เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 519

6
ห้ องทดสอบขนาด(กว้างxยาวxสูง) 1.2x1.2x2.4 เมตร ติดพัดลมดู ดอากาศขนาดเส้นผ่าศุนย์กลาง 8 นิÊว ตําแหน่ง
ด้านบนของห้องทดสอบ ระหว่างการการทดสอบกําหนดให้มีการตัÊ งห้องทดสอบในบริ เวณทีÉมีลมสงบนิÉง เพืÉอหลีกเลีÉ ยง
ผลกระทบจากกระแสลม ทดสอบทีÉอุ ณหภูมิห้ อง ปริ มาณไม้ฟื นทีÉใช้คื อ 0.5 kg ภาชนะทีÉใช้ทีÉทดสอบไดแก่ หม้ออลูมิเนีÉ ยม
เบอร์34 ปริ มาณนํÊา 3 กิ โลกรัมโดยมีขัÊนตอนในการทดสอบดังนีÊ 1) วางเชื ÊอเพลิงทัÊ งหมดลงในห้องเผาไหม้ของเตาและบันทึ ก
นํÊ าหนักหม้อกับฝาเริÉ มต้นแล้วนํานํÊ าใส่ ในหม้อพร้ อมปิ ดฝาบันทึกนํÊาหนั ก 2)ใส่เทอร์ โมมิ เตอร์โดยระยะห่างของปลาย
เทอร์โมมิ เตอร์กับก้นหม้อ 1 cm 3) บันทึกอุณหภูมินํÊ าเริÉมต้น 4) เริÉมจุ ดไฟบันทึกเวลา 5) บันทึกเวลาและอุณหภู มินํÊ าเมืÉอถึง
จุดเดือด 6) นําฝาหม้อออกจากหม้อและปล่อยให้นํÊาเดือดต่ อไปอีก 5 นาทีหลังจากนัÊ นบันทึ กเวลาและนํÊ าหนักหม้อทีÉ มีนํÊ า
เดือดกับฝา 7) บันทึ กนํÊาหนักถ่านไม้ทีÉเหลือ
ผลการศึ กษา
ผลการศึกษาด้านกระบวนการยอบรับนวตกรรม ผู้ทีÉทําหน้าทีÉหลักในเก็บรวมรวมไม้ฟืÊ น คือ แม่บ้าน การขนจาก
แหล่งเก็บมายังบ้านทีÉ พัก เป็ นหน้าทีÉร่ วมกันระหว่างพ่ อบ้านและแม่ บ้าน และพ่อบ้านมีหน้าทีÉตัดทอนท่อนฟื นขนาดใหญ่ ใหมี
ขนาดเล็กลง ในช่ วงชีÊ แจงโครงการของเจ้าหน้าทีÉ พบว่า มี ชาวบ้านเข้าร่ วมจํานวนมาก แต่ เมืÉอขึÊ นขัÊ นตอนลงมือจัดทําเตา
พบว่า มีชาวบ้านมาร่ วมน้อยกว่ าครัÊ งชีÊแจงโครงการ โดยชาวบ้านให้เหตุผลว่าติดภารกิ จด้านการเกษตร แต่คณะทํางานกลับมี
ความเห็นว่า อาจมี สาเหตุเนืÉ องมาจาก การทีÉชาวบ้านผู้ เข้าร่ วมโครงการต้องเป็ นผู้ รั บผิดชอบค่าใช้จ่ายสําหรับวัสดุ ในการทํา
เตา และจากการสอบถามแม่บ้าน พบว่า ส่วนใหญ่มีความสนใจหรื ออยากใช้เตา แต่ มีความเชืÉอว่าตนเองไม่ มีความสามารถใน
การทําเตา การทําเตาเป็ นควรเป็ นหน้าทีÉของพ่อบ้าน และเหตุผลทีÉเป็ นประเด็นสํ าคัญคื อความเชืÉอเรืÉองการใช้เตาของชุมชน
ชาวปกาเกอะญอ ซึÉ งบ้านทีÉนั บถือผี มีความเชืÉ อว่าไม่ ควรมีการเคลืÉอนย้ายเตาเพราะการเคลืÉ อนย้ายเตาเป็ นการผิดผี หาก
ต้องการเคลืÉอนย้ายเตาหรื อเปลีÉยนเตาต้องทําพิธีเสียผีก่ อน อย่างไรก็ตามมีผู้ทีÉยอมรับนวตกรรมเตาจรวดจํานวน 3 ราย โดยให้
เหตุผลในการยอมรับ คื อ การใช้ไม้ฟื น เวลาทีÉใช้ ในการหุงต้ มและการมีควันรบกวนน้อยกว่ าเตาสามขา ข้อสังเกตจาก
คณะทํางานคือ ผู้ทีÉยอมรั บนวตกรรมเตาจรวด 2 ใน 3 ราย นับถือศาสนาคริ สต์ ไม่ นับถือผี ส่วนอี ก 1 ราย นับถือผี แต่การใช้
เตาจรวด เป็ นการใช้เตาใบทีÉ 2 ใช้สําหรับการหุ งต้มอาหารและยังคงใช้เตาเดิมควบคู่กับการใช้เตาจรวด ดังนัÊ นจึงกล่าวได้ว่า
ความเชืÉอและการนับถือผีเตาเป็ นข้อจํากัดของการส่ งเสริม คณะทํางานยังสังเกต พบว่า ชาวปกาเกอะญอ มีการถนอมอาหาร
สด เช่น เนืÊ อสัตว์หรื ออาหารทีÉมีความชืÊน และต้องการทําให้แห้ง การทําให้แห้งสามารถทําได้ โดยการตากหรื อผึÉ งบนระแนง
ไม้ไผ่ เหนือพืÊนทีÉ ใช้เตาสามขา ซึÉ งเป็ นพฤติกรรมปฏิ บัติ กันมานาน เมืÉ อพิจารณาผู้ทีÉมีบทบาทในการตัดสิ นใจในครอบครัว
พบว่า พ่อบ้านเป็ นผู ้ทีÉมีอิ ทธิพลต่อการตั ดสินใจการยอมรั บหรื อไม่ยอมรั บการใช้เตา ในขณะทีÉ ผู้ใช้เตา คื อ แม่บ้ าน หาก
แม่บ้านมีความสนใจแต่พ่อบ้านไม่เห็นด้วยการส่งเสริ มก็จะไม่ ประสบความสําเร็จ รวมถึ งปัญหาจากการใช้เตา ทีÉผ่านมาจึง
ทําให้ในระยะเริÉ มต้นของกระบวนการส่งเสริ ม ชาวบ้านยังไม่มีความมัÉนใจในการใช้เตาจรวด
ผลการติ ดตามการยอมรับการใช้เตาจรวดของชาวบ้านชุมชนยองแหละ พบว่าในช่วงแรกชาวบ้านทีÉให้ความสนใจ
และใช้เตามีข้อเสนอแนะเกีÉยวกับรู ปแบบเตาจรวด ดังนีÊ 1) ควรปรับช่องใส่ ฟื นให้มีขนาดทีÉใหญ่ขึÊ นเนืÉองจากลักษณะไม้ฟื นทีÉ
ชาวบ้านมีขนาดใหญ่ การผ่าฟื นเป็ นชิÊ นเล็กๆ ไม่ใช่พฤติ กรรมทีÉคุ ้ นเคย 2) ควรปรั บปรุ งความแข็งแรงของเตา โดยเฉพาะใน
จุดรองรับนํÊาหนักหม้อ และจากภาพทีÉ 2 แสดงถึงผลการทดสอบเปรี ยบเทียบระหว่างปริ มาณการใช้ฟื น และ เวลาทีÉ ใช้ในการ
ต้มนํÊาปริ มาณ 3 ลิตรให้เดือด และเมืÉอนําค่ าปริ มาณการใช้ฟื นดังกล่าวมาคํานวณหาประสิ ทธิภาพเชิงความร้อนของเตาจรวด
เตาอัÊ งโล่ และ เตาสามขา พบว่าเตาจรวดมีค่า 21.78 % เตาอัÊงโล่ 15.22 % และเตาสามขา 7.67 %