265
3. การเปลี่
ยนคาค้
น (Query Reformulation) เพื่
อให้
ผู้
ใช้
เกิ
ดความพึ
งพอใจกั
บผลการค้
นหรื
อให้
ได้
ผลลั
พธ์
ที่
ตรง
กั
บความต้
องการของผู้
ใช้
มากที่
สุ
ด ดั
งนั้
น หากผู้
ใช้
เห็
นว่
าผลการค้
นคื
นไม่
สอดคล้
องกั
บสิ่
งที่
ผู้
ใช้
ต้
องการค้
นหาก็
สามารถ
ปรั
บเปลี่
ยนคาสอบถามเป็
นคาสอบถามใหม่
และป้
อนเข้
าไปในระบบใหม่
อี
กครั้
งได้
[3] ซึ่
งในงานวิ
จั
ยนี้
ได้
นาทฤษฎี
การ
เปลี่
ยนคาค้
นนี้
มาประยุ
กต์
ใช้
โดยในช่
วงปี
พ.ศ. 2535-2559 ระบบจะค้
นคื
นคาพิ
พากษาศาลฎี
กาที่
ตั
ดสิ
นด้
วยหมายเลข
มาตราที่
ผู้
ใช้
ป้
อนเข้
าสู
่
ระบบ และในช่
วงปี
พ.ศ. 2471-2534 ระบบจะทาการเปรี
ยบเที
ยบหาค่
าความคล้
ายคลึ
งของ
เนื้
อความกฎหมายระหว่
างเนื้
อความกฎหมายของหมายเลขมาตราในช่
วงปี
พ.ศ. 2471-2534 กั
บเนื้
อความกฎหมายของ
หมายเลขมาตราที่
ผู้
ใช้
ป้
อนเข้
าสู่
ระบบ จากนั้
นระบบจะนาหมายเลขมาตราที่
มี
ค่
าความคล้
ายคลึ
งของเนื้
อความกฎหมาย
มากที่
สุ
ดไปเป็
นคาค้
นคาพิ
พากษาศาลฎี
กาต่
อไป (เปลี่
ยนคาค้
นจากมายเลขมาตราที่
ผู้
ใช้
ป้
อนเข้
าสู่
ระบบเป็
นหมายเลข
มาตราที่
มี
ค่
าความคล้
ายคลึ
งของเนื้
อความกฎหมายมากที่
สุ
ด)
วิ
ธี
กำรดำเนิ
นกำรวิ
จั
ย
กำรศึ
กษำและเก็
บรวบรวมข้
อมู
ล
ผู้
วิ
จั
ยได้
ทาการศึ
กษาระบบค้
นคื
นคาพิ
พากษาศาลฎี
กาที่
มี
อยู่
ในปั
จจุ
บั
น พบว่
าระบบสามารถค้
นคื
นคาพิ
พากษา
ศาลฎี
กาได้
โดยใช้
หมายเลขมาตรา (Section) และคาค้
น (Keyword) โดยในส่
วนของการค้
นหาโดยการป้
อนหมายเลข
มาตรา (Section) นั้
น ระบบยั
งไม่
สามารถเปลี่
ยนหมายเลขมาตราไปเป็
นหมายเลขมาตราอื่
นที่
มี
เนื้
อความกฎหมาย
สอดคล้
องกั
น ในกรณี
ที่
มี
การเปลี่
ยนไปใช้
กฎหมายฉบั
บใหม่
ได้
ทาให้
ผลที่
ได้
จากการค้
นคื
นจะประกอบไปด้
วยคาพิ
พากษา
ศาลฎี
กาที่
ถู
กตั
ดสิ
นด้
วยหมายเลขมาตราที่
มี
เนื้
อความกฎหมายตรงกั
บที่
ผู้
ใช้
ต้
องการในปี
ปั
จจุ
บั
นเท่
านั้
น ไม่
สามารถค้
นคื
น
คาพิ
พากษาศาลฎี
กาที่
ถู
กตั
ดสิ
นด้
วยหมายเลขมาตราอื่
นที่
มี
เนื้
อความกฎหมายเหมื
อนกั
นหรื
อสอดคล้
องกั
นในปี
พ.ศ. ที่
แตกต่
างกั
น และนอกจากนี้
ก็
จะประกอบไปด้
วยคาพิ
พากษาศาลฎี
กาที่
ไม่
ใช่
เรื่
องเดี
ยวกั
นอี
กด้
วย เนื่
องจากหมายเลขมาตรา
เดี
ยวกั
น แต่
มี
เนื้
อความกฎหมายไม่
เหมื
อนกั
นเมื่
อมี
การเปลี่
ยนไปใช้
กฎหมายฉบั
บใหม่
นั่
นเอง
ผู้
วิ
จั
ยได้
เก็
บรวบรวมข้
อมู
ลเนื้
อความกฎหมายของประมวลกฎหมายแพ่
งและพาณิ
ชย์
แบ่
งออกเป็
น 2 ช่
วงปี
คื
อ
ปี
พ.ศ. 2541-2534 และ ช่
วงปี
พ.ศ. 2535-2559 โดยข้
อมู
ลดั
งกล่
าวประกอบไปด้
วย รหั
ส (id), ปี
พ.ศ. (year), หมายเลข
มาตรา (section), บรรพ (book) และเนื้
อความกฎหมาย (content) แสดงดั
งตารางที่
2
ตำรำงที่
2
ตั
วอย่
างเนื้
อความกฎหมายที่
จั
ดเก็
บในฐานข้
อมู
ล
id year book section
Content
62 2559
1
65
นิ
ติ
บุ
คคลจะมี
ขึ้
นได้
ก็
แต่
ด้
วยอาศั
ยอานาจแห่
งประมวลกฎหมายนี้
หรื
อกฎหมายอื่
น
กำรวิ
เครำะห์
และออกแบบระบบ
ผู้
วิ
จั
ยได้
ทาการออกแบบระบบเปลี่
ยนคาค้
นจากเนื้
อความกฎหมาย โดยการใช้
แบบจาลองเวกเตอร์
สเปซ :
กรณี
ศึ
กษาประมวลกฎหมายแพ่
งและพาณิ
ชย์
โดยรั
บคาค้
นจากผู้
ใช้
ที่
เป็
นหมายเลขมาตรา ซึ่
งระบบถู
กแบ่
งออกเป็
น 2 ส่
วน
คื
อ ส่
วนของการเตรี
ยมข้
อมู
ล (Pre-Preprocessing) และส่
วนของการทางานหลั
กสาหรั
บการค้
นคื
นคาพิ
พากษาศาลฎี
กา
(Core-Process) โดยมี
สถาปั
ตยกรรมการทางานของระบบ ดั
งภาพที่
1
ส่
วนของกำรเตรี
ยมข้
อมู
ล ประกอบด้
วย
1. ผู้
ดู
แลระบบ (Admin) ทาหน้
าที่
เพิ่
มและแก้
ไขข้
อมู
ลเกี่
ยวกั
บกฎหมาย เช่
น ข้
อกฎหมายในแต่
ละหมายเลข
มาตราและคาพิ
พากษาศาลฎี
กา เป็
นต้
น
2. ฐานข้
อมู
ลกฎหมาย (Legal Database) คื
อ แหล่
งเก็
บข้
อมู
ลเกี่
ยวกั
บเนื้
อความกฎหมายของประมวลกฎหมาย
แพ่
งและพาณิ
ชย์
ซึ่
งในงานวิ
จั
ยนี้
ผู้
วิ
จั
ยได้
รวบรวมข้
อมู
ลเนื้
อความกฎหมายและคาพิ
พากษาศาลฎี
กา ดั
งนี้
(1) เนื้
อความ
กฎหมายแบ่
งออกเป็
น 2 ช่
วงปี
คื
อ ช่
วงปี
พ.ศ. 2471-2534 ตั้
งแต่
หมายเลขมาตราที่
4-1,755 จานวน 1,755 มาตราและ
ช่
วงปี
พ.ศ. 2535-2559 ตั้
งแต่
หมายเลขมาตราที่
4-1,755 จานวน 1,864 มาตรา และ (2) คาพิ
พากษาศาลฎี
กาประมวล
กฎหมายแพ่
งและพาณิ
ชย์
ตั้
งแต่
ปี
พ.ศ. 2529-2557 จานวนทั้
งหมด 36,677 คดี
3. พจนานุ
กรมกฎหมาย (Legal Terms) คื
อ พจนานุ
กรมคาศั
พท์
ประมวลกฎหมายแพ่
งและพาณิ
ชย์
ซึ่
งผู้
วิ
จั
ยได้
รวบรวมคาศั
พท์
ทั้
งหมดมาจากศู
นย์
วิ
ชาการงานคดี
[8] สาหรั
บนามาใช้
อ้
างอิ
งในการตั
ดคา ประกอบด้
วยคาศั
พท์
จากเล็
กซิ
ต
รอน (Lexitrons) ซึ่
งเป็
นคาศั
พท์
ทั่
วไปประมาณ 40,000 คา และพจนานุ
กรมคาศั
พท์
ทางด้
านกฎหมายแพ่
งและพาณิ
ชย์
ประมาณ 3,276 คา รวมทั้
งหมด 43,276 คา
