เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 142

ภูมิปัญญาการจับผึ Ê งหลวงของพรานผึÊงชุมชนบ้ านถํ Êาพระพุทธ
ชุมชนรอยต่ อระหว่ างจังหวัดตรั ง และจังหวั ดนครศรีธรรมราช
Local Wisdom of Bees Capture of Bees Hunter at Pra Buddha Cave Community
a Boundary between Trang and Nakhon Si Thammarat Province.
วัฒนณรงค์ มากพันธ์1 ทิพย์ทิวา สัมพันธมิตร 2* วิชุดา เกตุใหม่2 เสาวลักษณ์ รุ่ งตะวันเรืองศรี 3 นันทิ ดา สุธรรมวงศ์2
ปรี ยาลักษณ์ โคหนองบัว2* และวีรวรรณ อมรศักดิÍ 4
Wattananarong Markphan1, Tiptiwa Sampantamit 2*, Wichuda Katemai2, Saowalak Roongtawanreongsr3
Nantida Sutummawong2, Preeyalak Konongbua2* and Weerawan Amorsak4
บทคัดย่อ
ภูมิปัญญาการจับผึÊ งหลวงของชุมชนบ้านถํÊ าพระพุทธเป็ นการประกอบอาชีพเสริ มของกลุ่มคนในชุ มชนทีÉมีการ
ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิÉ นซึÉ งประกอบด้วยบุคคลทีÉมีประสบการณ์และต้องทํางานเป็ นทีม โดยเริÉ ม
ตัÊ งแต่ขัÊนตอนการสังเกตฤดูกาล การติดตามค้นหาผึÊงหลวง การเตรี ยมอุ ปกรณ์ วิธีการขึÊ นจับผึÊ งหลวง การแสดงความ
เป็ นเจ้าของ และความเชืÉ อทีÉเกีÉยวกับการจับผึÊ งหลวง องค์ความรู ้ทีÉชาวบ้านนํามาใช้นัÊ นเป็ นองค์ความรู้ทีÉ บรรพบุรุ ษสร้าง
ไว้ให้โดยสะท้อนออกมาในลักษณะของการสังเกต ทดลอง ประยุกต์ จดจํา และมี การถ่ายทอดมาจากอดีตผ่านรุ่นสู ่รุ่ น
และภายในตัวองค์ความรู ้นัÊนยังมีการสอดแทรกแนวทางในการอนุ รักษ์ ซึÉ งเป็ นการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ อย่างเป็ น
ระบบเพืÉอให้ ทรัพยากรธรรมชาติของชุมชนนัÊ นได้อยู่คู่กับชุมชนบ้านถํÊาพระพุทธตลอดไป
คําสํ าคัญ : ภูมิปั ญญา การจับผึÊ งหลวง ชุมชนถํÊ าพระพุทธ
Abstract
Local wisdom of people in this community is a giant honeybee hunting and taking honey for sale. This
occupation has a long legacy with the establishment Pra-Buddha Cave community. The giant honeybee hunting in
community is still going on but the local people who had knowledge and experience that need to be teamwork for
step of observation of reason, tracking, equipment preparation, method of the giant honeybee hunting, belonging
to the giant honeybee, honeybee hunters team and hunter’s beliefs. The intellectual of the giant honeybee hunting
has been a contemporary historical legacy since the ancient time. It is reflected in the nature of the observation, test,
application, recollection and instruction in the living. In addition, the local knowledge is guideline for conservation
and natural resource management in a systematic way at the community to be with the Pra-Buddha Cave community.
Keywords: Local wisdom, The giant honeybees, Apis dorsata F. (Hymenoptera: Apidae) hunting,
Pra-Buddha Cave Community
1 นิสิตปริ ญญาโท คณะการจัดการสิÉงแวดล้ อม มหาวิทยาลัยสงขลานคริ นทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่
2คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิ ทยาลัยทักษิณ วิทยาเขตพัทลุง
* Corresponding author : โทรศัพท์/โทรสาร 0 7469 3992 ต่อ 2256 E-mail:Tiptiwa@tsu.ac.th
3 คณะการจัดการสิÉงแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิ ทยาเขตหาดใหญ่
4 ภาควิชากีฏวิ ทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์