เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 144

ขอบเขตการวิจัย
การศึกษาครัÊ งนีÊ ผู้ วิจัย ได้กําหนดขอบเขตของการศึ กษาค้นคว้าไว้ดังต่อไปนีÊ
1. ขอบเขตด้านพืÊ นทีÉ การศึกษาครัÊ งนีÊ ผู้ วิจัยจะศึ กษาเฉพาะในเขตพืÊนทีÉชุมชนบ้านถํÊ าพระพุทธ หมู่ทีÉ 6 ตําบล
หนองบัว อําเภอรัษฎา จังหวัดตรัง และหมู่ทีÉ 6 ตําบลนํÊ าตก อําเภอทุ ่งสง จังหวัดนครศรี ธรรมราช มี ขนาดพืÊนทีÉ รวม
ทัÊงหมดประมาณ 14 ตารางกิโลเมตร อยู่ในเขตเทือกเขาบรรทัด
2. ขอบเขตด้านเนืÊ อหา
2.1 ภูมิ ปัญญาชาวบ้ านในการจับผึÊ งหลวงของชุ มชนบ้านถํÊาพระพุ ทธในประเด็นดังต่อไปนีÊ การสั งเกต
ฤดูกาล การติ ดตามค้นหาผึÊงหลวง อุ ปกรณ์ การจับผึÊ งหลวง การขึÊ นจับผึÊ งหลวง การปักกําผึÊ งหลวง วิธีการปี นขึÊ นต้นไม้
และทีมงานของพรานผึÊง
2.2 แนวทางในการอนุ รักษ์ ผึÊ งหลวงของชุมชนบ้านถํÊ าพระพุ ทธแบบยัÉงยืน ตามภูมิปั ญญาชาวบ้าน เป็ น
การศึกษาแนวทางการอนุ รักษ์ ทีÉเชืÉ อมโยงกับวิถี การจับผึÊ งของพรานทีÉส่งผลต่ อการจับผึÊ งหลวงอย่างยัÉงยืนในการดู
ลักษณะผึÊ งหลวง วิธีการจับผึÊ งหลวงของพราน การดูต้นไม้และชนิดไม้ อุปกรณ์ ทีÉใช้ในการจับผึÊง และเชืÉ อมโยงกับความ
เชืÉอเหนื อธรรมชาติของการจับผึÊ งหลวง
3. ขอบเขตด้านเวลา การศึกษาภูมิปั ญญาการจับผึÊงของชุ มชนบ้านถํÊ าพระพุทธ ในครัÊ งนีÊ ได้กําหนดขอบเขตด้าน
เวลาเป็ นระยะเวลาในการศึ กษา 1 ปี (เริÉ มตัÊ งแต่การอนุมัติโครงการตัÊงแต่เดือนตุลาคม 2552 ถึงเดื อนกันยายน 2553)
วิธีการดําเนินการวิจัย
การศึ กษาเรืÉ องภูมิปั ญญาการจับผึÊงหลวงและแนวทางการอนุ รักษ์ของพรานผึÊ งในชุมชนถํÊ าพระพุทธ ชุมชน
รอยต่อระหว่างจังหวัดตรังและจังหวัดนครศรีธรรมราชเป็ นลักษณะงานวิจัยเชิ งสํารวจโดยการมี ส่วนร่ วมจากคนในพืÊ นทีÉ
ศึ กษาการวิจัยเชิ งสํารวจ โดยมีวิธีดําเนิ นการศึกษาวิจัยดังนีÊ
1. การรวบรวมข้อมูลพืÊ นฐานประกอบด้วยข้อมูลทุติยภูมิทีÉ ได้จากการรวบรวมเอกสารทางวิชาการ ตําราเรี ยน
บทความต่ าง ๆ วารสาร เอกสารการประชุม สัมมนาและรายงานการวิจัยทีÉ เกีÉยวข้องทีÉได้จัดทําไว้แล้วซึÉ งข้อมูลดังกล่าวจะ
นํามาเป็ นข้อมูลพืÊนฐานเพืÉอประกอบกับข้อมูลปฐมภูมิทีÉได้จากการสัมภาษณ์อย่างเจาะลึกทัÊ งแบบเป็ นทางการและไม่เป็ น
ทางการ การจัดกลุ่มสนทนา และการสังเกตจากผู้นํากลุ่มพรานผึÊ ง ปราชญ์ชาวบ้านในท้องถิÉน
2. ลงพืÊนทีÉ เพืÉอพูดคุ ยและแลกเปลีÉยนมุ มมองกับกลุ ่มกลุ่มพรานผึÊง ปราชญ์ชาวบ้านในท้องถิÉน เกีÉยวกับเรืÉ องทีÉ
ศึ กษา จัดทีมชาวบ้านเพืÉอให้เข้ามามีส่วนร่วมในการดําเนิ นการวิจัยและทํางานร่ วมกัน เพราะการวิจัยในครัÊ งนีÊ นอกจาก
จะเป็ นใช้แบบสอบถามแบบมี โครงสร้ างประกอบการสัมภาษณ์แล้ว ผู้วิจัยยังต้องเข้าไปสํารวจ สังเกต และติ ดตามถึง
วิธีการจับผึÊงหลวงของชาวบ้านในพืÊนทีÉ ดังนัÊนผู ้ วิจัยจึงต้องทําความเข้าใจกับชาวบ้านในพืÊ นทีÉศึ กษา
3. สํารวจกลุ ่มชาวบ้านทีÉยังคงมี การประกอบอาชี พจับผึÊ งหลวง เพืÉอเป็ นข้อมูลพืÊนฐานในการทีÉ ผู้วิจัยจะลงไป
สัมภาษณ์อย่างเจาะลึก การติดตาม การสํารวจในพืÊนทีÉศึ กษา โดยการศึกษาเรืÉองนีÊ ปัจจั ยทางด้านเวลาจะเป็ นสิÉงสําคัญ
มาก เนืÉองจากฤดู กาลในการจับผึÊ งจะอยู่ในช่ วงเดือนมีนาคม ถึ งเดือนกรกฎาคมของทุ กปี ดังนัÊ นผู้วิจัยจึงได้วางแผนใน
การสั มภาษณ์โดยแบ่งกลุ่มผู้ ให้ข้อมูลออกเป็ นสามกลุ่มดังนีÊ
1) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้กําหนดผู้ให้ข้อมู ลทีÉเป็ นชาวบ้าน ซึÉ งมีความเชีÉ ยวชาญในการติดตามค้นหา
วิธีการขึÊ นจับและยังคงอาศัยการจับผึÊ งหลวงเป็ นส่ วนหนึÉ งของการหาเลีÊยงชีพเป็ นผู ้ ให้ข้อมูลหลัก
2) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลเสริ ม ได้กําหนดผู้ให้ข้อมูลทีÉเป็ นชาวบ้าน และเคยอาศัยการจับผึÊงหลวงเป็ น
ส่วนหนึÉ งของการหาเลีÊ ยงชีพ บุคคลเหล่ านีÊ มีประสบการณ์ทีÉต่อเนืÉองเกีÉยวกับการจับผึÊงเป็ นเวลานาน ซึÉ งแตกต่างจากกลุ ่ม