เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 135

1อาจารย์ สาขาวิชาภู มิศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000
*Corresponding author. e-mail:waraphornt@yahoo.comTel. 074-443966
Keywords : Melaleuca forests, Songkhla lake, gis
บทนา
ปัจจุบั นมีการนาส่วนต่างๆ ของต้นไม้มาใช้ประโยชน์กันอย่างมากมาย เสม็ดเป็นพืชอีกชนิดหนึ่งที่สามารถใช้
ประโยชน์ได้จากทุกส่วนของต้น เสม็ ดที่สาคัญมี 2 ชนิด คือ เสม็ดขาว สามารถนาเนื้อไม้ มาใช้ก่อสร้างที่พั กอาศัย ทาเสา
รั้ว เชื้อเพลิง เสาเข็ม ผลแห้งใช้ ทาพริกไทยดา เปลือกใช้อุดรูรั่วของเรือ ทาประทุนเรือ ทาฝาบ้าน หรือทาเป็นฟืนอัดแท่ง
โดยใช้แป้งมันสาปะหลัง แป้ งข้าวโพด หรือแป้งสาลี หรือนาใบสดมาตาป่นปิดพอกแผลและรอยฟกช้า แก้เคล็ดขัดยอก
ฟกช้าปวดดา นอกจากนี้ ในใบเสม็ ดมีน้ ามันหอมสามารถใช้ทาบนผิวหนั งเพื่อกันและไล่ยุงได้ (พานิช ทินนิมิตร, 2542)
เสม็ ดอีกชนิด คื อ เสม็ดแดง ส่วนไม้ของเสม็ดแดงใบปลายติ่ง สามารถนามาใช้ทาโครงสร้างในการก่อสร้าง ใบสดนามา
ตาป่น ปิดพอกแก้เคล็ ดยอก ฟกบวม หรือผสมกับผลมะกรูด ใบพลู รมควันไค้ที่ทาด้วยเปลือกเสม็ดพออุ่ นๆ นาบท้อง
เด็ก แก้ท้องขึ้น ท้องอืด หรือนาใบของเสม็ดแดงใบมนมาตาแล้วผสมยาอื่น ต้มกินน้าแก้ปวดประจาเดือนฟอกโลหิตสตรี
ได้ (ชวลิต นิ ยมธรรม และพิทยา บุษรารัตน์, 2542)
ก่อนที่จะมีการส่งเสริมให้มีการใช้จากประโยชน์จากเสม็ด มีความจาเป็นอย่างยิ่ งที่จะต้องมีการศึกษาเบื้องต้น
เกี่ยวกับชนิ ด และการกระจายของเสม็ดแต่ละชนิด โดยเฉพาะพื้ นที่ทะเลสาบสงขลาและพื้นที่โดยรอบ ซึ่ งเป็นพื้นที่ที่ มี
ทางน้าเปิดออกสู่ ทะเลอ่าวไทย ทาให้เป็นพื้นที่ ที่มีน้ าเค็ม น้ ากร่อย และน้าจืดแตกต่ างกั นไปตามฤดูกาล จากลักษณะ
สภาพพื้นที่ดังกล่าวทาให้ทะเลสาบสงขลาเป็นพื้ นที่อีกแห่งที่มี การกระจายของเสม็ดอยู่ โดยรอบ ดังเช่นการศึกษาภูมิ
สัณฐานและการใช้ที่ ดินตาบลเกาะหมาก อาเภอปากพะยูน จังหวั ดพั ทลุง พบว่า หน่ วยที่ราบน้ าทะเลท่วมถึง มีพื้ นที่
1,760.94 ไร่ การใช้ที่ดินส่วนใหญ่เป็นจูดหนู ทุ่งหญ้า เสม็ดขาว และป่าโกงกาง หน่วยที่ราบน้าทะเลเคยท่วมถึ ง มีพื้นที่
9,975 ไร่ การใช้ ที่ดินส่วนใหญ่เป็นจูดหนู ทุ่งหญ้า เสม็ดขาว และเสม็ดขาว หน่วยที่ ราบน้าท่วมถึง มีพื้นที่ 3,321.87 ไร่
การใช้ที่ ดินส่วนใหญ่ เป็นนาข้าว สวนยางพารา จูดหนู ทุ่ งหญ้ า เสม็ดขาว และสวนผสม ที่ อยู่อาศัย (สมชาย เลี้ ยง
พรพรรณ, 2543)
อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันกลับพบว่ า การใช้ประโยชน์ จากเสม็ดกลับมี ไม่มากนัก เนื่องจากยังไม่มีรายงานวิจั ยใด
เลยที่ศึกษารวบรวมเกี่ยวกับชนิ ด และการกระจายของเสม็ดในบริเวณพื้นที่ดังกล่าว ดังนั้ น ความรู้ที่ คาดว่าจะได้รับจาก
การศึกษาในครั้งนี้สามารถใช้เป็นพื้นฐานในการการศึ กษาเสม็ดด้านอื่นๆ และเป็ นแนวทางการใช้ประโยชน์ จากเสม็ด
ต่อไป
วัตถุประสงค์
1. เพื่อจาแนกชนิดของเสม็ดบริเวณทะเลสาบสงขลาและพื้นที่โดยรอบ
2. เพื่อศึกษาการกระจายของเสม็ดแต่ละชนิดบริเวณทะเลสาบสงขลาและพื้นที่โดยรอบ
วิธีการวิจั ย
- แหล่งข้ อมูลและการเก็บรวบรวมข้ อมูล
1. ข้อมูลปฐมภูมิ
1.1 ข้อมูลชนิด และการกระจายตัวของเสม็ดขาว และเสม็ดแดงได้จากการแปลภาพถ่ายดาวเทียม SPOT
ปี 2550 - 2551