การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัยทักษิณ 2559 - page 62

61
อนุภาคของ USDA พบว่า ดินส่วนใหญ่จั ดอยู่ในประเภทดินร่วนปนทราย (sandy loam) ไม่เปลี่ยนแปลง ส้ าหรับ
ฟอสฟอรัสที่เป็ นประโยชน์ (available-phosphorus) ค่ าสูงสุดมีค่าลดลง โดยมีค่าเฉลี่ ยเพิ่มขึ้ นจาก 19.3±41.4 เป็น
36.1±41.6 mg-P/kg แต่จากการทดสอบทางสถิ ติ Independent T-test พบว่าไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยส้าคั ญ
(P=0.054) แอมโมเนีย-ไนโตรเจน (ammonium-nitrogen) ลดลงอย่างมี นัยส้าคัญ (P=0.0007) จาก 15.2±17.5 เป็น
4.87±2.56 mg-N/kg และค่าสูงสุดลดลง ซึ่งแตกต่ างจากไนเตรท-ไนโตรเจน (nitrate-nitrogen) ที่มีค่าสูงสุดที่เพิ่ มขึ้น
และมีค่าเฉลี่ยเพิ่มขึ้ นอย่างมีนัยส้ าคัญ (P=0.001) จาก 1.61±2.52 เป็น 5.18±6.11 mg-N/kg และปริ มาณอนินทรี ย์
ไนโตรเจนทั้งหมด (total inorganic nitrogen) มีค่าสูงสุดลดลง และมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่ างมีนัยส้าคั ญ (P=0.02) จาก
16.9±17.8 เป็น 10.1±6.76 mg-N/kg (ตารางที่ 2)
ตารางที่ 3 แสดงค่าความเข้มข้นเฉลี่ ยของตัวแปรทางเคมี ของดินทั้งลุ่มน้้าในปี พ.ศ. 2547 และปี พ.ศ. 2558
แจกแจงตามการใช้ประโยชน์ที่ดิน แอมโมเนีย-ไนโตรเจนและอนินทรีย์ ไนโตรเจนทั้งหมด มีค่าเฉลี่ยลดลง ในพื้นที่ นาข้าว
และยางพารา ส่วนไนเตรท-ไนโตรเจนและฟอสฟอรั สที่เป็ นประโยชน์ มีค่าเพิ่ มขึ้ นในพื้นที่สวนยางพารา ในการใช้
ประโยชน์ที่ดิน นาข้าว และสวนปาล์ม มีการเปลี่ ยนแปลงของเนื้อดินจากดินร่ วนปนทรายเป็นดินร่ วนซึ่งแตกต่างจากเนื้อ
ดินในการใช้ประโยชน์ ที่ดินสวนยางพาราที่เป็นดิ นร่ วนปนทราย ไม่เปลี่ยนแปลง แม้ว่าร้อยละของขนาดอนุภาคตะกอน
ทราย มีค่าเพิ่มขึ้นและดินเหนียวมีค่าลดลง
เมื่อพิจารณาการแพร่กระจายเชิงพื้นที่ ในพื้นที่ลุ่ มน้้าคลองอู่ตะเภาตอนบน จากแผนที่การใช้ประโยชน์ที่ดิน [9]
ตามภาพที่ 2 พบว่า ฟอสฟอรัสที่เป็ นประโยชน์ทั้งสองปี มีการแพร่กระจายความเข้มข้ นสูงในพื้นที่การใช้ประโยชน์ ที่ดิน
สวนปาล์ม และรองลงมา คือ สวนไม้ผลผสม โดยที่ ในปี พ.ศ. 2558 ส่ วนใหญ่ของพื้นที่การศึกษามีการแพร่ กระจายความ
เข้มข้นเพิ่ มสูงขึ้นกว่าปี พ.ศ. 2547 (ภาพที่ 3) ปริมาณฟอสฟอรัสในพื้ นที่นี้อาจมาจากปุ๋ยที่ใช้เพื่ อปรับปรุงดินในการท้า
เกษตรกรรม ส่วนแอมโมเนีย-ไนโตรเจน (ภาพที่ 4) ในบริเวณพื้นที่สวนยางพารา มีการแพร่กระจายความเข้มข้ นสู งกว่ า
บริเวณอื่น และในปี พ.ศ. 2547 มีการแพร่กระจายความเข้ มข้นสูงกว่าในปี พ.ศ. 2558 ซึ่งแตกต่างจากไนเตรท-ไนโตรเจน
ที่ในปี พ.ศ. 2547 มีการแพร่กระจายความเข้มข้นน้อยกว่า ปี พ.ศ. 2558 (ภาพที่ 5) ซึ่งการแพร่กระจายความเข้มข้นสู ง
พบในพื้นที่การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทสวนยางพารา แต่เมื่อมองโดยรวมอนินทรีย์ไนโตรเจนทั้งหมด (ภาพที่ 6) มีการ
แพร่กระจายความเข้มข้นสูงในบริ เวณสวนยางพารา แต่ในปี พ.ศ. 2558 มี การแพร่กระจายความเข้มข้ นลดลงจากปี พ.ศ.
2547 เนื่องจากในการท้าสวนยางพารานั้นเพื่อที่จะให้น้้ายาง 1 ตัน ต้ องสูญเสียปริมาณไนโตรเจนถึง 20 กิโลกรั ม [10] อีก
ทั้งการใช้ที่ดินประเภทเดียวเป็นระยะเวลานานท้าให้ดินเสื่อมโทรมลง ซึ่งสอดคล้องกับการศึ กษาในประเทศอินเดียที่ มีการ
ปลูกยางพาราติ ดต่อกัน 3 รอบ ท้าให้ปริ มาณอินทรีย์คาร์ บอน และไนโตรเจนทั้งหมดในดินลดลง [11]
สรุปผลการวิจั ย
ในลุ่ มน้้าคลองอู่ตะเภาตอนบนปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็ นประโยชน์มีค่าเฉลี่ยลดลง แต่ปี พ.ศ. 2558 มี การ
แพร่กระจายตลอดพื้นที่เข้มข้นสูงกว่าปี พ.ศ. 2547 โดยที่พบมีค่าสูงในพื้นที่สวนปาล์มทั้งในปี พ.ศ. 2547 และ พ.ศ. 2558
ส่วนแอมโมเนีย-ไนโตรเจน และอนินทรีย์ไนโตรเจนมี ค่าสูงในพื้นที่สวนยางพารา โดยมีค่าเฉลี่ยลดลงอย่ างมีนัยส้าคัญ มีการ