฝนที่ตกลงมา และความลาดชั นของพื้นที่ เช่ น ในที่ที่
มีความลาดชันมากมีฝนตกมาก บวกกับหน้าดินไร้สิ่งปกคลุ ม การชะล้างพังทลายของดิ นที่เกิดขึ้นก็จะมากตามไปด้วย [1, 2,
3, 5, 6]
ลุ่ มน้าพุสวรรค์ตั้งอยู่ในเขต ตาบลพุสวรรค์ อาเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุ รี ซึ่งเป็นเขตเงาฝนของเทือกเขา
ตะนาวศรี เขตพรหมแดนระหว่างประเทศไทยกับสหภาพพม่า มีลั กษณะทางธรณีวิทยาคือเป็ นหินปูน หินดินดานและหิ น
ทราย ซึ่งเป็นวัตถุต้นกาเนิ ดของดินในบริเวณนี้ ซึ่งวัตถุต้นกาเนิดดังกล่าวส่งผลโดยตรงต่ อโครงสร้างและความอุดมสมบูรณ์
ของดิน ในพื้นที่ที่เป็นต้นน้ามีลั กษณะภูมิประเทศแบบสันเขา พื้นที่ตอนกลางของลุ่มน้าเป็ นที่ลาดเชิงเขา พื้นที่ปลายน้าเป็น
เนินเขาสลั บกับที่ราบขนาดเล็ก จากการสารวจพื้ นที่พบว่าแปลงสัปปะรดของเกษตรกรมีผลผลิตที่ดีทั้งในด้านปริมาณและ
คุณภาพ แต่การทาการเกษตรดังกล่ าวก็ส่ งผลโดยตรงต่ออั ตราการพังทลายของดินที่สู ง ส่วนการอนุรั กษ์ดินเพื่อรักษา
คุณภาพของผลผลิต จะต้องเป็นการร่ วมมือของ เกษตรกร และนักวิ ชาการ ที่ จะร่วมกันสร้างมาตรการในการอนุรั กษ์ดิน
เพื่อรักษาคุณภาพของพื้นที่ และสร้างความยั่งยืนในการใช้ ประโยชน์ที่ดินต่ อไป
วัตถุประสงค์ของการวิจัย
1. เพื่อศึกษาปริมาณการชะล้างพังทลายของดินตามความลาดชันระดับต่างๆของพื้นที่
2. เพื่อศึกษาและสร้างแนวทางการป้ องกันปริมาณตะกอนดินที่เกิดขึ้นจากการชะล้างพังทลายของดิน
3. เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานในการนาไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนการจัดการปัญหาการชะล้างพังทลายของดิ นในลุ่มน้า
พุสวรรค์และพื้นที่ใกล้เคี ยงอย่างมีประสิทธิภาพต่อไป