เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 523

2
คํ านํา
ดินขาว (Kaolin) คือ ดิ นทีÉมีสีขาวมี ส่วนประกอบส่ วนใหญ่เป็ นแร่ ดิ นชนิดเคโอลิไนต์ (Kaolinite) เป็ นแร่
ไฮดรัสอะลูมินาซิ ลิ เกต (Hydrous alumina silicates) มีสูตรทางเคมีเป็ น Al 2O3 ⋅ 2SiO2 ⋅ 2H2O (Chandrasekhar and
Ramaswamy. 2002 : 133 - 142) ส่วนดินดํา (Ball clay) คือ ดินทีÉมีเนืÊ อละเอียดมาก ประกอบด้วยแร่ เคโอลิไนต์ทีÉ มี
โครงสร้างจัดอยู่อย่างไม่ เป็ นระเบียบ จะมีแร่อิ ลไลต์ (Illite) มอลต์โมริ ลโลไนต์ (Montmorillonite) และสารอินทรี ย์
ปะปนอยู่ ด้วย ถ้ามีปริ มาณมากก็ จะทําให้มีสีคลํÊ าดํา (วิ วัฒน์ โตธิ รกุลและคณะ. 2552 : 1)
ดินขาวและดิ นดําเป็ นวัตถุ ดิ บทีÉสํ าคัญในกระบวนการผลิตเซรามิก และเครืÉ องปัÊ นดินเผาทุกชนิด โดยเฉพาะ
ดิ นขาวเป็ นวัตถุดิ บทีÉ ถูกนํ ามาประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมทีÉ หลากหลาย ได้แก่ เป็ นส่วนผสมในงานเซรามิ ก เป็ นสารเติม
ลงในอุ ตสาหกรรมการผลิตกระดาษ ยาง ผสมในสี นํÊ าหมึ ก พลาสติก ซีเมนต์ กาว ชอล์ ค ใยแก้ว ยาฆ่าแมลง เป็ นตัวเร่ง
ปฏิกิ ริ ยาเคมี เป็ นส่ วนผสมในเครืÉองสํ าอางและอาหารสัตว์ เป็ นต้น (Kahraman, et al. 2005 : 201 - 206) ส่วนดินดําถูก
นํามาใช้ในเซรามิกไวต์แวร์ (White ware) เนืÉ องจากเป็ นดินทีÉให้ความเหนียวและมีความขาวหลังเผา (Highley D . et al.,
2006 : 1)
เทคนิ คการเลีÊ ยวเบนรังสีเอกซ์ (X-ray diffraction; XRD) เป็ นเทคนิคหนึÉ งทีÉใช้ ในการศึกษาโครงสร้ างผลึ กทีÉ
ไม่ทําลายชิÊนงานตัวอย่าง โดยใช้หลักการเลีÊ ยวเบนรังสี เอกซ์ทีÉตกกระทบหน้าผลึกของสารตัวอย่างทีÉมุมต่างๆ กัน ผลการ
วิเคราะห์ทีÉ ได้จะถูกนําไปเปรี ยบเทียบกับฐานข้อมูลมาตรฐาน เพืÉอระบุองค์ประกอบของสารตัวอย่าง (ธงชัย พึÉงรั ศมี และ
คณะ, 2553 : 2)
ทางคณะผู้ วิจั ยจึงได้มีความประสงค์ทีÉ จะทําการศึกษาชนิ ดของแร่ ต่างๆในตัวอย่างดินขาวทีÉมีอยู่ในภาคใต้
ของประเทศไทย ได้แก่ ดินขาวจากจังหวัดระนอง ดินขาวจากจังหวัดนราธิ วาส และดิ นดําจากจังหวัดนครศรี ธรรมราช
โดยใช้เทคนิคการเลีÊ ยวเบนรั งสีเอกซ์ โดยมีจุดประสงค์หลัก คือ เพืÉอศึกษาชนิ ดของแร่ ในดินขาวและดินดําทัÊ งก่อนและ
หลังเผาแคลไซน์ทีÉอุณหภูมิต่างๆกัน
วิธีการวิจัย
1. การเตรี ยมตัวอย่าง
นําดินขาวและดินดําทีÉ ผ่านกระบวนการล้างดิ นแล้ว (กําจัดสารอินทรี ย์ออก) เป็ นตัวอย่างดิ นขาวจากตําบล
หาดส้ มแป้ น อําเภอเมือง จังหวัดระนอง ดินขาวจากตําบลจวบ อําเภอเจาะไอร้อง จังหวัดนราธิวาส และดิ นดําจากตําบล
ทุ่ งใหญ่ อําเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรี ธรรมราช ตัวอย่างละ 1,000 กรั ม มาตากให้แห้ง บดให้ละเอียดด้วยครกบดสาร
แล้วนํามาคัดขนาดด้วยตะแกรงขนาด 325 เมช (Mesh)
2. วิธีการทดลอง
เตรี ยมตัวอย่างดินตาม USGS : U.S. Geological Survey (Poppe et al., 2001 : 2 - 3) เพืÉอทําการทดสอบด้วย
เทคนิ ค XRD ด้วยเครืÉ องวิเคราะห์การเลีÊยวเบนรังสี เอกซ์ รุ่น X’ Pert MPD ยีÉห้อ Phillips โดยอาศัยหลักการ X-ray
diffraction ใช้ความต่างศักย์ 40 kV กระแส 30 mA แหล่งรังสี เอกซ์จาก Cu K α ทีÉมีความยาวคลืÉน1.5406 o
A และมี Ni
เป็ นตัวกรองสัญญาณ ให้มีค่าความยาวคลืÉนเป็ นแหล่งกําเนิ ดรั งสีเอกซ์ ทําการศึกษาดินขาวทีÉ ยังไม่เผาและเผาแคลไซน์ทีÉ
อุณหภูมิ 400, 450, 500, 550, 600 และ 650 ๐C เป็ นเวลานาน 1 ชัÉวโมง ด้วยอัตราการขึÊ นลงของอุณหภูมิ 4 ๐ C/นาที