การประชุมวิชาการและผลงานวิจัย มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 17 2550 - page 336

คํ านํา
ตามแผนพัฒนาเศรษฐกิ จและสังคมแหงชาติฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540 - 2544) ได กําหนดแนวทางในการพั ฒนา
ทางด านสาธารณสุขโดยมีเปาหมายที่ "คน" โดยใหคนเปนผูรับประโยชน และเปนผูพั ฒนาสุขภาพของตนเอง
ครอบครัวและชุมชน เน นความสําคัญของการพัฒนาองครวมใน 2 ลักษณะ คือการพัฒนาที่มีความสัมพั นธและ
เชื่อมโยงเศรษฐกิจ สั งคม วัฒนธรรม คานิ ยม พฤติกรรม และสิ่ งแวดลอมตาง ๆ ซึ่งมีผลกระทบตอการเปลี่ยนแปลง
และอี กลักษณะคือการพั ฒนาศักยภาพของคนดานสุขภาพอนามัยโดยการสงเสริมใหความรูดานการสงเสริมสุขภาพ
ป องกันโรคและการดูแลตนเองและครอบครัว ปจจัยตาง ๆ ที่มีผลตอสุขภาพ เช น ปจจัยดานบุคคล ซึ่งไดแก การขาด
ความรูความเข าใจที่ถูกตอง คานิ ยมทางดานสังคมและสิ่งแวดลอม เปนสวนสําคัญตอการเกิดปญหาและการ
แกปญหา โดยใช กระบวนการมีสวนรวมซึ่งเปนการรวบรวมกลุมของผูมีสวนไดเสียในเรื่องนั้น ๆ โดยการรวมกลุ ม
กันจะกอใหเกิดการระดมความคิด ประสบการณ เพื่อการวางแผนและแกไขปญหาสุขภาพ ที่สําคัญกอให เกิดการ
เรียนรู ความตระหนักเห็ นความสําคัญนําสูการพัฒนาอยางยั่งยืน ซึ่งสอดคลองกับรัฐบาลมีนโยบายสรางหลั กประกัน
สุขภาพเพื่อใหคนไทยทุ กคนมีสุขภาพที่ดีโดยเนนใหเกิดการ "สราง" สุขภาพมากกวาการ "ซ อม" เด็กในวั ยเรียนจัดวา
เปนกลุมเป าหมายกลุมหนึ่ง การศึกษาวิจัยพบวาอัตราชุกของการมี ภาวะโภชนาการและโรคอวนเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ
ในปจจุบัน พบวา เด็กไทยเปนโรคอวนจํานวนมาก จากการสุมสํารวจภาวะโภชนาการในเด็กนักเรียนระดับ
ประถมศึกษา ปพ.ศ. 2543 ในทุกภาคของประเทศไทย พบวา มี ภาวะโภชนาการเกิน รอยละ 13.6 จากจํานวน
นั กเรียนทั้งสิ้น 9,252 คน นอกจากนี้ยังพบอีกวาเด็กที่อวนตั้งแตเล็กจะมีโอกาสเปนผูใหญที่อวนถึง รอยละ 25 หรื อ 1
ใน 4 แตถาอวนตั้งแต วัยรุนก็จะโตเปนผูใหญที่ อวนรอยละ 75 หรื อ 3 ใน 4 ( สมชาย : 2544 ) จะเห็นวาโรคอวน
นอกจากจะเปนปญหาคุกคามเด็กและเยาวชนไทยแลว ยังสงผลเมื่อเขาสูวัยผู ใหญอีกดวย อุบัติการณของโรคอวน
เพิ่มขึ้นอยางรวดเร็วทั่วโลกในช วง 10 ปที่ผานมา และกําลังเปนปญหาสาธารณสุขที่สําคัญอีกประการหนึ่งของ
ประเทศไทย
ในประเทศที่พั ฒนาแลว เช น สหรัฐอเมริกา ความชุกของโรคอวนในเด็กเพิ่มมากขึ้น ค.ศ. 1963 - 1991
ความชุกของโรคอวน ( เมื่อใชเกณฑตัดสินคือ body mass index > 95 percentile ) เพิ่มขึ้นเปน 2 เทา คือ ประมาณ
รอยละ 5 เปนประมาณรอยละ 11 ในเด็กอายุ 6 - 11 ป และจากประมาณรอยละ 5 เปนประมาณรอยละ 13 และรอยละ
9 ในเด็กอายุ 12 - 17 ป เพศชายและหญิ งตามลําดับ ( Shill ME : 1998 )
จากการศึกษาของสิ ริประภา กลั่นกลิ่นและคณะ ( 2545 ) พบวา เด็กวัยเรียนอวนมีระดั บไตรกลีเซอไรด ใน
ซีรัม และความดันโลหิ ตสูงกวาเด็กวั ยเรียนปกติถึงแมระดั บไตรกลีเซอไรด ซีรัมและความดันโลหิ ตจะเปนระดับปกติ
ก็ตาม แตมีแนวโนมจะเพิ่มขึ้นไดถาเด็กยั งคงอวนอยู ในเรื่องการบริ โภคอาหาร พบวา เด็กทั้งสองกลุมมีการบริโภค
อาหารคลายคลึงกัน มีการบริโภคอาหารมื้อเย็นมากกวามื้ออื่น ๆ และแนวโนมจะมีโอกาสเสี่ ยงตอการเกิดโรคต าง ๆ
ได มากกวาคนปกติ เช น โรคหัวใจขาดเลือด ( ซึ่งเปนสาเหตุของการเสียชีวิตของคนไทย 1 ใน 3 อันดับสูงสุด ) โรค
อวนเรื้อรั ง โรคเบาหวาน โรคเกาต และอื่ น ๆ
โรงเรียนส งเสริมสุ ขภาพเปนกลยุทธหนึ่ง ที่ จะชวยสรางหลั กประกันสุขภาพ โดยเนนโรงเรียนเปน
จุดเริ่มตนและเปนศูนยกลางของการส งเสริมสุขภาพแกนั กเรียน บุคลากรในโรงเรียน รวมทั้งครอบครัวและสมาชิ ก
ในชุ มชน