full2012.pdf - page 36

šœÎµ
จังหวัดตรังเป็ นอี กจังหวัดหนึ่ งที่มีการประกอบอาชี พทําประมงปู ม้าจํานวนมาก ดังนั้ นการทําประมง
ปู ม้าจึงเป็ นอาชีพที่มี ความสําคัญต่ อวิถี การดํารงชี วิตและสภาพทางเศรษฐกิ จของชาวประมงขนาดเล็กในพื้ นที่ชายฝั่ ง
ทะเลตรังเป็ นอย่างมากเช่ นกัน แต่ปัจจุ บันพบว่าสถานภาพของปูม้าในหลายพื้นที่ของทะเลตรั งอยู่ในสภาพเสื่อมโทรม
เนื่ องจากมีการทําประมงมากเกินศักย์การผลิ ตของธรรมชาติ และมีการใช้ประโยชน์ปู ม้าขนาดเล็ก (ยังไม่ถึ งวัยเจริ ญพันธุ์
และไม่ได้ขนาดตลาด) มากเกิ นไป รวมทั้งยังพบว่ ามีการจับปูม้าไข่นอกกระดองมากถึงร้ อยละ 9.0 ของปูม้าเพศเมียที่จับ
ได้ (ธงชัย และคณะ, 2547) สําหรับพื้นที่ แนวเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์นํ้าวัยอ่ อนสี่หมู ่บ้าน จังหวัดตรัง ซึ่ งเป็ นพื้นที่ที่ ชุมชน
ประมงชายฝั่ ง 4 หมู่บ้าน จากตําบลบางสัก ตําบลเกาะลิบง อําเภอกันตัง และ ตําบลไม้ฝาด อําเภอสิ เกา จังหวัดตรั ง
ใช้ประโยชน์โดยการทําประมงร่ วมกันในพื้นที่ กว่า 27,500 ไร่ ครอบคลุมตลอดแนวชายฝั่ งแนวหญ้าทะเลซึ่ งเป็ นแหล่งที่
อยู่อาศัยของปูม้าขนาดเล็ก บริ เวณอ่าวหน้าเกาะมุ กด์ หน้าหาดหยงหลํา และเขาแบ-นะ จนประกาศเป็ นเขตอนุรักษ์พันธุ์
สัตว์นํ้ าวัยอ่อนสี่ หมู่บ้าน(เขตเล-เสบ้ าน) เพื่อให้สมาชิ กในชุ มชนทั้ ง 4 หมู่บ้านและส่ วนราชการที่ เกี่ยวข้องกําหนด
มาตรการบริ หารจัดการประมงชายฝั่ งร่วมกัน เพื่อแก้ปั ญหาการใช้เครื่ องมือประมงที่ไม่เหมาะสม เช่น ลอบปู ม้าที่มี
ขนาดตาอวนตํ่ากว่า 2.0 นิ้ ว ซึ่ งส่ งผลให้ทรัพยากรปูม้าลดจํานวนลง และยังควบคุมเครื่ องมือประมงบางชนิ ดที่ทําลาย
ระบบนิ เวศหญ้าทะเลและเป็ นอันตรายต่อพะยูนได้แก่ อวนชัก อวนทับตลิ่ ง เบ็ดราไว และอวนปลากระเบน โดยได้มีการ
กําหนดกฎ กติกาเพื่อควบคุมการใช้ เครื่ องมือประมงที่ ทําลายพันธุ์สัตว์นํ้ า ในบริ เวณดังกล่าวควบคู่กับการจัดกิ จกรรม
รณรงค์ อนุรักษ์ฟื้ นฟูทรัพยากรประมงมาตั้ งแต่ ปี พ.ศ. 2550
การศึกษาครั้ งนี้ มี วัตถุประสงค์เพื่อศึ กษาความหนาแน่นและการแพร่กระจายของปู ม้า บริ เวณพื้นที่
แนวเขตอนุ รักษ์พันธุ์ สัตว์นํ้าวัยอ่อนสี่ หมู่บ้าน ในแต่ ละฤดูกาล ซึ่ งจะทําให้ ได้ข้อมูลพื้นฐานที่ สามารถนํามาใช้ในการ
บริ หารจัดการทรัพยากรปูม้าบริ เวณพื้นที่แนวเขตอนุรักษ์พันธุ์สั ตว์นํ้ าวัยอ่อนสี่หมู ่บ้าน จังหวัดตรัง ให้เกิดประสิทธิ ภาพ
ยิ่งขึ้ น
ª·›¸ „µ¦ª·‹´¥
ทําการเก็บรวบรวมตัวอย่างปูม้าเดือนละ 1 ครั้ ง ตั้งแต่ เดือน กรกฎาคม พ.ศ.2552 ถึง เดือนมิถุนายน
พ.ศ.2553 รวม 12 ครั้ ง ครอบคลุมระบบนิเวศของพื้นที่ 7 สถานี ได้แก่สถานี MG1, MG2 คือ บริ เวณป่ าชายเลน
สถานี P1, P2 คื อ บริ เวณปากคลอง สถานี A1, A2 คือบริ เวณแนวหญ้าชะเงาใบสั้ นเขตนํ้ าตื้ น สถานี B1. B2 คือ บริ เวณ
หญ้าชะเงาใบยาวเขตนํ้ าตื้น สถานี C1, C2 คือ บริ เวณแนวหญ้าใบมะกรูดเขตนํ้ าตื้น สถานีD1, D2 คื อบริเวณแนวหญ้า
ทะเลใบยาวเขตนํ้ าลึก และสถานี E1, E2 คือบริ เวณแนวหญ้าชะเงาใบยาวเขตนํ้ าลึก วางลอบปูม้าขนาดตาอวน 2 นิ้ว
และ 1.7 นิ้ว อย่างละ 3 ลู ก/สถานี (ภาพที่ 1 )โดยออกวางลอบเวลา 16.00 น. วางทิ้ งไว้ 1 คืน แล้วออกไปเก็บกู้ลอบเวลา
06.00 น. ของวันรุ่ งขึ้ น จากนั้ นนําปูม้าที่ ได้มาทําการวัดความกว้างและความยาวของกระดองทั้ งเพศผู้ และเพศเมีย
ด้วย Vernire Caliper มี หน่วยเป็ นเซนติเมตร และชั่งนํ้ าหนักตัวด้วยเครื่ องชั่งที่มีความละเอี ยด 0.1 กรัม พร้อมทั้ ง
คํานวณค่าเฉลี่ ยของจํานวนปูม้า (จํานวนตัว/ลอบ/เดื อน) รวมทั้ งนับจํานวนปูม้าจําแนกตามขนาดและเพศ รายสถานี
รายเดื อน และจําแนกตามฤดูกาลโดยฤดู ร้ อนหรื อแล้งเริ่ มจากเดือนมกราคมถึ งเดือนเมษายน เป็ นช่ วงมรสุ ม
ตะวันออกเฉี ยงเหนื อ และฤดูฝน เริ่ มตั้ งแต่เดื อนพฤษภาคมถึงเดื อนธันวาคม เป็ นช่วงมรสุ มตะวันตกเฉียงใต้ (สัมพันธ์,
2539)
36
การประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิ ทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ประจำปี 2555