การประชุมวิชาการและผลงานวิจัย มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 17 2550 - page 140

บทนํา
กวาวเครือขาวมีชื่อวิ ทยาศาสตรวา Pueraria candollei Grah.ex. Benth. var. mirifica (Airy Shaw et.
Suvat) Niyomdham. ซึ่งเปนพืชตระกูลถั่ววงศ Leguminosae อนุ วงศ Papilionoideae (Niyomdham, 1992) จัดเป นพืช
สมุนไพรพื้ นบานของไทยที่รูจักกันมานาน สวนหัวซึ่งเป นรากสะสมอาหารใตดินของกวาวเครือขาวมี สรรพคุณเปน
ยาอายุวัฒนะชวยบํ ารุงรางกาย และชวยเสริมความงามทําให ผิวพรรณเต งตึง มีน้ํ ามีนวล ทั้งนี้เนื่ องจากสวนหัวของ
กวาวเครือขาวมีสารไมโรเอสตรอลซึ่งมี คุณสมบัติคลายกั บฮอรโมนเอสโตรเจนหรือฮอรโมนเพศหญิง (ยุทธนา และ
คณะ, 2535 ; Ingham et al., 1989) นอกจากนี้ยังไดมีการนําเอากวาวเครือขาวมาพัฒนาเป นผลิตภั ณฑอาหารสุกรขุน
และไก เนื้อทําใหโตเร็วมีน้ําหนักมากขึ้นชวยยนระยะเวลาในการเลี้ยง สวนไกไขเมื่ อทดลองเลี้ยงดวยสูตรอาหารที่ มี
กวาวเครื อขาวเป นส วนผสมจะไขดกขึ้นและไข มีน้ํ าหนั กมากขึ้น (ยุทธนา, 2546 และ ไชยรั ตน , 2550) จาก
ความสํ าคัญดั งกลาวทําใหกวาวเครื อขาวกลายเปนพืชสมุนไพรเศรษฐกิจที่กําลังเปนที่ตองการของตลาดทั้ งในและ
ตางประเทศ ในสภาพธรรมชาติกวาวเครื อขาวจะขยายพันธุดวยวิธี การใชเมล็ด ซึ่ งโดยปกติตนกวาวเครือขาวจะเริ่ม
ให ดอกและติดฝ กเมื่ อมีอายุตั้งแต 3 ปขึ้นไปและติ ดฝกป ละ 1 ครั้งเทานั้น (ยุ ทธนา, 2541) แตมักจะพบปญหาคื อ
เมล็ ดกวาวเครือขาวถู กหนอนเจาะทําลายในระยะฝ กเริ่ มแกทํ าให ฝกและเมล็ดไดรับความเสี ยหาย จึงทํ าใหการ
ขยายพั นธุของกวาวเครือขาวมี ปริมาณจํากัด ประกอบกับการขุดนําเอาสวนหัวกวาวเครื อขาวมาใชเปนจํานวนมาก
ทํ าใหตนกวาวเครือขาวในธรรมชาติมีปริ มาณลดลงอยางรวดเร็ว และอาจสงผลทําใหตนกวาวเครื อขาวสูญพันธุใน
เวลาอั นใกล
ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค เพื่อตองการทราบถึงชนิดและระดับความเขมขนของไซโตไคนิน
ที่ เหมาะสมสําหรับการชักนําให เกิดการพัฒนาตาขางของต นกลากวาวเครือขาวที่ไดจากการเพาะเมล็ ดดวยเทคนิ ค
การเพาะเลี้ยงเนื้ อเยื่อเพื่อเพิ่มปริมาณต นกวาวเครือขาวใหมากขึ้ น อันจะนํ าไปสูการพั ฒนาเทคนิคการขยายพันธุตน
กวาวเครือขาวในเชิงธุรกิจตอไป
อุปกรณและวิธีการ
นํ าเมล็ดกวาวเครือขาวที่สมบูรณ และอยูในระยะแก จัดมาลางผ านน้ํ าไหลนาน 1 ชั่วโมง แลวแชดวย
แอลกอฮอล 70 เปอร เซ็นต เปนเวลา 1 นาที นํ าไปฟอกดวยสารละลายคลอรอกซเขมขน 20 เปอร เซ็นต ที่ เติม
tween-20 ประมาณ 1 หยด แลวเขยาเปนเวลา 20 นาที หลังจากนั้นลางดวยน้ํากลั่น 3 ครั้ ง ครั้งละ 5 นาที (ทําในสภาพ
ปลอดเชื้ อ) (ชุติมา, 2546) นําเมล็ดที่ ผานการฟอกฆาเชื้อแลวมาเลี้ยงบนอาหารสูตร MS เปนเวลา 1 เดือน หลังจาก
นั้ นตัดชิ้นสวนตาขางของตนกลากวาวเครื อขาวขนาด 0.5 เซนติเมตร มาเลี้ยงบนอาหารสูตร MS รวมกับสารควบคุ ม
การเจริญเติบโตของพืชกลุมไซโตไคนิ น 2 ชนิด คือ 6-furfurylaminopurine (kinetin) และ benzyl adenine (BA) แบง
งานทดลองออกเปน 2 การทดลอง ไดแก 1.) อาหารสูตร MS ที่เติม kinetin ที่ระดับความเขมขน 0, 0.1, 0.2, 0.3 และ
0.4 มิลลิกรัมตอลิตร 2.) อาหารสูตร MS ที่เติม BA ที่ระดับความเขมขน 0, 0.1, 0.2, 0.3 และ 0.4 มิลลิ กรัมตอลิตร ทั้ง
สองการทดลองใช แผนการทดลองแบบ Completely Randomized Design (CRD) แตละการทดลองมี 5 สิ่งทดลอง
จํานวน 10 ซ้ํ า ซ้ําละ 1 ชิ้นสวนตาขาง นําไปเลี้ยงไว ในหองเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซี ยสโดยกําหนด
ชวงแสง 16 ชั่วโมงตอวัน เป นระยะเวลานาน 1 เดือน บั นทึกผลการทดลองดังนี้ คือ
1. จํานวนยอด โดยนับจํานวนยอดที่เกิดใหม (ยอด)
2. ความยาวยอด โดยวัดคาความยาวเฉลี่ยของยอดที่เกิดใหม (เซนติเมตร)
3. เปอรเซ็ นตการเกิดยอดใหม คํานวณโดยใชสูตร