สรุ
ปผลการวิ
จั
ย
จากการศึ
กษาการพั
ฒนาตั
วชี้
วั
ดในการติ
ดตามป
าชายเลนอย
างมี
ส
วนร
วม หลั
งธรณี
พิ
บั
ติ
ภั
ยสึ
นามิ
ของชุ
มชนเกาะคอเขา จั
งหวั
ดพั
งงา โดยใช
การจั
ดเวที
เสนอความคิ
ดเห็
น และแบบสอบถามกลุ
มตั
วอย
างที่
ใช
ประโยชน
จากป
าชายเลน เพื่
อศึ
กษาเปรี
ยบเที
ยบสภาพความสมบู
รณ
และป
ญหาจากการใช
ประโยชน
จากป
า
ชายเลนก
อนและหลั
งเกิ
ดเหตุ
การณ
ธรณี
พิ
บั
ติ
ภั
ย พบว
าหลั
งจากเกิ
ดเหตุ
การณ
ธรณี
พิ
บั
ติ
ภั
ย ความสมบู
รณ
ของ
ป
าชายเลนลดลง โดยเฉพาะพื้
นที่
และชนิ
ดพั
นธุ
ป
าชายเลนที่
เสี
ยหาย ซึ่
งส
งผลกระทบโดยตรงต
อทรั
พยากร
สั
ตว
น้ํ
า แต
ชุ
มชนและหน
วยงานที่
เกี่
ยวข
องก็
ได
เร
งฟ
นฟู
พื้
นที่
ป
าชายเลน โดยการปลู
กเพิ่
มอย
างต
อเนื่
อง แต
ชุ
มชนก็
ยั
งประสบป
ญหาการใช
ประโยชน
เนื่
องจาการการลดลงของทรั
พยากร ดั
งนั้
นชุ
มชนจึ
งต
องเร
งฟ
นฟู
และรั
กษาสภาพความอุ
ดมสมบู
รณ
ของป
าชายเลนโดยใช
การติ
ดตามอย
างมี
ส
วนร
วมที่
จะทํ
าให
ชุ
มชนสามารถ
ทราบถึ
งสภาพและการเปลี
่
ยนแปลงของความอุ
ดมสมบู
รณ
ของป
าชายเลนอย
างต
อเนื่
อง จากการสํ
ารวจการมี
ส
วนร
วมในการจั
ดการป
าชายเลนพบว
า ชุ
มชนมี
ส
วนร
วมในการจั
ดการป
าชายเลนที่
ผ
านมาอยู
ในเกณฑ
ดี
ถึ
งดี
มาก โดยชุ
มชนจะเน
นให
มี
การเข
าร
วมประชุ
มอย
างสม่ํ
าเสมอเพื่
อรั
บฟ
งป
ญหาเสนอความคิ
ดเห็
นในการจั
ดการ
ป
าชายเลน และชุ
มชนจะให
ความสํ
าคั
ญเข
าร
วมปลู
กป
าชายเลนด
วยแทบทุ
กครั้
ง เนื่
องจากมี
ความเห็
นว
าป
าชาย
เลนเป
นสิ่
งสํ
าคั
ญ มี
ผลต
อป
จจั
ยการดํ
ารงชี
วิ
ตของคนในชุ
มชน และเป
นหน
าที่
ที่
ต
องกระทํ
าของคนในชุ
มชน
ทุ
กคน การนํ
าเสนอตั
วชี้
วั
ดที่
เหมาะสมในชุ
มชนจากแบบสอบถาม หมู
ที่
1 พบว
าชุ
มชนได
นํ
าเสนอและให
ความสํ
าคั
ญกั
บการใช
ตั
วชี้
วั
ดด
านชี
วภาพเป
นอั
นดั
บแรก คื
อการศึ
กษาสภาพความสมบู
รณ
ของทั้
งทรั
พยากร
พื
ช และสั
ตว
ที่
อาศั
ยอยู
ในป
าชายเลน ร
อยละ 100 ตั
วชี้
วั
ดด
านพื้
นที่
ร
อยละ 84 และตั
วชี้
วั
ดด
านกิ
จกรรมที่
เกี่
ยวข
องกั
บการอนุ
รั
กษ
ป
าชายเลนร
อยละ 74 หมู
ที่
2 ให
ความสํ
าคั
ญกั
บตั
วชี้
วั
ดที่
มี
ความเหมาะสมมากที่
สุ
ดคื
อ
การใช
ตั
วชี้
วั
ดด
านชี
วภาพเช
นเดี
ยวกั
น ร
อยละ 92 ตั
วชี้
วั
ดด
านกิ
จกรรมที่
เกี่
ยวข
องกั
บการอนุ
รั
กษ
ป
าชายเลน
ร
อยละ 87 และตั
วชี้
วั
ดด
านพื้
นที่
ร
อยละ 80
เอกสารอ
างอิ
ง
คณะกรรมการทรั
พยากรธรรมชาติ
ชายเลนแห
งชาติ
และสํ
านั
กงานคณะกรรมการวิ
จั
ยแห
งชาติ
. การสั
มมนา
ระบบนิ
เวศป
าชายเลนแห
งชาติ
ครั้
งที่
10. การจั
ดการและการอนุ
รั
กษ
ป
าชายเลน: บทเรี
ยนในรอบ 20
ป
. 24-28 สิ
งหาคม 2540 ณ โรงแรม เจ.บี
. หาดใหญ
จั
งหวั
ดสงขลา
เจิ
ดจิ
นดา โชติ
ปุ
ตตะ. 2548. จากวิ
กฤติ
(ธรณี
พิ
บั
ติ
ภั
ยสึ
นามิ
) สู
โอกาสในการฟ
นฟู
และบริ
หารจั
ดการทรั
พยากร
ชายฝ
ง. กรมทรั
พยากรทางทะเลและชายฝ
งกระทรวงทรั
พยากรธรรมชาติ
และสิ่
งแวดล
อม.
ด
าด ชาลุ
เด็
น และคณะ. 2548 รายงานฉบั
บสมบู
รณ
โครงการศึ
กษาการมี
ส
วนร
วมในการจั
ดการป
าชายเลน
บ
านคลองลิ
ดี
อํ
าเภอท
าแพ จั
งหวั
ดสตู
ล
ระวี
ถาวร. ภั
ชราภรณ
สาคํ
า. 2548. “การติ
ดตามระบบนิ
เวศอย
างมี
ส
วนร
วม (Collaborative Ecosystem
Monitoring)”, จดหมายข
าวป
ากั
บชุ
มชน. 21(มิ
.ย-ก.ย), 4-5 (สํ
าเนา)
