เอกสารการประชุมวิชาการและเสนอผลงานวิจัย มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 18 2551 - page 91

-97-
ฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียกอโรคของสารสกัดจากสวนใบ ผล ลำตน และรากของโทะ
Pathogenic Bacterial Inhibition Activity of Downy Rose Myrtle Leaf, Fruit,
Stem and Root Extracts
บุ ษกร อุตรภิชาติ1* และ วิภา พลันสังเกตุ2*
Bussakorn Utarapichat1* and Wipa Plansangkate2*
บทคัดยอ
โทะเปนวัชพืชที่บางพื้นที่ ในภาคใตมีการนำใบมาใชรักษาโรคทองร วง งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค
เพื่ อศึกษาฤทธิ์ยับยั้ งแบคทีเรียกอโรคทางเดินอาหารของสารสกัดจากส วนใบ ผล ลำตน และรากโทะ
โดยศึ กษาฤทธิ์ยั บยั้งแบคที เรี ย 5 ชนิด ไดแก Bacillus cereus, Escherichia coli, Salmonella
sp., Staphylococcus aureus และ Vibrio cholerae โดยวิธี Agar dilution และ Disc diffusion
ผลการศึกษาพบว า สารสกัดหยาบเมทานอล และเอทานอล 50% จากใบให ผลการยับยั้งเชื้อใกลเคี ยงกัน
โดยยั บยั้งเชื้อแบคทีเรียแกรมบวก คือ B. cereus และ S. aureus ไดดีกวาแบคทีเรีย แกรมลบ คือ V. cholerae
, Salmonella sp. และ E.coli ตามลำดับ โดยมีคา MIC ของการยับยั้งเชื้อ B. cereus และ S. aureus เทากันคือ
0.256 mg/ml ในขณะที่เชื้อ V. cholerae , Salmonella sp. และ E.coli ถูกยับยั้งด วยสารสกัดเมทานอล มีคา
MIC เทากับ 2.048 , 4.096 และ 16.384 mg / ml ตามลำดั บ แตสารสกัดเอทานอล 50% มีคา MIC ต่ำกวา
โดยมีคาเท ากับ 1.024 , 1.024 และ 2.048 mg / ml ตามลำดั บ สวนสารสกัดหยาบเมทานอลและเอทานอล
50 % จากผลโทะให ผลการยั บยั้งเชื้อทุกชนิดได ใกลเคียงกั น โดยยับยั้งแบคที เรียแกรมบวกไดดีกว า
แบคทีเรี ยแกรมลบ โดยมีคา MIC ในการยับยั้ง S. aureus , B. cereus ,V. cholerae , Salmonella sp. และ
E.coli เทากับ 0.256, 0.512, 2.048, 2.048 และ0.4096 mg / ml ตามลำดั บ แตสารสกัดหยาบเมทานอลและ
เอทานอล 50 % จากลำตนและราก ให ผลการยับยั้งต่ำกวาสารสกัดจากใบและผลมาก โดยมีคา MIC
อยูระหวาง 8.192 – 16.384 mg / ml ผลการทดสอบสารองคประกอบหลั กพบวา สารสกัดหยาบทุกตัวอยาง
มีแทนนิ น สารกลุมฟนอลลิก และกลุมฟลาโวนอยด แตไมพบอัลคาลอยด สวนสารสกั ดแยกสวนเฮกเซน
จากใบและผล มีสารสเตียรอยดและ เทอร พินอยดหลายชนิด ดังนั้ นการออกฤทธิ์จึงน าจะเกิดจากแทนนิน
สารกลุ มฟนอลลิกเป นหลัก โดยพบวาสารสกัดแยกสวนชั้ นน้ำจากใบและผลยับยั้ง B. cereus และ
S..aureus ไดดีเหมือนสารสกัดหยาบ อยางไรก็ตามพบวา สารสกัดแยกสวนเฮกเซน และเอทิลแอซีเตต
1ผูชวยศาสตราจารย ภาควิชาชีววิ ทยา คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยทักษิณ พัทลุง 93110
2ผูชวยศาสตราจารย ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร มหาวิ ทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000
*โทรศั พท/โทรสาร: 074 – 693992 E –mail :bussakorn99@hotmail.com
P20